نوع مقاله : مقاله علمی - پژوهشی

نویسندگان

1 دانش آموخته کارشناسی ارشد مشاوره خانواده دانشگاه خوارزمی

2 استادیار گروه مشاوره دانشگاه خوارزمی

3 دانشیار گروه مشاوره دانشگاه خوارزمی

چکیده

چکیده
پژوهش حاضر با هدف بررسی اثربخشی آموزش مهارت های زناشویی مبتنی بر مدل گاتمن بر الگوهای ارتباطی زنان انجام گرفت. پژوهش حاضر از نوع نیمه آزمایشی و به شیوه پیش آزمون‌-پس آزمون با گروه گواه می باشد. نمونه پژوهش حاضر را 15 زن واجد شرایط از زنان شهرستان شهریار در سال 1397 تشکیل می دادند که به شیوه داوطلبانه انتخاب و بصورت تصادفی در دو گروه آزمایش و گواه جایگزین شدند. در مرحله پیش آزمون، دو گروه بوسیله پرسشنامه الگوهای ارتباطی کریستنسن و سالاوی (1984) مورد ارزیابی قرار گرفتند. سپس مهارت‌های ارتباطی مبتنی بر مدل گاتمن در 10 جلسه، 90 دقیقه‌ی برای گروه آزمایش اجرا گردید، اما گروه گواه مداخله‌ای دریافت نکرد. پس از پایان جلسات آموزشی از هر دو گروه پس آزمون گرفته شد. برای تجزیه و تحلیل داده ها از روش‌های آمار توصیفی و تحلیل کوواریانس استفاده گردید. تجزیه و تحلیل داده‌ها نشان داد که بین زنان دو گروه آزمایش و گواه از لحاظ سبک الگوهای ارتباطی تفاوت معناداری وجود دارد و آموزش مهارت‌های زناشویی مبتنی بر مدل گاتمن باعث بهبود الگوهای ارتباطی و مولفه های آن ها در زنان گروه آزمایش شده است. آموزش مهارت‌های زناشویی مبتنی بر مدل گاتمن باعث بهبود الگوهای ارتباطی زنان می گردد. می‌توان از این شیوه آموزشی در جهت بهبود مهارت-هایی ارتباطی در بین زوج ها استفاده کرد.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Effectiveness of Educating Marital Skills Based on Gottman’s Approach on of Woman’s communication patterns.

نویسندگان [English]

  • a k 1
  • sedighe ahmadi 2
  • kiyanoosh zahrakar 3

1 counseling , school of Psychology and Educational sciences ,kharazmi University , Tehran,Iran

2 Assistant Professor, Department of Counseling, Faculty of Psychology and Educational Sciences, Kharazmi University of Tehran

3 department of counseling- kharazmi university

چکیده [English]

