مقاله علمی - پژوهشی
پژوهش های مشاوره ای مبتنی بر فرهنگ ایرانی اسلامی
هادی همتیان؛ مهدی همتیان؛ محسن کریمیان
چکیده
هدف پژوهش حاضر تبیین فلسفی مفاهیم بنیادین دانش مشاوره با استفاده از نظرات صدرالمتألهین است؛ ازاین‌رو با استفاده از دو روش «تحلیل محتوا» و «توصیف و تحلیل» برخی متون مشاوره و فلسفه بررسی شد؛ تا بخشی از مسائل مهم فلسفه مشاوره تبیین شود. تجزیه‌وتحلیل و تبیین فلسفی مفاهیم دانش مشاوره از جهاتی مهم و ضروری است؛ نخست در حوزه نظریه‌پردازی ...
بیشتر
هدف پژوهش حاضر تبیین فلسفی مفاهیم بنیادین دانش مشاوره با استفاده از نظرات صدرالمتألهین است؛ ازاین‌رو با استفاده از دو روش «تحلیل محتوا» و «توصیف و تحلیل» برخی متون مشاوره و فلسفه بررسی شد؛ تا بخشی از مسائل مهم فلسفه مشاوره تبیین شود. تجزیه‌وتحلیل و تبیین فلسفی مفاهیم دانش مشاوره از جهاتی مهم و ضروری است؛ نخست در حوزه نظریه‌پردازی کاربرد دارد؛ دوم در حوزه نشر و تعلیم دانش مشاوره موردنیاز است و سوم نقش مهمی در به‌کارگیری درستِ دانش مشاوره برای مشاوران ایفا می‌کند. ابتکار پژوهش حاضر بهره‌مندی از نظرات پدیدآور مکتب حکمت متعالیه و یکی از بارزترین فیلسوفان اسلامی در تبیین برخی از مفاهیم بنیادین دانش مشاوره است. ارتباط، نخستین مفهوم اساسی در دانش مشاوره است که از منظر صدرا نتیجه و اثر حقیقتی پویا به نام «نفس» است؛ ایشان فرایند ارتباط را در ضمن شش ایستگاه تبیین می‌کند و به کیفیت تأثیر گذاری و تأثیرپذیری نفس می‌پردازد. انتخاب دومین مفهوم اساسی در دانش مشاوره و به‌عنوان آخرین مرحله از فرایند اراده است. صدرا در فرایند اراده، چهار مرحله مطرح می‌کند: شناخت، شوق، تصمیم و میل به تحقق و حرکت اعضا و جوارح؛ سومین مفهوم اساسی در دانش مشاوره، تغییر رفتار است؛ در نظر صدرا مهم‌ترین عامل تغییر رفتار، تغییر ایمان (نظام باورها) و مهم‌ترین عامل تغییر ایمان، ایجاد شناخت‌ها و دانش‌های اساسی در فرد و مهم‌ترین عامل ایجاد شناخت در فرد، انجام و تکرار رفتارهای متناسب است.
مقاله علمی - پژوهشی
طلعت آهنگر؛ احمد برجعلی؛ مهدی دوایی
چکیده
مشاوره پیش از ازدواج،رویکرد پیشگیرانه،مبتنی بر افزایش دانش و مهارت افراددرحرکت به سوی ازدواج موفق،باثبات و پردوام درمیان زوجین است. هدف پژوهش:تدوین و اعتبار یابی مدل مشاوره پیش از ازدواج برمبنای ویژگیهای شخصیتی است.روش پژوهش:رویکرد کیفی و براساس روش داده بنیاد انجام گرفته است.ابزار پژوهش،مصاحبه ی نیمه ساختار یافته ای بود که تا رسیدن ...
