نوع مقاله : مقاله علمی - پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکترای روانشناسی تربیتی دانشگاه آزاد اسلامی واحد اهواز

2 استادیار گروه روانشناسی دانشگاه آزاد اسلامی واحد اهواز

چکیده

این پژوهش با هدف بررسی نقش میانجی‌گری اضطراب پیشرفت تحصیلی در رابطه بین کنترل روان‌شناختی والدین و درگیری تحصیلی، انجام شد. جامعۀ آماری شامل کلیه دانش‌آموزان سال آخر مقطع متوسطه شهرستان اهواز بود که در سال تحصیلی 98- 1397 داوطلب ورود به دانشگاه بودند که از بین آن‌ها 353 نفر به روش نمونه‌گیری تصادفی خوشه‌ای چندمرحله‌ای انتخاب شدند؛ و به پرسشنامه‌های کنترل روان‌شناختی والدینی، اضطراب پیشرفت و درگیری تحصیلی پاسخ دادند. داده‌ها با استفاده از روش مدل یابی معادلات ساختاری تحلیل شدند؛ و به‌منظور تعیین پایایی ابزار از روش آلفای کرونباخ استفاده شد. نتایج نشان داد رابطه مستقیم کنترل روان‌شناختی والدین با اضطراب پیشرفت تحصیلی (01/0≤ P, 28/0= β) و رابطه اضطراب پیشرفت تحصیلی و درگیری تحصیلی (01/0≤ P, 20/0- = β)، معنی‌دار بود. همچنین اضطراب پیشرفت تحصیلی رابطه بین کنترل روان‌شناختی والدین و درگیری تحصیلی را به‌صورت کامل میانجی‌گری کرد. درنتیجه می‌توان با کاهش کنترل روان‌شناختی توسط والدین میزان اضطراب پیشرفت تحصیلی را کاهش و درنتیجه آن درگیری تحصیلی دانش‌آموزان را بهبود بخشید.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Considering the Mediating Role of Academic Achievement Anxiety in Relationship between parental psychological control and academic engagement in Applicants for university entry

نویسندگان [English]

  • Mah Azadian Bojnordi 1
  • saeed bakhtiarpour 2
  • behnam makvandi 2
  • Parvin Ahteshamzadeh 2

1 PH.D Student of educational psychology in department of psychology, Ahvaz Branch, Islamic Azad University, Ahvaz, Iran

2 Faculty member of department of psychology, Ahvaz Branch, Islamic Azad University, Ahvaz, Iran.

چکیده [English]

The purpose of this study was to investigate the role of academic anxiety in relation between parental psychological control and academic engagement. The statistical population included all the students of the last year of high school in Ahwaz, who were volunteers to enter the university during the academic year of 2018-2019. 353 of them were selected by multistage cluster random sampling. They responded to parental psychological control questionnaire, progression anxiety questionnaire, and academic engagement questionnaires. Data were analyzed using structural equation modeling by Amos software. The Cronbach Alpha method was used to determine the reliability of the instrument. Results indicated a direct and significant relationship between parental psychological control with academic anxiety (β = 0.28, P = 0.01) and academic anxiety with academic involvement (β = -0.20, P <0.01). , Also, academic anxiety completely mediated the relationship between parental psychological control and academic engagement. As a result, reducing the level of psychological control by parents can reduce the level of academic anxiety and thereby improve students' academic engagement.

کلیدواژه‌ها [English]