Abstract
The purpose of this study was investigating the effectiveness of training marital skills based on Gottman model on women's communication patterns. The present study is a quasi-experimental one with pre-test and post-test with control group. The sample of this study consisted of 15 eligible women from Shahriyar city in 1397 who were selected by voluntary method and randomly assigned to two experimental and control groups. In the pre-test phase, the two groups were assessed by Christensen & Sullaway (1984) communication patterns questionnaire. Then communication skills based on Gottman model were performed for 10 sessions, 90 minutes for the experimental group, but the control group did not receive any intervention. After the end of the training sessions, post-test was taken from both groups. The methods of Descriptive statistics and covariance analysis were used for analyzing data. Data analysis showed that there was a significant difference between women of two experimental and control groups regarding the style of communication patterns, and the training of marital skills based on Gottman’s model improved the communication patterns and their components in women of experimental group. Training of martial skills based on Gottman model improves women's communication patterns. This educational method can be used to improve communication skills between couples.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Keywords: marital skills
  • Gotman
  • communication patterns
بهرامی، محمود؛ نظری، علی­محمد، زهراکار، کیانوش (1393). پیش بینی الگوهای ارتباطی زوج­ها توسط سلامت معنوی و بهزیستی روان شناختی، فصلنامه اندیشه و رفتار، 9(33)، 15-33.
ثناگویی، محمد (1390). رابطه الگوهای ارتباطی زنان و مردان با توجه به پایبندی مذهبی و رضایتمندی زناشویی در روابط زوجین، فصلنامه روانشناسی و دین، 6(1)، پیاپی (21)، 109-91.
جاویدی، نصرالدین؛ سلیمانی، علی اکبر؛ احمدی، خدابخش؛ صمدزاده، منا (1392). اثربخشی زوج درمانی هیجان مدار بر بهبود الگوهای ارتباطی زوجین، تحقیقات علوم رفتاری، شماره 5.
جعفری، اصغر (1396). تدوین یک برنامه روانی آموزشی بر اساس الگوی ستیر برای زوجین متعارض و اثربخشی آن در کاهش سبک مقابله‌ای ناکاآمد و احتمال وقوع طلاق، فصلنامه فرهنگ مشاوره و روان‌درمانی، 8(30)، 107-130.
جلالی، ندا؛ حیدری، حسن؛ داودی، حسین و آل‌یاسین، سیدعلی (1398). مقایسه اثربخشی درمان هیجان مذار ی غىی سازی روابط گاتمن بر الگًوهای ارتباطی زنان، مجله تحقیقات علوم رفتاری، 17(2)، 265-279، DOI: 10.22122/rbs.v17i2.2523
حسنی‌مقدم، صدیقه؛ گنجی، ژیلا؛ شریف‌نیا، سیدحمید؛ اعرابی، محسن و خانی، صغری (1398). بررسی عوامل مرتبط با الگوهای ارتباطی زوجین ایرانی: مطالعه مروری مفهومی، مجله دانشگاه علوم پزشکی مازندران، 29(177)، 222-239.
حیدریان، آرزو؛ محسن‌زاده، فرشاد؛ اسدپور، اسماعیل و زهراکار، کیانوش (1397). بررسی اثربخشی آموزش گروهی مبتنی بر درمان شناختی- سیستمی گاتمن بر کیفیت زندگی و الگوهای ارتباطی بیماران مبتلا به سرطان پستان و همسران آنها، مجله سلامت و مراقبت، 21(1)، 66-76.
رحمتی، مریم؛ احمدآبادی، حسین و حیدرنیا، احمد (1398). تأثیر برنامه غنی سازی روابط زوجین مبتنی بر طرح "وقت زندگی بهتر برای زن و شوهرها" بر سازگاری زناشویی زنان با ازدواج زودهنگام، فصلنامه فرهنگ مشاوره و روان‌درمانی، 11(41)، 235-258.
زارعی، اقبال؛ میرزایی، میترا و صادقی‌فرد، میترا (1397). ارائه مدلی جهت تبیین نقش مهارت‌های ارتباطی و مهارت‌های حل مسئله در پیشگیری از آسیب‌های روانی و اجتماعی با میانجیگری تعارضات خانوادگی، فصلنامه فرهنگ مشاوره و روان‌درمانی، 9(35)، 1-26.
ساکی‌زاده، فاطمه (1392). بررسی اثربخشی آموزش مهارت‌های زناشویی براساس مدل گاتمن بر استرس زناشویی و شادمانی زناشویی در زنان، پایان‌نامه کارشناسی ارشد مشاوره خانواده، منتشر نشده، دانشگاه خوارزمی تهران.