بیشتر
مشاوره پیش از ازدواج،رویکرد پیشگیرانه،مبتنی بر افزایش دانش و مهارت افراددرحرکت به سوی ازدواج موفق،باثبات و پردوام درمیان زوجین است. هدف پژوهش:تدوین و اعتبار یابی مدل مشاوره پیش از ازدواج برمبنای ویژگیهای شخصیتی است.روش پژوهش:رویکرد کیفی و براساس روش داده بنیاد انجام گرفته است.ابزار پژوهش،مصاحبه ی نیمه ساختار یافته ای بود که تا رسیدن به اشباع نظری ادامه یافت. نمونهگیری به صورت هدفمند از۲۰ نفر از مشاوران و روانشناسان مشاوره پیش ازازدواج در تهران که دارای حداقل پنج سال سابقه کاری درحوزه خانواده و مشاوره پیش از ازدواج داشته و دارای مدرک دکترایا کارشناسی ارشد بودند،انجام گردید.تحلیل مصاحبهها به شناسایی ۶۳ کد باز و ۱۰ کد محوری و کد انتخابی"حرکت به سوی ازدواج سالم و پایدار"منتهی شد. یافتهها: براساس الگوی پارادایمی یافتهها آنچه به عنوان عوامل مؤثر در مشاوره پیش از ازدواج بدست آمد،عبارت است از:نقش شرایط علی و عوامل مداخلهگر در ازدواج پایدار. راهبردهای مستخرج از این پژوهش:تأکید بر تشابه و تناسب ویژگیهای شخصیتی در ازدواج، پذیرش جابجایی نقشهای جنسیتی،همسانی و همگونی الگوی شناختی، رفتاری و هیجانی و آموزش مهارتهای ارتباطی بوده است، که مورد اخیر عامل پیشگیری از خسارتهای روانی-اجتماعی میباشد.از جمله پیامدهای این پژوهش، پیامد فردی:انتخاب درست وآگاهانه، پیامد زوجی: ازدواج سالم و پایدار، پیامد خانوادگی:سبک فرزند پروری موفق و پیامد اجتماعی:پیشگیری از طلاق بود. نتیجه‌گیری:نتیجه حاصل از رویکرد پیشگیرانه در مشاوره پیش از ازدواج،نوعی کمک به زوجین جهت توجه به عوامل مؤثر در ازدواج،با تکیه بر بررسی ویژگیهای شخصیتی خود و طرف مقابل است، که موجب پیشگیری از اتلاف سرمایه عمر و تداوم ازدواج میگردد.
مقاله علمی - پژوهشی
زهره صالح بیگی؛ ابوالفضل حاتمی ورزنه؛ کیومرث فرحبخش
چکیده
سازگاری با طلاق والدین یکی از چالش‌هایی است که فرزندان طلاق با آن مواجه هستند که عدم وجود آن می‌تواند پیامدهای نامطلوبی بر فرزندان طلاق و جامعه ایجاد کند. پژوهش حاضر با هدف مطالعه کیفی فرایند سازگاری فرزندان با طلاق والدین، در سال 1401 با استفاده از روش گراندد تئوری انجام‌گرفته است. مشارکت‌کنندگان پژوهش، فرزندان طلاق دختر ساکن تهران ...
بیشتر
سازگاری با طلاق والدین یکی از چالش‌هایی است که فرزندان طلاق با آن مواجه هستند که عدم وجود آن می‌تواند پیامدهای نامطلوبی بر فرزندان طلاق و جامعه ایجاد کند. پژوهش حاضر با هدف مطالعه کیفی فرایند سازگاری فرزندان با طلاق والدین، در سال 1401 با استفاده از روش گراندد تئوری انجام‌گرفته است. مشارکت‌کنندگان پژوهش، فرزندان طلاق دختر ساکن تهران که بین 20 تا 30 سال بودند و حداقل 5 سال از طلاق والدینشان گذشته است. یافته‌های حاصل از مصاحبة نیمهساختاریافته با 12 مشارکت‌کننده بر اساس اصل اشباع نظری ادامه یافت و تجزیه‌وتحلیل یافتهها با استفاده از روش استراوس و کوربین صورت گرفت. تحلیل داده‌های حاصل از مصاحبه در زمینه مطالعه کیفی فرایند سازگاری فرزندان با طلاق والدین، منجر به شناسایی 11 کد محوری «تاب آوری»، «شبکه‌های حمایتی»، «موقعیت اقتصادی مطلوب»، «کیفیت والدگری»، «پذیرش طلاق توسط والدین»، «دور شدن از شرایط تنش‌زا»، «عوامل محیطی و پیرامونی»، «مقابله‌کارآمد»، «حفظ پویایی»، «چارچوب بندی مجدد شناختی»، «رشد پس از ضربه» و کد انتخابی «مراقبت فعالانه از خود» گردید. نتایج حاصل از این پژوهش ضمن افزایش بینش نسبت به فرایند سازگاری با طلاق والدین، زمینة کافی برای تدوین برنامه‌های آموزشی و کاربردی را با هدف افزایش سازگاری با طلاق والدین فراهم می‌آورد و می‌تواند آسیب‌های ناشی از طلاق والدین را تا حد زیادی کاهش دهد.
