نوع مقاله : مقاله علمی - پژوهشی

نویسندگان

1 دانشیار گروه مشاوره دانشگاه هرمزگان

2 دانش آموخته کارشناسی ارشد مشاوره خانواده دانشگاه هرمزگان

3 استاد یار گروه مشاوره دانشگاه هرمزگان

چکیده

پژوهش حاضر با هدف ارائه مدلی جهت تبیین نقش مهارت‌های ارتباطی و مهارت‌های حل مسئله در پیشگیری از آسیب‌های روانی و اجتماعی با میانجیگری تعارضات خانوادگی انجام شد. روش انجام پژوهش توصیفی از نوع همبستگی بود. جامعه آماری تحقیق، کلیه افراد متأهل شهر بندرعباس بودند که در قالب خانواده در مرکز این شهر در سال 1395 ساکن بودند که با توجه به جدول مورگان تعداد 400 خانواده به‌عنوان حجم نمونه با استفاده از روش نمونه‌گیری خوشه‌ای سهمیه‌ای انتخاب شدند. برای آزمون فرضیه‌ها از تحلیل معادلات ساختاری استفاده شد. ابزارهای مورداستفاده در این پژوهش شامل پرسشنامه تجدیدنظر شده تعارضات زناشویی ثنایی و همکاران، پرسشنامه مقیاس مهارت‌های ارتباطی زوجین، پرسشنامه مهارت‌های حل مسئله کسیدی و لانگ، پرسشنامه چندوجهی شخصیتی مینه سوتا، پرسشنامه سنجش نگرش نسبت به آسیب‌های اجتماعی بود. یافته‌های پژوهش نشان داد که مهارت‌های ارتباطی و سبک حل مسئله سازنده در کاهش آسیب‌های روانی و تعارضات خانواده نقش دارد. همچنین مهارت‌های ارتباطی و سبک حل مسئله سازنده با کاهش تعارضات خانواده بر منفی شدن نگرش افراد به آسیب‌های اجتماعی نقش دارد؛ و درنهایت هر چه تعارضات خانواده بیشتر باشد، میزان آسیب‌های روانی بیشتر و نگرش نسبت به آسیب‌های اجتماعی نیز مثبت‌تر است.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Providing a model to determine the role of communication skills and problem solving skills in preventing from mental and social damages by mediated family conflicts.

نویسندگان [English]

  • eghbal zarei 1
  • Mitra Mirzaei 2
  • Maryam Sadeghifard 3

1 Consulting and guidance group,Humanities,university of Hormozgan,City of Bandarabass,Country of Iran.

2 university of Hormozgan, City of Bandarabass and Country of Iran.

3 Psychology and Consultation, university of Hormozgan,City of Bandarabass, country of Iran.

چکیده [English]