  • academic achievement anxiety
  • parental psychological control
  • academic engagement
اشرف، پریچهر؛ شیخ‌الاسلامی، راضیه. (1396). بیگانگی تحصیلی در دانش‌آموزان: نقش کنترل روانی والدین و تأکیدات هدفی معلم. مجله مطالعات روانشناسی تربیتی. 14(27): 29-62.
پاکی، وفا. (1392). رابطه عزت‌نفس و سلامت روان با اضطراب تحصیلی دانش‌آموزان. پایان‌نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه علوم تحقیقات فارس.
جوادی نژاد، علی؛ حیدری، علیرضا؛ نادری، فرح؛ بختیارپور، سعید؛ حافظی، فریبا. (1397). اثربخشی آموزش هوش اخلاقی بر بهزیستی روان‌شناختی دانش‌آموزان مقطع متوسطه دوم. مجله علمی پژوهشی اخلاق زیستی. 8(29): 53-62.
حاجی‌آبادی، مهدی؛ نیوشا، بهشته. (1395). رابطه‌ی مؤلفه‌های درون مدرسه‌ای وخودکارآمدی اجتماعی با اضطراب تحصیلی دانش‌آموزان سال سوم دبیرستان. روان‌شناسی مدرسه. 5(3): 56-77.
رمضانی، ملیحه؛ خامسان، احمد. (1396). شاخص‌های روان‌سنجی پرسشنامه درگیری تحصیلی ریو 2013: با معرفی درگیری عاملی. فصلنامه اندازه‌گیری تربیتی. 8(29): 185-204.
سمیع پور، عبدالله. (1390). بررسی رابطه نحوه و شیوه برخورد والدین در افزایش سازگاری اجتماعی و کاهش اضطراب امتحان دانش‌آموزان مدارس راهنمایی شهرکرد. پایان‌نامه کارشناسی ارشد. دانشگاه آزاد اسلامی مرودشت.
شاکرمی، مریم؛ صادقی، مسعود؛ قدم پور، عزت‌الله. (1396). تدوین مدل درگیری تحصیلی بر اساس عوامل جو روانی - اجتماعی کلاس درس و جو عاطفی خانواده با نقش میانجی تاب‌آوری تحصیلی. فصلنامه علمی - پژوهشی روش‌ها و مدل‌های روان‌شناختی. 8(29): 159-182.
صالحی، رضوان؛ عابدی، محمدرضا؛ نیلفروشان، پریسا. (1398). تدوین مدل مفهومی موفقیت تحصیلی: یک مطالعه کیفی. فرهنگ مشاوره و روان‌درمانی. 10(38):29-1.
عبدالمحمدی، کریم؛ احمدی، عزت­الله؛ محمدزاده، علی؛ غدیری صورمان‌آبادی، فرهاد. (1394). پیش‌بینی اضطراب امتحان دانش‌آموزان بر اساس عملکرد خانواده و عزت‌نفس. فصلنامه علمی- پژوهشی خانواده و پژوهش. ۱۲ (۴): ۲۷-۴۰.
کشاورز افشار، حسین؛ میرزایی، جواد. (1397). بررسی رابطه سازگاری اجتماعی، هوش هیجانی و راهبردهای انگیزشی با اضطراب تحصیلی دانشجویان. فرهنگ مشاوره و روان‌درمانی. 9(34): 238-211.
محبی، سیامک؛ تبرائی، یاسر؛ شریفی راد، غلامرضا؛ مطلبی، محمد؛ شاه سیاه، مرضیه. (1390). تأثیر آموزش قاطعیت بر میزان اضطراب تحصیلی دانش‌آموزان. مجله علمی - پژوهشی دانشگاه علوم پزشکی سبزوار. 18(2): 82-90
وکیلی، سمیرا؛ نقش، زهرا؛ رمضانی خمسی، زهرا. (1397). نقش واسطه‌گری درگیری تحصیلی در رابطه بین هیجان تحصیلی و پیشرفت. نشریه پژوهش در نظام‌های آموزشی. 12(ویژه‌نامه): 615-627.
یوسفی، ناصر؛ امانی، احمد؛ حسینی، صالح. (1395). بررسی رابطه بین عملکرد خانواده و اضطراب امتحان، با نقش واسطه‌ای تمایزیافتگی در دانش‌آموزان. روان‌شناسی مدرسه. 5(4): 52-74.
Alpert, R., & Haber, R. N. (1960). Anxiety in academic achievement situations. The Journal of abnormal and social psychology, 61(2), 207.
Alpert‚ R., Haber )‚ R. N. IN: Fischer‚ J.; Corcoran‚ K. J. (2007). Measures for clinical practice and research: A sourcebook. (Instruments for Adults). (4th ed.). NY. Oxford University Pr. Vol. 2‚ Page (s): 18-21.
Ballash, N., Leyfer, O., Buckley, A. F., & Woodruff-Borden, J. (2006). Parental control in the etiology of anxiety. Clinical Child and Family Psychology Review, 9(2), 113-133
Barber, B. K., & Harmon, E. L. (2002). Violating the self: Parental psychological control of children and adolescents. In B. K. Barber (Ed.), Intrusive parenting: How psychological control affects children and adolescents (pp. 15–52). Washington, DC: American Psychological Association.
Barber, B. K., Olsen, J., & Shagle, S. (1994). Associations between parental psychological and behavioral control and youth internalized and externalized behaviors. Child Development, 65, 1120–1136.
Bhansali, R., & Trivedi, K. (2008). Is academic anxiety gender specific: A comparative study. Journal of Social Sciences, 17(1), 1-3.
Bleys, D., Soenens, B., Claes, S., Vliegen, N., & Luyten, P. (2018). Parental psychological control, adolescent selfcriticism, and adolescent depressive symptoms: A latent change modeling approach in Belgian adolescents. Journal of clinical psychology, 74(10), 1833-1853.