مقاله علمی - پژوهشی
شهین شاکری؛ ابوالفضل کرمی؛ مهشید ایزدی؛ افسانه قنبری پناه
چکیده
هدف پژوهش حاضر، مطالعه رابطه بین بهزیستی تحصیلی با کمال گرایی چندبعدی با نقش واسطه ای درگیری تحصیلی انجام گردید. حجم نمونه 373 نفر بود که از جامعه آماری دختران نوجوانان مدارس متوسطه دوم شهر تهران در سال تحصیلی 1401-1400 با استفاده از روش نمونه گیری خوشه ای چند مرحله ای انتخاب شدند. داده های پژوهش از طریق پرسشنامه های بهزیستی تحصیلی توسط ...
بیشتر
هدف پژوهش حاضر، مطالعه رابطه بین بهزیستی تحصیلی با کمال گرایی چندبعدی با نقش واسطه ای درگیری تحصیلی انجام گردید. حجم نمونه 373 نفر بود که از جامعه آماری دختران نوجوانان مدارس متوسطه دوم شهر تهران در سال تحصیلی 1401-1400 با استفاده از روش نمونه گیری خوشه ای چند مرحله ای انتخاب شدند. داده های پژوهش از طریق پرسشنامه های بهزیستی تحصیلی توسط تومینین ـ سوینی و همکاران (2012)، مقیاس کمال گرایی چند بعدی فراست (1990) و پرسشنامه درگیری تحصیلی ریو (2013) جمع آوری شد. تجزیه و تحلیل داده ها از طریق روش مدل یابی معادلات ساختاری انجام گرفت. یافته های پژوهش نشان داد که اثر استاندارد مسیر مستقیم کمال گرایی چندبعدی (β=-.330 , P< . 05) بر بهزیستی تحصیلی و اثر غیرمستقیم کمال گرایی چندبعدی (β=-.198, p<.05) با نقش میانجی درگیری تحصیلی بر بهزیستی تحصیلی معنی دار بود. طراحی دقیق تری از مدل بهزیستی تحصیلی نوآوری این پژوهش تلقی می گردد. نتیجه کلی پژوهش این بود که مدل آزمون شده، از برازش مناسب جهت تبیین بهزیستی تحصیلی بر اساس کمال گرایی چندبعدی با واسطه گری درگیری تحصیلی در دختران نوجوان برخوردار می باشد. پیشنهاد می گردد یافته های این پژوهش در طراحی و اجرای یک «برنامه آموزشی ارتقای درگیری تحصیلی متناسب با دوره پساکرونا مبتنی بر جهت دهی مثبت به کمال گرایی در دانش آموزان» با هدف افزایش بهزیستی تحصیلی مورد استفاده قرار گیرد.
مقاله علمی - پژوهشی
مشاوره خانواده
سیده فاطمه موسوی؛ شهره روشنی
چکیده
اهداف: پژوهش حاضر با هدف مطالعۀ والدگری متمرکز، اهداف و کمالگرایی والدینی در دو گروه از پدران و مادران ایرانی انجام شد. مواد و روش‌ها: تعداد 706 والد (532 مادر و 174 پدر) به روش نمونهگیری دردسترس و داوطلب برای شرکت در پژوهش انتخاب شدند. ابزارهای پژوهش شامل مقیاس اهداف والدینی (PGS)، پرسشنامه والدگری متمرکز (IPS) و مقیاس کمالگرایی والدینی (MPPQ) ...