The present study was carried out with the aim of presenting a model to determine the role of communication skills and problem- solving skills in preventing from mental and social damages by mediated family conflicts. It was a descriptive –correlation study. The research population included all married people in Bandar-e Abbas who have been living in families in the capital of this city since 2016. According to Morgan’s table, 400 families were selected according to the sample size and random cluster sampling. Structural Equation Analysis was used for hypothesis testing. The tools used in this study included the Revised Marital Conflict Questionnaire of Sanaii et al., couples’ Communication Skills Scale, Problem Solving Skill Evaluation Instrument of Cassidy and Long (1996) , the Multidimensional Personality Questionnaire of Minnesota (MMPI), Social Attitude Survey .Research results showed that communication skills and problem – solving constructive style have a role in reducing mental harms and family conflicts.Therefore, the communication skills and problem-solving constructive style play have a role on peoples attitude negative toward social damages by reducting family conflicts.Finally, The higher family conflicts are, the mental harms will be and the attitudes toward social damages will be more positive.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Key–Words:Providing model"
  • " Communication skills"
  • " Problem- solving skills
ابوالمعالی، زینب؛ مجتبایی، مینا؛ رحیمی، ندا. (1392). پیش‌بینی رضایت از زندگی زناشویی بر اساس مهارت‌های حل مسئله اجتماعی و هوش معنوی در افراد متأهل، مجله علوم رفتاری، دوره 7، شماره 3، صص 122-115.
افخمی، ایمانه؛ بهرامی، فاطمه؛ فاتحی زاده، مریم. (1386). بررسی رابطه بین میزان بخشودگی و تعارض زناشویی زوجین در استان یزد، فصلنامه خانواده پژوهی، دوره سوم، شماره 9، صص 442-431.
آقایی، علی‌اکبر؛ تیمورتاش، حسن. (1389). بررسی رابطه تیپ شخصیتی و سبک‌های حل مسئله در کارکنان جهاد دانشگاهی تهران، پایان‌نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه شهید بهشتی تهران.
باباپور خیرالدین، جلیل؛ رسول‌زاده طباطبایی، کاظم؛ اژه‌ای، جواد؛ فتحی آشتیانی، علی (1382)، بررسی رابطه بین شیوه‌های حل مسئله و سلامت روان‌شناختی دانشجویان، مجله روان‌شناسی، دوره 7، شماره 1(پیاپی 25)، صص 16-3.
پاکدامن، شهلا؛ نصیری، مرتضی. (1393). سبک‌های فرزند پروری ادراک‌شده و ترس از ارزشیابی منفی: مقایسه دختران نوجوان تیزهوش و عادی، فصلنامه روان‌شناسی تحولی، دوره 10، شماره 39، صص 262-249.
پاکروان، اسماعیل؛ حقایق، سید عباس؛ نشاط دوست، حمید طاهر؛ مولوی، حسین. (1392). اثربخشی روش آموزش حل مسئله بر رضایت زناشویی و نیمرخ روانی زوجین شهرستان بروجن، فصلنامه فرهنگ مشاوره و روان‌درمانی، سال 4، شماره 16، صص 31- 16.
پروندی، علی؛ عارفی، مختار؛ مرادی، اسماء. (1395). نقش عملکرد خانواده و الگوهای ارتباطی زوجین در پیش‌بینی رضایت زناشویی، دو فصلنامه آسیب‌شناسی، مشاوره و غنی‌سازی خانواده، شماره 1، صص 65-54.
جابری، سمیه؛ اعتمادی، عذرا؛ احمدی، سید احمد. (1394). بررسی رابطه مهارت‌های ارتباطی با صمیمیت زناشویی، فصلنامه پژوهش‌های علوم شناختی و رفتاری، سال پنجم، شماره دوم، پیاپی (9)، صص 152-143.
جوادی، زینب. (1389). بررسی تأثیر آموزش مهارت‌های زندگی بر میزان رضایت زناشویی و سبک‌های حل مسئله در زنان خانه‌دار، پایان‌نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه گیلان.
