مقاله علمی - پژوهشی
فاطمه اسمعیل طلایی؛ آسیه شریعتمدار؛ احمد برجعلی؛ کیومرث فرحبخش؛ محمد حسین خونین زاده
چکیده
در گزارههای متون دینی، پیش‌زمینه تشکیل خانواده -که خواستگاری نیز جزئی از آن است - میتواند از عوامل مؤثر بر ثبات خانواده باشد؛ بنابراین، این پژوهش با هدف واکاوی خواستگاری اسلامی بر مبنای قرآن کریم انجام شد. روش پژوهش کیفی از نوع تحلیل مضمون بود. جامعه پژوهش شامل کلیّه آیات قران مربوط به مرحله خواستگاری بود که با استفاده از تفاسیر ...
بیشتر
در گزارههای متون دینی، پیش‌زمینه تشکیل خانواده -که خواستگاری نیز جزئی از آن است - میتواند از عوامل مؤثر بر ثبات خانواده باشد؛ بنابراین، این پژوهش با هدف واکاوی خواستگاری اسلامی بر مبنای قرآن کریم انجام شد. روش پژوهش کیفی از نوع تحلیل مضمون بود. جامعه پژوهش شامل کلیّه آیات قران مربوط به مرحله خواستگاری بود که با استفاده از تفاسیر با رویکرد تحلیلی – اجتماعی، مضامین اصلی شناسایی شده برای مرحله خواستگاری، تسهیل گریهای خانواده، توجه به آیینهای خواستگاری و ضرورت آشناییها و ارزیابیهای اولیه، انتخاب شد. نتایج حاصل از پژوهش نشان داد که با توجه به مضامین اصلی، خانواده باید در امر خواستگاری به احساسات دختر و نشانههای میل او، فراهم کردن شرایطی مناسب، دعوت از پسر و شناخت او در حین رعایت حرمت دختر و ایجاد فضای آرام‌بخش برای دختر و پسر توجه داشته باشد. خانواده باید بازخوردهای منفی اطرافیان را مبنی بر ناصحیح بودن ازدواج دختر کوچکتر قبل از دختر بزرگتر نادیده گرفته و خود را مقید به این باورهای نادرست ننمایند. از بدو آشنایی باید رفتارهای طرفین مورد توجّه قرار گیرد (در مورد هر دو جنس دختر و پسر، ویژگی‌های ایمان، کفویت اعتقادی، مسئولیتپذیری، پاکدامنی، داشتن صلاحیت اداره زندگی مشترک، اصالت خانواده و کفویت شخصیتی، فرهنگی و فکری از نکات مهم برای انتخاب همسر است). از طرفی در مرحله آشنایی، از طریق پرسشهایی در مورد قومیت خانواده، شغل، سوابق خانواده، روایت کنونی فرد و اهدافش، شخص مورد ارزیابی قرار گیرد.
مقاله علمی - پژوهشی
ندا ملکی فاراب؛ فروغ الصباح شجاع نوری؛ حسین بستان نجفی؛ سیمین حسینیان؛ محمد مهدی لبیبی؛ رضا پورحسین
چکیده
این پژوهش با هدف ارائه الگوی خانواده تراز اسلامی با بهره‌گیری از تکنیک پژوهش کیفی داده بنیاد تدوین شده است. در مرحله اول از پژوهش با مطالعه و مرور دقیق منابع دینی که شامل قرآن کریم و نیز کتب حدیثی معتبر و مشهور می‌باشد، مقوله‌های مرتبط با خانواده استکشاف و طی سه مرحله با استفاده از نرم‌افزارMAXQDA11 کدگذاری شد. در کدگذاری باز 284 مقوله ...