سعادتی‌شامیر، ابوطالب؛ صنیعی، ماندانا و زارع، الهام (1397). اثربخشی زوج درمانی به روش گاتمن بر عملکرد خانواده و سازگاری زناشویی در زوجین متقاضی طلاق، نشریه پژوهش توانبخشی در ‌پرستاری، 5(2)، 10-17، DOI: 10.21859/ijrn-05022
صائمی، حسین؛ بشارت، محمدعلی و اصغرنژاد فرید، اصغر (1397). مقایسه اثربخشی زوجدرمانی گاتمن و زوجدرمانی هیجانمحور بر صمیمیت زناشویی زوجین، فصلنامه روانشناسی خانواده، 5(2)، 39-52.
صمدزاده، منا؛ شعیری، محمدرضا؛ مهدویان، علیرضا؛ جاویدی، نصیرالدین (1392). پرسشنامه الگوهای ارتباطی: اعتبار و روایی، فصلنامه مشاوره و روان درمانی خانواده، 3(1). 153-126.
عبادت پور، بهناز (1379). هنجاریابی پرسشنامه الگوهای ارتباطی زناشویی در شهر تهران در 78-79. پایان نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه تربیت معلم.
عبادی راد، سیدمحمد، کریمی نژاد، کلثوم (1396). اثربخشی زوج درمانی شناختی-سیستمی گاتمنی بر تعهد زناشویی زوجین شهر مشهد، مجله آسیب شناسی، مشاوره و غنی سازی خانواده، 3(1)، 92-75.
فتوحی، سکینه؛ میکائیلی، نیلوفر؛ عطادخت، اکبر و حاجلو، نادر (1396). اثربخشی زوج درمانی مبتنی بر فراهیجان بر سازگاری و دلزدگی زناشویی در همسران دارای تعارض، فصلنامه فرهنگی – تربیتی زنان و خانواده، 12(39)، 45-64.
فتوحی، سکینه؛ میکائیلی، نیلوفر؛ عطادخت، اکبر و حاجلو، نادر (1397). مقایسه اثربخشی زوج درمانی مبتنی بر فراهیجان با زوج درمانی روایتی بر سازگاری و دلزدگی زناشویی زوجین متعارض، فصلنامه فرهنگ مشاوره و روان‌درمانی، 9(34)، 77-101.
کرامتی، راضیه؛ سپهری شاملو، زهره (1395). رابطه سرمایه‌های روان شناختی و الگوهای ارتباطی با خشونت خانگی در زنان متأهل در سال 1395. مجله روان شناسی اجتماعی. 11(41). 100-89.
کرمانشاهی، فاطمه؛ شفیع آبادی، عبدالله (1393). بررسی اثربخشی درمان آدلری بر بهبود الگوهای ارتباطی زنان نابارور، فصلنامه علمی-پژوهشی پژوهشنامه تربیتی، 9 (40)،112-99.
کریمی، لیدا، کاکابرایی، کیوان (1395). اثربخشی روش گاتمن در بهبود تعارضات زناشویی نابارور شهر کرمانشاه در سال 1394، کنفرانس جهانی روانشناسی و علوم تربیتی، حقوق و علوم اجتماعی در آغاز هزاره سوم، شیراز، پژوهش شرکت ایده بازار صنعت سبز.
گاتمن، جان مردخای (1393). فنون افزایش هوش هیجانی کودکان، ترجمه‌ی حمیدرضا بلوچ. تهران: انتشارات رشد (جوانه رشد).
گاتمن، جان مردخای (1395). هفت اصل موفقیت در ازدواج و زناشویی، ترجمه سید مرتضی، نظری. تهران: اندیشه معاصر. (1999).
گاتمن، جان مردخای (1396). به سازی رابطه‌ها، ترجمه‌ی مصطفی، علیزاده. نشره قطره. (2001).
گاتمن، جان مردخای؛ گاتمن، جولی شوارتز؛ آبرامز، داگلاس و آبرامز، راشل کارلتون (1397). راهنمایی مردان برای شناخت زنان، ترجمه‌ی باغستانی، فاطمه. تهران: نسل نو اندیش. (2016).
گاتمن، جولی شوارتز؛ گاتمن، جان مردخای (1397). 10 اصل اساسی زوج درمانی اثربخش؛ ترجمه‌ی زهراکار، کیانوش؛ لواف پور نوری؛ ایزدی اجیرلو. تهران: نشر تمدن علم. (2015).
محرومی، فائزه (1392). بررسی اثربخشی زوج درمانی به شیوه گاتمن بر الگوها و باورهای ارتباطی زوجین متعارض دانشجو. پایان نامه کارشناسی ارشد مشاوره خانواده. منتشر نشده، دانشگاه فردوسی.
محمدی، محمد؛ زهراکار، کیانوش؛ جهانگیری، جهانگیر، داورنیا، رضا؛ شاکرمی، محمد؛ مرشدی، مهدی (1394). بررسی کارآیی مداخله آموزشی مبتنی بر مدل گاتمن بر صمیمیت زناشویی زنان، مجله سلامت و بهداشت، 8(1). 84-74.
محمدی، محمد؛ زهراکار، کیانوش؛ جهانگیری، جهانگیر؛ داورنیا، رضا؛ شاکرمی، محمد؛ مرشدی، مهدی (1396). بررسی کارآیی مداخله آموزشی مبتنی بر مدل گاتمن بر صمیمیت زناشویی زنان، مجله سلامت و بهداشت، 1(8)، 84-74.
مدنی، یاسر؛ هاشمی گلپایگانی، فاطمه؛ غلامعلی لواسانی، مسعود (1396). ارائه مدل تلفیقی رویکرد هیجان مدار و مدل گاتمن و اثربخشی آن بر احساس تنهایی زنان متأهل، فصلنامه پژوهش‌های مشاوره، 1(62).
مسلمی، مریم؛ حکیمه، آقایی و شعبانی، زهرا (1396). اثربخشی آموزش مبتنی بر رویکرد روایت درمانی گروهی بر الگوهای ارتباطی در زوجین دانشجو، فصلنامه دانش و پژوهش در روان‌شناسی کاربردی، 18(2) پیاپی (68)، 51-60.
معصومی، سمیرا؛ رضاییان، حمید؛ حسینیان، سیمین (1396). پیش بینی رضایت جنسی بر اساس الگوهای ارتباطی زوجین، فصلنامه مطالعات زن و خانواده، 5(1)،101-79.