خواجه‌نوری، بیژن؛ هاشمی نیا، فاطمه. (1390). رابطه تعارضات والدینی با بزهکاری، فصلنامه جامعه‌شناسی زنان، سال دوم، شماره 2، صص 38-19.
داستان، نصیر. (1389). ساخت اعتبار یابی و هنجاریابی مقیاس مهارت‌های ارتباطی زوجین در زنان و مردان متأهل شهر تهران، پایان‌نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه شهید بهشتی تهران.
رشیدی، فرنگیس. (1393). آسیب‌شناسی روابط درون خانواده، چاپ اول، تهران: نشر وانیا.
رضاییان، حمید؛ معصومی، سمیرا؛ حسینیان، سیمین. (1396). بررسی و مقایسه تمایز یافتگی خود، الگوهای ارتباطی و رضایت جنسی در زوج‌های متقاضی طلاق و عادی، دو فصلنامه مشاوره کاربردی، دوره 7، سال 7، شماره 2.
روستایی، مرتضی؛ جانقربانیان، فاطمه؛ قدیری، مینا. (1394). مقایسه شیوه‌های حل مسئله در زنان و مردان متقاضی طلاق و عادی، اولین کنفرانس بین‌المللی مدیریت، اقتصاد، حسابداری و علوم تربیتی، ساری، شرکت علمی پژوهشی و مشاوره‌ای آینده‌ساز، دانشگاه پیام نور نکا.
زارعی، اقبال. (1393). بهداشت روانی خانواده (جهت روان شناسان بالینی، مشاوران خانواده، روان‌پزشکان و مددکاران اجتماعی)، چاپ اول، ناشر: دانشگاه هرمزگان.
زین‌العابدین زاده، زینب. (1393). بررسی نقش همدلی، جرات ورزی، مهارت‌های ارتباطی و فنون حل تعارض در پیش‌بینی رضایت زناشویی زوجین، پایان‌نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه محقق اردبیلی.
ستوده، هدایت الله. (1394). آسیب‌شناسی اجتماعی (جامعه‌شناسی انحرافات)، چاپ بیست و چهارم، تهران: انتشارات آوای نور.
صادقی، منصوره السادات؛ مظاهری، محمدعلی؛ موتابی، فرشته. (1392). نقش تعامل زوجین در کاربرد مهارت‌های ارتباطی، فصلنامه خانواده پژوهی، سال 9، شماره 34، صص 188-173.
صداقت نژاد، باقر. (1390). تأثیر آموزش مهارت‌های ارتباطی بر کاهش تعارضات و افزایش رضایت‌مندی زناشویی، پایان‌نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه اسلامی واحد مرودشت.
عابدی فیروز جایی، سمیرا؛ درکاهیان، سمیرا. (1394). پیش‌بینی سلامت روان بر اساس الگوهای ارتباطی خانواده، دومین کنفرانس بین‌المللی روان‌شناسی، علوم تربیتی و سبک زندگی، مشهد، دانشگاه تربت‌حیدریه.
غلام‌زاده، مریم؛ عطاری، یوسفعلی؛ شفیع‌آبادی، عبدالله. (1388). اثربخشی آموزش مهارت‌های ارتباطی بر کارآیی خانواده در زوجین مراجعه‌کننده به مرکز بهزیستی شهر اهواز، مجله دانش و پژوهش در روان‌شناسی کاربردی، شماره 41، صص 110-87.
فاضلی، مریم؛ رحمتی، عباس؛ فضیلت پور، مسعود. (1396). نقش واسطه‌ای الگوهای ارتباطی در ارتباط بین حالت‌های من برن با رضایت زناشویی زوجین، پایان‌نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه شهید باهنر کرمان.
فتحی اقدم، قربان؛ جمهری، فرهاد. (1390). مقایسه اثربخشی آموزش مهارت‌های ارتباطی در تعارضات زناشویی و سخت رویی، دانشجویان زن دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم و تحقیقات، پژوهشنامه تربیتی دانشگاه آزاد اسلامی واحد بجنورد، شماره 26، سال 6، صص 150-125.
فتحی، الهام؛ اسمعیلی، معصومه؛ فرح‌بخش، کیومرث؛ دانش پور، منیژه. (1394). حیطه‌های تعارض و استراتژی‌های آن در زوجین رضایتمند، فصلنامه فرهنگ مشاوره و روان‌درمانی، سال 6، شماره 24، صص 54-29.
فروغان فر، مریم. (1395). رابطه شیوه‌های حل مسئله با سازگاری زناشویی در دانشجویان متأهل دانشگاه شهید بهشتی، پایان‌نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه شهید بهشتی تهران.
فیضی منش، بهزاد؛ یاراحمدی، یحیی. (1396). بررسی رابطه‌ی منبع کنترل و خودکار آمدی با تعارضات زناشویی در دانشجویان، مجله مطالعات ناتوانی، دوره 7.