بیشتر
این پژوهش با هدف ارائه الگوی خانواده تراز اسلامی با بهره‌گیری از تکنیک پژوهش کیفی داده بنیاد تدوین شده است. در مرحله اول از پژوهش با مطالعه و مرور دقیق منابع دینی که شامل قرآن کریم و نیز کتب حدیثی معتبر و مشهور می‌باشد، مقوله‌های مرتبط با خانواده استکشاف و طی سه مرحله با استفاده از نرم‌افزارMAXQDA11 کدگذاری شد. در کدگذاری باز 284 مقوله و در کدگذاری محوری که بر اساس شباهت موضوعی دسته‌بندی‌شده بودند 54 مقوله به دست آمد و در مرحله آخر پس از رعایت سلسله‌مراتب کدهای محوری، 5 مقوله گزینشی استنتاج شد. سپس با استفاده از شیوه اعتبار یابی صوری، اعتبار یافته‌ها از طریق مصاحبه با 7 نفر از صاحب‌نظران و متخصصان خانواده اسلامی بررسی شد و پس از حصول اشباع، الگوی تدوین‌شده خانواده تراز اسلامی که از سه بعد پیش‌زمینه‌های تشکیل خانواده، ساختار خانواده و کارکردهای خانواده تشکیل یافته است، مورد تأیید قرار گرفت. بر اساس یافته‌ها در خانواده تراز اسلامی ارتباط میان سه بعد استخراج شده دوسویه و درهم‌تنیده می‌باشد و اگرچه شکل‌گیری خانواده تراز اسلامی به وجود هر سه بعد وابسته است، ولی در میان این سه بعد توجه به کارکردهای خانواده از فراوانی بیشتری در متون دینی برخوردار بوده و از میان کارکردهای مستخرج از متون دینی کارکردهای حمایتی عاطفی نیز بیشترین تعداد از مقوله‌ها را به خود اختصاص داده است. همچنین در پایان مقاله، راهکارهایی علمی برآمده از نتایج ارائه‌شده‌اند.
مقاله علمی - پژوهشی
سیده نرگس پورعباس؛ ابوالقاسم عیسی مراد رودبنه
چکیده
ارتباط و تعامل با دیگران از مؤلفه‌های مؤثر در زندگی اجتماعی و تضمین سلامت و بهداشت روان آدمی محسوب می‌شود و با تمرکز بر رویکردهای پیشگیرانه و درمانی به تقویت ارتباط و درنهایت سلامت انسان‌ها کمک می‌کند. پژوهش حاضر با هدف تعیین اثربخشی روان‌درمانی جامع دینی و تقویت ارتباط بین فردی دانش آموزان دختر متوسطه دوم با والدین آنان انجام ...
بیشتر
ارتباط و تعامل با دیگران از مؤلفه‌های مؤثر در زندگی اجتماعی و تضمین سلامت و بهداشت روان آدمی محسوب می‌شود و با تمرکز بر رویکردهای پیشگیرانه و درمانی به تقویت ارتباط و درنهایت سلامت انسان‌ها کمک می‌کند. پژوهش حاضر با هدف تعیین اثربخشی روان‌درمانی جامع دینی و تقویت ارتباط بین فردی دانش آموزان دختر متوسطه دوم با والدین آنان انجام شد. هدف نهایی روان‌درمانی جامع دینی، حل مشکل و پیشگیری از آسیب‌ها و اختلالات و معرفی انسان سالم می‌باشد که در این پژوهش با تمرکز بر این مدل به پیشگیری از آسیب‌های مربوط به ارتباط معیوب و تقویت ارتباط و تعامل در خانواده و والد- فرزند و بالعکس می‌باشد. روش پژوهش حاضر از نوع نیمه آزمایشی و طرح آن پیش‌آزمون-پس‌آزمون با گروه کنترل می‌باشد. جامعه آماری پژوهش حاضر عبارت بود از کلیه دانش آموزان دختر دوره دوم متوسطه منطقه سه آموزش‌وپرورش شهر تهران که در سال تحصیلی 1397-1396 مشغول به تحصیل بودند. نمونه پژوهش شامل 24 نفر از دانش آموزان بود که به روش نمونه‌گیری تصادفی