Blossom, J. B., Fite, P. J., Frazer, A. L., Cooley, J. L., & Evans, S. C. (2016). Parental psychological control and aggression in youth: Moderating effect of emotion dysregulation. Journal of Applied Developmental Psychology, 44, 12-20.
Costa, S., Gugliandolo, M. C., Barberis, N., Cuzzocrea, F., & Liga, F. (2019). Antecedents and consequences of parental psychological control and autonomy support: The role of psychological basic needs. Journal of Social and Personal Relationships, 36(4), 1168-1189.
Darlow, V., Norvilitis, J. M., & Schuetze, P. (2017). The relationship between helicopter parenting and adjustment to college. Journal of Child and Family Studies, 26(8), 2291-2298.
Deighton, J., Lereya, S. T., Casey, P., Patalay, P., Humphrey, N., & Wolpert, M. (2019). Prevalence of mental health problems in schools: poverty and other risk factors among 28 000 adolescents in England. The British Journal of Psychiatry, 1-3.
Fredricks, J., Blumenfeld, P. & Paris, A. (2004). “School engagement: Potential of the concept, state of the evidence”. Review of Educational Research, 74(1): 59- 109.
Nanda, M. M., Kotchick, B. A., & Grover, R. L. (2012). Parental psychological control and childhood anxiety: The mediating role of perceived lack of control. Journal of Child and Family Studies, 21(4), 637-645.
Nelson, D. A., Yang, C., Coyne, S. M., Olsen, J. A., & Hart, C. H. (2013). Parental psychological control dimensions: Connections with Russian preschoolers’ physical and relational aggression. Journal of Applied Developmental Psychology, 34(1), 1-8.
Padilla-Walker, L. M., Son, D., & Nelson, L. J. (2019). Profiles of Helicopter Parenting, Parental Warmth, and Psychological Control During Emerging Adulthood. Emerging Adulthood, 2167696818823626.
Parks-Stamm, E. J., Gollwitzer, P. M., & Oettingen, G. (2010). Implementation intentions and test anxiety: Shielding academic performance from distraction. Learning and Individual Differences, 20(1), 30-33.
Pekrun, R., Goetz, T., & Perry, R. P. (2005). Achievement Emotions Questionnaire (AEQ). User’s manual. Munich, Germany: Department of Psychology, University of Munich.
Pettit, G. S., Laird, R. D., Dodge, K. A., Bates, J. E., & Criss, M. M. (2001). Antecedents and behaviorproblem outcomes of parental monitoring and psychological control in early adolescence. Child development, 72(2), 583-598.
Reeve, J. & Tseng, M. (2011). “Agency as a fourth aspect of student engagement during learning activities”. Contemporary Educational Psychology, 36: 257–267.
Reeve, J. (2012). A self-determination theory perspective on student engagement. In S. L. Christenson, A. Reschly, & C. Wylie (Eds.), Handbook of research on Student engagement. New York: Springer.
Sarason, I. G., (2006). Test anxiety, stress, and social support. Journal of Personality, 49(1), 101- 114.
Schardt, A. A., Miller, F. G., & Bedesem, P. L. (2019). The Effects of CellF-Monitoring on Students’ Academic Engagement: A Technology-Based Self-Monitoring Intervention. Journal of Positive Behavior Interventions, 21(1), 42-49.
Silk, J. S., Morris, A. S., Kanaya, T., & Steinberg, L. (2003). Psychological control and autonomy granting: Opposite ends of a continuum or distinct co
Soenens, B., Park, S. Y., Vansteenkiste, M., & Mouratidis, A. (2012). Perceived parental psychological control and adolescent depressive experiences: A cross-cultural study with Belgian and South-Korean adolescents. Journal of adolescence, 35(2), 261-272
Soenens, B., Vansteenkiste, M., & Luyten, P. (2010). Toward a domain-specific approach to the study of parental psychological control: Distinguishing between dependencyoriented and achievement-oriented psychological control. Journal of Personality, 78, 217–256.
Tush, A., Wasilewski, S. H., & Wiltshire, E. (2015). Managing anxiety. Family Engagement Parent Workshop.
Wang, M. T., & Eccles, J. S. (2012). Social support matters: longitudinal effects of social support on three dimensions of school engagement from middle to high School. Child Development, 83, 877-895.