فینی، مرتضی. (1393). بررسی تاثیرآموزش مهارت ارتباطی بر سلامت عمومی و سازگاری زناشویی مراجعین به مرکز کاهش طلاق شهرستان بندرعباس، پایان‌نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه هرمزگان.
قربان پور، امیر. (1389). تعیین اثربخشی آموزش مهارت‌های ارتباطی مبتنی بر شیوه کتاب‌درمانی بر میزان رضایت زناشویی زوجین مراجعه‌کننده به مرکز مشاوره بهزیستی شهر رشت، پایان‌نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه علامه طباطبایی.
کاوه، محمد. (1391). آسیب‌شناسی بیماری‌های اجتماعی، جلد 2 و 1، چاپ اول، تهران: انتشارات جامعه شناسان.
کرمی، جهانگیر؛ زکی یی، علی؛ علیخانی، مصطفی؛ خدادادی، کامران. (1391). رابطه مهارت‌های زندگی و تعارضات زناشویی با بهداشت روانی در زوجین، فصلنامه مشاوره و روان‌درمانی خانواده، سال اول، شماره 4.
کریمی، سمیه؛ مصری پور، شیما؛ آقایی، اصغر؛ معروفی، محسن. (1392). مقایسه بخشودگی و مؤلفه‌های آن و سلامت روانی در زوجین عادی و در شرف طلاق شهر اصفهان، مجله تحقیقات علوم رفتاری، دوره 11، شماره 4، صص 260-252.
گنجی، مهدی. (1395). آسیب‌شناسی روانی بر اساس DSM-5، جلد 1 و 2، چاپ اول، تهران: نشر ساوالان.
لواف، هانیه. (1393). رابطه الگوهای ارتباطی زوجین، تعارضات زناشویی و مشکلات درونی سازی شده در دختران نوجوان، پایان‌نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه شهید بهشتی تهران.
محمد زاده، امید؛ بازدار، فاطمه؛ محمد یاری، طاهر. (1393). نقش خانواده به‌عنوان عامل و مانع بزهکاری در نوجوانان شهر ایلام، اولین همایش علمی / پژوهشی علوم تربیتی و روان‌شناسی آسیب‌های اجتماعی و فرهنگی ایران، تهران، مرکز مطالعات و تحقیقات اسلامی سروش حکمت مرتضوی، انجمن علمی توسعه و ترویج علوم و فنون بنیادین.
مختارنیا، ایرج؛ زاده محمدی، علی؛ حبیبی، مجتبی. (1395). رابطه تعارضات بین والدینی و گرایش به رفتارهای پرخطر: نقش میانجی شدت تعارضات والد- نوجوان، فصلنامه مطالعات زن و خانواده، دوره 4، شماره 2، صص 129-101.
مصباح، ایمان. (1395). بررسی رابطه بین شیوه‌های حل مسئله و تعارضات زناشویی در مردان و زنان متأهل، چهارمین همایش علمی پژوهشی علوم تربیتی و روان‌شناسی، آسیب‌های اجتماعی و فرهنگی ایران، تهران، انجمن توسعه و ترویج علوم و فنون بنیادین.
ملکی، لیلا؛ باقری، نسرین. (1394). پیش‌بینی تعارضات زناشویی بر اساس مؤلفه‌های صمیمیت و الگوهای ارتباطی، دومین کنفرانس ملی و اولین کنفرانس بین‌المللی پژوهش‌های نوین در علوم انسانی، تهران، موسسه مدیران ایده پرداز پایتخت ویرا.
موسوی زاده، سیده آزاده؛ سهرابی، فرامرز؛ احدی، حسن. (1391). مقایسه اثربخشی آموزش ابراز وجود و مهارت حل مسئله، مطالعات اجتماعی و روان‌شناختی زنان، سال 10، شماره 2، صص 108-85.
نوری پور لیاولی، رقیه. (1392). رابطه الگوهای ارتباطی و مهارت حل مشکل در زوجین، پایان‌نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه شهید بهشتی تهران.
نیکدل، مهدی. (1392). تأثیر آموزش مهارت‌های زندگی در کاهش گرایش به مصرف مواد مخدر دانش آموزان پسر مقطع سوم متوسطه شهرستان اهواز، پایان‌نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه تربیت مدرس.
Davila,J; Johnson, M.D; Cohan,C.L;Lawrence,E. R;Ronald,D; Karney,B.R; Sullivan,K.T; & Bradbury,T.N. (2005). Problem-solving skills and Affective Expressions as Predictors of change in Marital Satisfaction.Journal of consulting and clinical Psychology,Vol 73(1),pp:15-57.
Egeci,S;&Gencoz,T. (2011).The Effect of Attachment Styles,Problem-Solving Skills, and Communication Skills on Relationship Satisfaction.Procedia-Social and Behavioral Science.Vol 30,pp:2324-2329.
Enache,R.G. (2013).Study on The Relationship Between Communication and Marital Attachment in Romanian Families.Procedia- Social and Behavioral Sciences 84,pp:811-814.