ساده انتخاب شدند. به این صورت که با استفاده از پرسشنامه غربالگری، تعداد 100 نفر را که بیشترین مشکل را در ارتباط بین فردی داشتند، انتخاب شدند. سپس به‌صورت تصادفی در دو گروه 12 نفری (آزمایش و کنترل) تقسیم شدند. گروه آزمایش به مدت 10 جلسه بر اساس پروتکل مبتنی بر روان‌درمانی جامع دینی تحت آموزش قرار گرفتند. از پرسش‌نامه‌های الف- SCL90 (دروکاتیس و همکاران، 1973)، ب- الگوی ارتباطی خانواده (RFCP، ریچی و فیتر پاتریک، 1990) ج- GHQ (سلامت روان) برای جمع‌آوری‌های داده‌های پژوهش استفاده شد. دادهها با استفاده از روش آماری تحلیل کواریانس نشان داد، اثر گروه آزمایش بر پس‌آزمون نمرات ارتباط بین فردی معنی‌دار است. نتایج این تحقیق نشانگر مؤثر بودن آموزش روان‌درمانی جامع دینی در تقویت ارتباط بین فردی والدین و دانش آموزان بود. لذا روان‌درمانی جامع دینی برای نوجوانان از سوی بسیاری از درمانگران مورداستفاده قرار گیرد. این پژوهش لزوم توجه و مؤثر بودن آموزش روان‌درمانی جامع دینی را خاطرنشان می‌سازد.
مقاله علمی - پژوهشی
حسین قمری کیوی؛ سید محمد بصیر امیر؛ عسگر فرزانه؛ عفت قوی بازو
چکیده
پژوهش حاضر با هدف بررسی تأثیر ماندالا درمانی در کاهش اضطراب نوجوانان انجام شد. پژوهش از نوع آزمایشی با طرح پیش‌آزمون پس‌آزمون گسترش‌یافته با یک گروه آزمایش و دو گروه مقایسه بود. جامعه آماری پژوهش را تمامی دانش‌آموزان مقطع دبیرستان شهرستان گرمی با دامنه سنی 15 تا 18 سال تشکیل می‌دادند که از میان آن‌ها 45 نفر به‌تصادف انتخاب شد و در ...
بیشتر
پژوهش حاضر با هدف بررسی تأثیر ماندالا درمانی در کاهش اضطراب نوجوانان انجام شد. پژوهش از نوع آزمایشی با طرح پیش‌آزمون پس‌آزمون گسترش‌یافته با یک گروه آزمایش و دو گروه مقایسه بود. جامعه آماری پژوهش را تمامی دانش‌آموزان مقطع دبیرستان شهرستان گرمی با دامنه سنی 15 تا 18 سال تشکیل می‌دادند که از میان آن‌ها 45 نفر به‌تصادف انتخاب شد و در سه گروه، یک گروه آزمایش (15 نفر) و دو گروه مقایسه (هر گروه 15 نفر) به‌تصادف گمارده شدند. آزمودنی‌ها پرسشنامه اضطراب موقعیتی اشپیلبرگر (1983) را در دو نوبت (پیش‌آزمون و پس‌آزمون) تکمیل کردند. از گروه آزمایش خواسته شد که به مدت 20 دقیقه به رنگ‌آمیزی طرح ماندالا بپردازند، همچنین از گروه اول مقایسه خواسته شد که به مدت 20 دقیقه به رنگ‌آمیزی صفحه شطرنجی مشغول شوند و از گروه دوم مقایسه نیز خواسته شد به مدت 20 دقیقه به کشیدن نقاشی آزاد بپردازند. نتایج تحلیل کوواریانس نشان داد که تفاوت میان گروه‌ها در پس‌آزمون اضطراب از لحاظ آماری معنادار است، به این معنی که هر سه روش رنگ‌آمیزی ماندالا، رنگ‌آمیزی صفحه شطرنجی و نقاشی آزاد در کاهش اضطراب مؤثر بوده‌اند. در ادامه نتایج حاصل از آزمون تعقیبی بنفرونی نشان داد روش رنگ‌آمیزی ماندالا نسبت به دو روش دیگر تأثیر بیشتری داشته است. این تفاوت میتواند بر اثر فراخوانی کنش‌های خود برای یکپارچه‌سازی فعالیت‌ها در جریان درگیر شدن آزمودنی‌ها در رنگ‌آمیزی ماندالا تفسیر شود.