میرزایی، رقیه (1398). اثر بخشی رویکرد آموزشی گاتمن بر بخشودگی زناشویی و الگوهای ارتباطی زنان، پایان نامه کارشناسی ارشد مشاوره خانواده، منتشر نشده، دانشگاه خوارزمی تهران.
نامنی، ابراهیم؛ خدادادی، علی‌اکبر (1398). بررسی اثربخشی آموزش غنی سازی روابط خانوادگی میلر بر بهزیستی روانشناختی و خشونت زناشویی از نگاه زنان آزار دیده، فصلنامه فرهنگ مشاوره و روان‌درمانی، 10(38)، 147-176.
هال، پالوو (1395). بهبود روابط زناشویی به زبان آدمیزاد، ترجمة لیلا رسولی، چاپ پنجم، تهران: هیرمند (انتشار به زبان اصلی:2010).
هواسی، ناهید؛ زهراکار، کیانوش و محسن‌زاده، فرشاد (1395). بررسی اثربخشی زوج درمانی گروهی به روش گاتمن بر کاهش فرسودگی زناشویی زوجین، فصلنامه نشریه روان‌پرستاری، 4(6)، 59-64، http://dx.doi.org/10.21859/ijpn-04069.
Amato, P. R.; Marriott, B. H. (2016). ''A Comparison of high-and low Distress Marriages that end in Divorce''. Journal of Marriage and Family. 69(2): 621-638.
Babcock, Julia C. Gottman, John M. Ryan Kimberly D and Gottman, Julie S (2013). A component analysis of a brief psycho-educational couples’ workshop: one-year follow-up results. Journal of Family Therapy (2013) 35: 252–280 doi: 10.1111/1467-6427.12017.
Brand CE. An initial qualitative exploration of Gottman’s couples research: A workshop from the participants’ perspective. [Dissertation]. Florida State Unive; 2012:74-77.
Christensen, A., & Shenk, J. L (1991). Communication, conflict, and psychological distance in non distressed, clinic and divorcing couples. Journal of Consulting & Clinical Psychology, 59 (3): 458–463.
David, P. (2015). Wedding the Gottman and Johnson Approaches into an Integrated Model of Couple Therapy. The Family Journal: Counseling and Therapy for Couples and Families, 23 (4), 336-345.
Davoodvandi, M., Navabi Nejad, S., & Farzad, V. (2018). Examining the Effectiveness of Gottman Couple Therapy on Improving Marital Adjustment and Couples' Intimacy. Iranian journal of psychiatry, 13(2), 135–141.
Deylami N, Hassan SA, Baba MB, Kadir RA. (2015). Effectiveness of Gottman’s Psycho Educational Intervention on Constructive Communication among Married Women, International Journal of Humanities and Social Science, 5 (9) -97.
Donato, S; Parise,M; Pagani, A F; Bertoni, A and Iafrate. R(2014). Demandwithdraw, Couple Satisfaction and Relationship Duration. Procedia, Social and Behavioral Sciences. Volume 140, 22, pp: 200–206. 2nd World Conference on Psychology and Sociology, PSYSOC. 27-29, Brussels, Belgium
Eldrige, K.A., Sevier, M., Jones, J., Atkins, D.C.,and Christensen, A (2007). Demandwithdraw communication in severely distressed, moderately distressed, and nondistressed couples: Rigidity and polarity during relation and personal problem discussion». Journal Fam Psychol, 21(2),218-26.
Garanzini, S., Yee, A., Gottman, J., Gottman, J., Cole, C., Preciado,M Jasculca, C (2017). Results of Gottman method couples therapy with gay and lesbian couples. Journal of Marital Family Therapy, 43(4): 674-684. doi: 10.1111/jmft.12276.
Gottman, J. M. (2015). Principia amoris: The new science of love. New York, NY: Routledge.
Gottman, J. M., Driver, J., & Tabares, A. (2015). Repair during marital conflict in newlyweds: How couples move from attack–defend to collaboration. Journal of Family Psychotherapy, 26(2), 85–108. 10.1080/08975353.2015.1038962.
Gottman, J., & Silver, N. (2012). What makes love last?: How to build trust and avoid betrayal. Simon and Schuster.‏
Gottman, JM. (1993). A theory of marital dissolution and stability. Journal of Family Psychology. 7: 57-75.