بیشتر
اهداف: پژوهش حاضر با هدف مطالعۀ والدگری متمرکز، اهداف و کمالگرایی والدینی در دو گروه از پدران و مادران ایرانی انجام شد. مواد و روش‌ها: تعداد 706 والد (532 مادر و 174 پدر) به روش نمونهگیری دردسترس و داوطلب برای شرکت در پژوهش انتخاب شدند. ابزارهای پژوهش شامل مقیاس اهداف والدینی (PGS)، پرسشنامه والدگری متمرکز (IPS) و مقیاس کمالگرایی والدینی (MPPQ) بودند. یافتهها: نتایج حاصل از اجرای آزمون t گروههای مستقل نشان داد که مادران به طور کلی در والدگری متمرکز و به طور خاص در سرشتباوری و چالشگری تفاوت معنیداری با پدران (05/0p<) و پدران تفاوت معنیداری در فرزندمحوری با مادران داشتند (01/0p<). نتایج همچنین نشان داد که پدران در رشد فرزند (05/0p<) و تصویر والدینی (05/0p< ) از اهداف والدینی و در کمالگرایی در هر دو بعد معطوف به خود و معطوف به جامعه تفاوت معنیداری با مادران داشتند (05/0p< ).نتیجه‌گیری: نتایج این پژوهش نقش ویژه پدران و مادران را در پیامدهای فرزندپروی، تمرکز بر اهداف و ارزشها تقویتشده با هدف شکلدهی به هویت اجتماعی فرزند، توجه به مسئولیت خاص پدران در پرورش فرزند با عنایت به مولفههای والدگری در فرهنگ ایرانی را برجسته میسازد.
مقاله علمی - پژوهشی
مشاوره خانواده
نگار سادات میرکاظم؛ آسیه شریعتمدار؛ کیومرث فرح بخش
چکیده
چکیدهیکی از عوامل بالقوة اثرگذار بر صمیمیت، نگرش همسر به ابراز هیجانات است. پژوهش حاضر با هدف مقایسة نگرش نسبت به ابراز هیجانات همسر در زنان با صمیمیت عاطفی بالا و پایین انجام شد. در این مطالعه از رویکرد کیفی و روش پدیدارشناسی توصیفی استفاده گردید. جامعة موردپژوهش را زنان متأهل شهر تهران در سال ۱۴۰۰ تشکیل می‌دادند. نمونه شامل ۲۰ نفر ...
بیشتر
چکیدهیکی از عوامل بالقوة اثرگذار بر صمیمیت، نگرش همسر به ابراز هیجانات است. پژوهش حاضر با هدف مقایسة نگرش نسبت به ابراز هیجانات همسر در زنان با صمیمیت عاطفی بالا و پایین انجام شد. در این مطالعه از رویکرد کیفی و روش پدیدارشناسی توصیفی استفاده گردید. جامعة موردپژوهش را زنان متأهل شهر تهران در سال ۱۴۰۰ تشکیل می‌دادند. نمونه شامل ۲۰ نفر بود که به روش نمونهگیری هدفمند و با درنظرگیری اصل اشباع انتخاب شدند. جمعآوری داده‌ها از طریق مصاحبه‌های نیمهساختاریافته و تحلیل آن‌ها با روش هفت‌مرحله‌ای پدیدارشناختی کلایزی انجام شد. تجزیه‌وتحلیل داده‌ها به هفت مضمون اصلی در هر گروه منتهی شد. مضامین اصلی مستخرج از گروه با صمیمیت عاطفی بالا عبارت بودند از: «زاویة دید جامع و مثبت»، «انعطاف‌پذیری»، «باور به نقش عاملیت خود»، «ضرورت گفتگوهای تسهیل‌گرانه»، «ضرورت تعیین مرز مشترک و خصوصی»، «ضرورت تنظیم ابرازگری»، «نگرش وابسته به هیجان و عامل برانگیزانندة آن»؛ مضامین اصلی مستخرج از گروه با صمیمیت عاطفی پایین نیز شامل «زاویة دید محدود و منفی»، «انعطاف‌ناپذیری»، «خودناباوری»، «نقش عقلانیت در مدیریت هیجان»، «عدم بروز هیجان به‌منزلة فقدان آن»، «انتظارات وابسته به جنسیت» و «برچسب‌ها و انتظارات شکل‌دهندة نگرش» بودند. بر اساس نتایج به‌دست‌آمده، به نظر می‌رسد که تفاوت‌های نگرشی این دو گروه غالباً مبتنی بر میزان انعطاف و واقع‌بینی نسبت به ابراز هیجانات همسر و نیز درنظرگیری نقش خود در این زمینه باشد.