مقاله علمی - پژوهشی
ماه آزادیان بجنوردی؛ سعید بختیارپور؛ بهنام مکوندی؛ پروین احتشام زاده
چکیده
این پژوهش با هدف بررسی نقش میانجی‌گری اضطراب پیشرفت تحصیلی در رابطه بین کنترل روان‌شناختی والدین و درگیری تحصیلی، انجام شد. جامعۀ آماری شامل کلیه دانش‌آموزان سال آخر مقطع متوسطه شهرستان اهواز بود که در سال تحصیلی 98- 1397 داوطلب ورود به دانشگاه بودند که از بین آن‌ها 353 نفر به روش نمونه‌گیری تصادفی خوشه‌ای چندمرحله‌ای انتخاب شدند؛ ...
بیشتر
این پژوهش با هدف بررسی نقش میانجی‌گری اضطراب پیشرفت تحصیلی در رابطه بین کنترل روان‌شناختی والدین و درگیری تحصیلی، انجام شد. جامعۀ آماری شامل کلیه دانش‌آموزان سال آخر مقطع متوسطه شهرستان اهواز بود که در سال تحصیلی 98- 1397 داوطلب ورود به دانشگاه بودند که از بین آن‌ها 353 نفر به روش نمونه‌گیری تصادفی خوشه‌ای چندمرحله‌ای انتخاب شدند؛ و به پرسش‌نامه‌های کنترل روان‌شناختی والدینی، اضطراب پیشرفت و درگیری تحصیلی پاسخ دادند. دادهها با استفاده از روش مدل یابی معادلات ساختاری تحلیل شدند؛ و بهمنظور تعیین پایایی ابزار از روش آلفای کرونباخ استفاده شد. نتایج نشان داد رابطه مستقیم کنترل روان‌شناختی والدین با اضطراب پیشرفت تحصیلی (01/0≤ P, 28/0= β) و رابطه اضطراب پیشرفت تحصیلی و درگیری تحصیلی (01/0≤ P, 20/0- = β)، معنی‌دار بود. همچنین اضطراب پیشرفت تحصیلی رابطه بین کنترل روان‌شناختی والدین و درگیری تحصیلی را به‌صورت کامل میانجی‌گری کرد. درنتیجه میتوان با کاهش کنترل روان‌شناختی توسط والدین میزان اضطراب پیشرفت تحصیلی را کاهش و درنتیجه آن درگیری تحصیلی دانش‌آموزان را بهبود بخشید.
مقاله علمی - پژوهشی
محمود برجعلی؛ سجاد ناصری نیا
چکیده
هدف پژوهش حاضر تعیین اثربخشی راهبردهای نظم جویی فرایندی هیجان در بهبود سلامت روان، شفقت خود و وسوسه در معتادان شهر خرم‌آباد بود. روش پژوهش نیمه آزمایشی از نوع پیش‌آزمون_ پس‌آزمون_ پیگیری با گروه کنترل می‌باشد. نمونه مورد نظر شامل 32 مرد از معتادان بود که به روش نمونه‌گیری در دسترس انتخاب شدند و به‌صورت تصادفی در دو گروه کنترل و آزمایش ...