Gottman, John and Gottman, Julie(2016). The Natural Principles of Love, Journal of Family Theory & Review 9 (March 2017): 7–26 7 DOI:10.1111/jftr.12182.
Gottman, John , Silver, Nan  (2013). What Makes Love Last?: How to Build Trust and Avoid Betrayal. Simon and Schuster.
Harvy, M. The comprehensive book of couple therapy. (2005). Ahmadi, Kh., Akhavi, Z. & Rahimi, A. (2016). Thehran, Danjeh Publication, Third publication.
Heavey,C.L.,Brandon,M.,Larson,D.C., Zumtobel., and Christensen,A. (1996). The Communication Patterns Questionnaire: The Reliability and Validity of a Constructive Communication Subscale. Journal of Marriage and the Family, 58(3):796–800.
Heyman RE, Hunt-Martorano AN, Malik J, Slep AMS. Desired change in couples: Gender differences and effects on communication. Journal of Family Psychology. 2009; 23:474–484. http://dx.doi.org/ 10.1037/a0015980. [PubMed: 19685983]
Holley,S. R. &. Et al. (2010). Exploring the Basis for Gender Differences in the Demand-Withdraw Pattern. Journal of Homosexuality, v 57, p. 666–684.
Jalali, N., Heydari, H., Davoudi, H., & Al-e-Yasin, S. A. (2018). Comparison of Effectiveness of Emotion-focused Couple Therapy and Gottman’s Relationships Enrichment Program on Women’s Fear of Intimacy. International Journal of Behavioral Sciences, 12(2), 76-83.
Neda Jalali, Hasan Heidari, Hosein Davoudi, Seyed Ali Aleyasin, (2019). The Comparison of the Effectiveness of Emotion Focused Therapy and Gottman's Relationship Enrichment on Woman's Communication Patterns, Journal of Research in Behavioural Sciences, 17(2), 265-279. magiran.com/p2038803
Nikoo Nazari L, Safarniya A. The effect of emotionally focused couple therapy in reducing marital conflict and improving communication patterns of mothers mentally retarded children. 7th international conference on Economics management 2016. [Persian]
Park, S.S. (3102). The Evaluation of an Education Program for the Marital Relationship Enhancement of a Newlywed Couple: With a Focus on an Education Program for Newlywed Couples at a Healthy Family Support Center. Journal of Home Management Association, 20(0), 84- 98.
Rajaei,A, Daneshpour,M & Janet Robertson (2019). The Effectiveness of Couples Therapy Based on the Gottman Method Among Iranian Couples With Conflicts: A Quasi-Experimental Study, Journal of Couple & Relationship Therapy, 18:3, 223-240, DOI: 10.1080/15332691.2019.1567174.
Shapiro, Alyson F, Gottman, John and Fink, Brandi (2016). Short-Term Change in Couples’ Conflict Following a Transition to Parenthood Intervention, Couple Family Psychol. 2015 December; 4(4): 239–251. doi:10.1037/cfp0000051.
Siffert A & Schwarz B. (2011). Spouses’ demand and with drawal during marital conflict in relation to well-being. Journal of Social and Personal Relationships, 28(2): 262-277.
Skaldeman, P. (2012). ''Converging or Diverging Views of Self and Other'. Judgment of Relationship Quality in Married and Divoreed Couples'', Journal of Divorce & Remarriage, 39(3): 44, 55.
Tompkins, S.A., Roeder, J.A., Thomas, J.J., & Koch, K.K. (3102). Effectiveness of a Relationship Enrichment Program for Couples Living with Multiple Sclerosis. Int J MS Care, 04(0), 32–24.
 Vangelisti AL, Beck G. Intimacy and fear of intimacy. In L. L. Abate, D. D. Embry, & MS. Baggett (Eds.), Handbook of low-cost interventions to promote physical and mental health: Theory, research, and practice (pp. 395-414). Mahwah, New Jersey: Lawrence Erlbaum 2007.
Westeros, K. (2002). Building healthy couple relationship: Do communication skills, gender, hope, and family types make a difference? New York: Taylor and Francis group, LLC.