مقاله علمی - پژوهشی
فرآیند مشاوره و درمان
مرضیه کرمی بروجنی؛ محمد ربیعی؛ رضوان صالحی؛ مهرداد حاج حسنی
چکیده
پژوهش حاضر با هدف تعیین اثربخشی آموزش مبتنی بر چشم‌انداز زمان بر مولفههای رضایتمندی تحصیلی، پایستگی تحصیلی و احساس موفقیت تحصیلی دانش‌آموزان مقطع متوسطه دوم انجام شده است. جامعه آماری این پژوهش شامل تمامی دانش-آموزان دختر مقطع متوسطه دوم شهر خانمیرزا است. بدین منظور از بین مدارس دخترانه شهرستان خانمیرزا یک مدرسه و سپس یک ...
بیشتر
پژوهش حاضر با هدف تعیین اثربخشی آموزش مبتنی بر چشم‌انداز زمان بر مولفههای رضایتمندی تحصیلی، پایستگی تحصیلی و احساس موفقیت تحصیلی دانش‌آموزان مقطع متوسطه دوم انجام شده است. جامعه آماری این پژوهش شامل تمامی دانش-آموزان دختر مقطع متوسطه دوم شهر خانمیرزا است. بدین منظور از بین مدارس دخترانه شهرستان خانمیرزا یک مدرسه و سپس یک پایه تحصیلی به صورت تصادفی انتخاب و مورد سنجش قرار گرفتند. سپس از بین تعداد ۵۶ نفر که نمرات پایینتر از متوسط در متغیرهای پژوهش دریافت کردند ۲۴ نفر به صورت تصادفی در دو گروه آزمایش و انتظار جایگزین شدند. گروه آزمایش ۸ جلسه مداخله دریافت کرده و گروه انتظار هیچ مداخلهای تا بعد از پیگیری نتایج دریافت نکردند. ارزیابی متغیرهای پژوهش با استفاده از پرسشنامههای رضایت تحصیلی Salehi (2014)، پایستگی تحصیلی Martin & Marsh (2008) و احساس موفقیت تحصیلی Salehi (2014)، در سه مرحله پیش آزمون، پس آزمون و پیگیری انجام شد. داده‌ها پس از جمعآوری به‌وسیله نرم‌افزار SPSS22 مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. نتایج تحلیل کوواریانس نشان داد که در دو مرحله پس آزمون و پیگیری تفاوت معنی داری بین گروه آزمایش و گروه انتظار نسبت به پیش آزمون وجود دارد. بنابراین میتوان گفت آموزش مبتنی بر چشم‌انداز زمان بر سه متغیر رضایت، پایستگی و احساس موفقیت تحصیلی دانش‌آموزان موثر بوده و این تاثیرات در طول زمان پایدار بوده است. مشاوران و روانشناسان از یافته‌های پژوهش حاضر می‌توانند جهت آموزش چشم‌انداز زمان در مدارس و مراکز مشاوره استفاده کنند و به رشد دانش‌آموزان در این زمینه کمک نمایند.
مقاله علمی - پژوهشی
مشاوره
محبوبه صالح نیا؛ جواد خدادادی سنگده؛ کوثر دهدست
چکیده
پژوهش حاضر با هدف شناسایی درک زنان از ماهیت تنظیم روابط جنسی و نقش آن بر کیفیت زندگی زناشویی صورت گرفت. این پژوهش با رویکرد کیفی و با روش داده‌بنیاد انجام شد. نمونه مورد پژوهش شامل 16 زن متاهل 20 تا 45 ساله مناطق 9 و 10 شهر تهران در سال 1400 بود. نمونهگیری به صورت هدفمند و به شیوه در دسترس انجام شد. ملاک ورود به تحقیق رضایت از زندگی زناشویی(استفاده ...