بیشتر
هدف پژوهش حاضر تعیین اثربخشی راهبردهای نظم جویی فرایندی هیجان در بهبود سلامت روان، شفقت خود و وسوسه در معتادان شهر خرم‌آباد بود. روش پژوهش نیمه آزمایشی از نوع پیش‌آزمون_ پس‌آزمون_ پیگیری با گروه کنترل می‌باشد. نمونه مورد نظر شامل 32 مرد از معتادان بود که به روش نمونه‌گیری در دسترس انتخاب شدند و به‌صورت تصادفی در دو گروه کنترل و آزمایش جایگزین شدند. گروه آزمایش برنامه راهبردهای نظم جویی هیجان مبتنی بر مدل گراس را به مدت ده جلسه گروهی دریافت کردند درحالیکه گروه کنترل تا پایان طرح هیچگونه مداخلهای دریافت نکرد. برای جمعآوری اطلاعات از پرسشنامه سلامت عمومی (GHQ)، مقیاس شفقت خود (SCS) و پرسشنامه سنجش وسوسه و برای تحلیل از آزمون تحلیل واریانس چند متغیری استفاده شد. یافتههای پژوهش نشان داد آموزش راهبردهای نظم جویی فرایندی هیجان موجب ارتقاء سلامت روان و شفقت خود و کاهش وسوسه در افراد گروه آزمایش شد؛ و در نهایت آموزش راهبردهای نظم جویی فرایندی هیجان تلویحات کاربردی مفیدی در درمان و پیشگیری از عود اعتیاد دارد.
مقاله علمی - پژوهشی
فهیمه عبدالله‌آبادی؛ مجید غفاری؛ حبیب الله نادری
چکیده
هدف پژوهش حاضر، بررسی نقش واسطهای تعارضات نقش کار-خانواده-تحصیل در رابطه بین حمایت اجتماعی مرتبط با نقش و مؤلفه‌های فرسودگی تحصیلی بود. طرح این پژوهش، همبستگی بود. تعداد 337 نفر از زنان دانشجوی متأهل، مادر و شاغل که در دانشگاه‌های شهرهای نیشابور و مشهد مشغول به تحصیل بودند، در سال تحصیلی 97-1396 انتخاب شدند. ابزارهای پژوهش عبارت بودند ...
بیشتر
هدف پژوهش حاضر، بررسی نقش واسطهای تعارضات نقش کار-خانواده-تحصیل در رابطه بین حمایت اجتماعی مرتبط با نقش و مؤلفه‌های فرسودگی تحصیلی بود. طرح این پژوهش، همبستگی بود. تعداد 337 نفر از زنان دانشجوی متأهل، مادر و شاغل که در دانشگاه‌های شهرهای نیشابور و مشهد مشغول به تحصیل بودند، در سال تحصیلی 97-1396 انتخاب شدند. ابزارهای پژوهش عبارت بودند از سیاههی فرسودگی تحصیلی اولدنبرگ (ریسا، زانثوپولوب و تیسائوسیسک، 2015)، مقیاس حمایت اجتماعی مرتبط با نقش (زو و سانگ، 2013) و مقیاس تعارضات نقش کار-خانواده-تحصیل (زو و سانگ، 2013). با استفاده از روش برآورد حداکثر درست‌نمایی و فرایند خودگردان‌سازی، نتایج تحلیل مسیر نشان داد که الگوی مفهومی پیشنهادی پژوهش برازش مطلوبی با دادهها دارد. مؤلفه‌های حمایت اجتماعی مرتبط با نقش تأثیر مستقیم، منفی و معنی‌دار بر عدم‌مشغولیت داشتند. حمایت از سوی دانشگاه تأثیر مستقیم، منفی و معنی‌دار بر خستگی داشت. نتایج نشان داد که تعارضات نقش کار-خانواده-تحصیل در رابطه بین حمایت از سوی خانواده و مؤلفه‌های فرسودگی تحصیلی، نقش واسطهای دارد (05/0 < p). از بین مؤلفه‌های حمایت اجتماعی مرتبط با نقش، حمایت از سوی خانواده از طریق کاهش سطح تعارضات نقش کار-خانواده-تحصیل، منجر به کاهش فرسودگی تحصیلی دانشجویان زن متأهل-مادر-شاغل می‌شود.