Erozkan,A(2013).Theeffect of communication skills and interpersonal problem solving skills on social self – efficacy.Educational sciences:Theory & practice, 13(2),739-745.
Hill,C.S.J.,& Yorgason,J.B. (2013). Couple Communication as a Mediator Between Work-Family Conflict and Marital Satisfaction.Contemporary Family Therapy.Vol 35, Issue 3,pp:530-545.
Lawrence,E; Pederson,A; Bunde,M; Barry,R.A,.; Brock,R.L,.; Fazio,E,.; Mulryan,L,.; Hunt,S,.; Madsen,L,.& Dzankovic,S. (2008).Objective Ratings of Relationship Skills across Multiple Domains as Predictors of Marital Satisfaction Trajectories.J Soc Pers Relat,25(3): 445-466.
Mcmurran M, Duggan C, Christopher G, Huband N. (2007).The relationships between personality disorders and social problem solving in adults.Personality and Individual Differences 42. 145-155.
Mcnulty J. K & V. Russell. M. (2010). When “Negative” Behaviors are Positive: A Contextual Analysis of the Long- Term Effects of Problem- solving Behaviors on Changes in Relationship Satisfaction. J Pers Soc Psychol.98(4):587-604.
Oliver,J. & Miller, SH. (1994) “Couple communication”.Journal of psychology & Christianity, Vol 13, No 2, 151-157.
Ryan,SR.Friedman,CK.Liang,Y.Lake,SL.Mathias,CW.Charles E.Achesson, A &Dougherty,Dm, (2015).Family Functioning as a Mediator of relations between Family History of Substance Use Disorder and Impulsivity.Addictive Disorder & Theird Treatment,15 (1):17-24.
Segrin,C,.& Taylor,M,. (2007).Positive interpersonal relationships mediate the association between social skills and psychological well-being.Personality and Individual Differences.Vol 43,Issue 4,pp:637-646.
Skeer,M;McCormick,M,C;Lise T,S; Stephen,N, L;Buka& Gilman,S,L. (2009). A Prospective Study of Familial Conflict, Psychological Stress, and the Development of Substance Use Disorder in Adolescence. Drug Alcohol Depend.104 (1-2):65-72.
Sogar,O,. (2017).The influence of family pricess and structure on delinquency in adolescence-An examination of theory and research.Journal of Human Behavior in the Social Environment.Vol 27,Issue 3.
 Sodermans,V.K; & Swicegood, M.J,. (2014).The Effect of family types, Family Relationships and Parental Role Models on Delinquency and Alcohol use Among Flemish Adolescents. Journal of Child and Family Studies.Vol 23,Issue 1,pp:128-143.
Strunz, S; Schermuck, C; Ballerstein, S; Ahlers, C. J,. & Dziobek, I. (2017). Romantic Relationships and Relationship Satisfaction Among Adults With Asperger Syndrome and High-Functioning Autism.Journal of Clinical Psychology,Vol 73,Issue1,pp:113-125
Sullivan, K, T., Pasch, L. A., Johnson, M. D., & Bradbury, T. N. (2010). Social support problem solving, and the Longitudinal course of newlywed marriage.Journal of personality and Social Psychology,98,631-644.
Victoria,L.B. (2008).Does marriage and relationship education improve couples communication;A meta analytic study.Department of marriage, Family and Human Development. Brigham Young university.
Yasemin,E.R,.& Ulrich,O. (2014).Development of self-esteem and relationship satisfaction in couples:Two Longitudinal studies. Development Psychology.Vol 50(9).pp:2291-2303.