بیشتر
پژوهش حاضر با هدف شناسایی درک زنان از ماهیت تنظیم روابط جنسی و نقش آن بر کیفیت زندگی زناشویی صورت گرفت. این پژوهش با رویکرد کیفی و با روش داده‌بنیاد انجام شد. نمونه مورد پژوهش شامل 16 زن متاهل 20 تا 45 ساله مناطق 9 و 10 شهر تهران در سال 1400 بود. نمونهگیری به صورت هدفمند و به شیوه در دسترس انجام شد. ملاک ورود به تحقیق رضایت از زندگی زناشویی(استفاده از پرسشنامه انریچ) و نداشتن سابقه طلاق و پیمان‌شکنی بود و داده‌ها با استفاده از مصاحبه اکتشافی نیمهساختاریافته گرداوری شد.. یافته‌های تحقیق شامل 86 کد باز، 11 کد محوری و کد انتخابی «کارکرد حمایتی رابطه جنسی» به دست آمد. عوامل بسترساز شامل سرمایه‌های روانشناختی شخصی مانند مدیریت فضای ذهنی؛ چشم‌اندازهای معنادهنده مانند معنای تعهد و پویایی‌های بین فردی مانند تصمیم‌گیری مشترک و مکملیت بود. عوامل مداخلهگر شامل عوامل فرهنگی و اجتماعی مانند سبک زندگی حمایت‌گرانه و موانع شامل موانع افقی از جمله کمبود امکانات رفاهی و موانع پیرامونی مانند مشکلات خانواده مبدا بودند. راهبردها شامل پیوستگی رضایت‌بخش، سهم‌گذاری در رابطه جنسی تنظیم شده و مهارتهای ارتباطی بود که موجب پیامدهای فردی (سلامت جسمی و روحی) و پیامدهای بین‌فردی (احساس امنیت در رابطه و افزایش تاب‌آوری) شد. به این ترتیب، کارکرد تنظیم روابط جنسی در خانواده دارای پیامدهایی است، پیامد اولیه آن افزایش انعطاف‌پذیری و سازگاری در خانواده و پیامد ثانویه آن شامل افزایش کیفیت زندگی و کاهش عوامل گسست در خانواده است که سلامت روان افراد و شکل‌گیری زندگی مطلوب خانوادگی و اجتماعی را به دنبال دارد.
مقاله علمی - پژوهشی
روان درمانی
حمید حمید نبی؛ آزاد تپه رشی؛ هه ریم محمد عبدالکریم عبدالقادر
چکیده
هدف از این پژوهش بررسی اثربخشی برنامه آموزشی کارکردهای اجرایی بر کیفیت خواب و قضاوت اخلاقی کودکان با اختلال نارسایی توجه / بیش فعالی بود. روش پژوهش از نوع نیمه آزمایشی با طرح پیش آزمون – پس آزمون و پیگیری با گروه کنترل بود. جامعۀ آماری پژوهش شامل تمامی پسران 9-12 ساله با نارسایی توجه/ بیش فعالی شهر ارومیه در سال 1400-1401 بود. حجم نمونه شامل ...
بیشتر
هدف از این پژوهش بررسی اثربخشی برنامه آموزشی کارکردهای اجرایی بر کیفیت خواب و قضاوت اخلاقی کودکان با اختلال نارسایی توجه / بیش فعالی بود. روش پژوهش از نوع نیمه آزمایشی با طرح پیش آزمون – پس آزمون و پیگیری با گروه کنترل بود. جامعۀ آماری پژوهش شامل تمامی پسران 9-12 ساله با نارسایی توجه/ بیش فعالی شهر ارومیه در سال 1400-1401 بود. حجم نمونه شامل 30 نفر از جامعه آماری به شیوه نمونهگیری در دسترس انتخاب شده و در دو گروه گواه و آزمایش جایگماری شدند. ابزار پژوهش شامل پرسشنامه عادات خواب کودک و پرسشنامه قضاوت اخلاقی بود. نتایج نشان داد که برنامه آموزشی کارکردهای اجرایی بر بهبود کیفیت خواب و قضاوت اخلاقی در مراحل پسآزمون و پیگیری تاثیر معنیدار داشته است. یافته‌های این پژوهش اطلاعات مفیدی را در ارتباط با برنامه کارکردهای اجرایی فراهم می‌کند و مشاوران و روانشناسان می‌توانند برای بهبود بر بهبود کیفیت خواب و قضاوت اخلاقی در کودکان با نارسایی توجه / بیش فعالی از این مداخله استفاده نمایند.
