نوع مقاله : مقاله علمی - پژوهشی

نویسندگان

1 استادیار گروه روان شناسی دانشگاه آزاد اسلامی واحد کرمانشاه

2 استادیار گروه روان شناسی دانشگاه خوارزمی

چکیده

پژوهش حاضر با هدف آموزش حل مسئله خانواده‌محور به والدین و تعیین اثربخشی آن بر ادراک کودک - والد انجام شد. طرح پژوهش نیمه تجربی از نوع پیش‌آزمون - پس‌آزمون - پیگیری با گروه گواه بود. تعداد 120 دانش­آموز با استفاده از روش نمونه‌گیری تصادفی انتخاب شدند و با انتساب تصادفی به دو گروه آزمایشی (60 نفر) و گواه (60 نفر) تقسیم شدند، ابتدا والدین گروه آزمایشی 10 جلسه در کارگاه تربیت کودک / نوجوان اندیشمند شرکت کردند سپس گروه آزمایشی به مدت سه ماه تحت برنامه حل مسئله خانواده‌محور مورد آموزش قرار گرفتند، برای جمع­آوری اطلاعات از نسخه ادراک کودک از والدین (گرولنیک، ریان و دسی، 1997) فرم کودکان استفاده شد. یافته‌ها طبق گزارش کودکان در سه مرحله پیش‌آزمون- پس‌آزمون (فاصله سه ‌ماهه) و پیگیری (فاصله یک ‌ماهه) نشان داد، در گروه آزمایشی، بین نمرات پیش‌آزمون- پس‌آزمون در زیرمقیاس‌های ادراک کودک - والد تفاوت معناداری وجود داشت اما بین نمرات پس‌آزمون - پیگیری در زیرمقیاس‌های ادراک کودک - والد تفاوت معنادار نبود. بر این اساس می‌توان نتیجه‌گیری کرد که آموزش حل مسئله خانواده‌محور به والدین بر ادراک کودک - والد اثربخش بود و ادراک کودک - والد را بهبود بخشیده است.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

family oriented problem solving training to parents and the impact on the child's perception of parents

نویسندگان [English]

  • kivan kakabaraei 1
  • alireza moradi 2

1

2

چکیده [English]

This study was conducted to aim of family oriented problem solving training to parents and the impact on the child's perception of parents. Research design was semi experimental, of a kind pretest, posttest, follow-up with the control group. Total of 120 students were selected by random sampling method and with random assignment were divided into two experimental groups (n=60) and control (n=60). After 10 training sessions to parents and teachers, the experimental group was trained family/school oriented problem-solving program for three months. For data collection were used of Version perception of children from parents (Grolnick, Deci & Ryan, 1997) form children. findings according to the report's child showed that in three step pre-test and posttest (on three months) and follow-up (on one month) that in the experimental group there was a significant difference between the scores of pretest and posttest scores on the subscales of child's perception of parents but there wasn't a significant difference between the scores of posttest and follow-up on the subscales of child's perception of parents. Accordingly, it can be concluded that family-centered problem solving training to parents was effective on the child's perception of parents and the child's perception of parents has improved.

کلیدواژه‌ها [English]

  • family oriented problem solving
  • training to parents
  • child's perception of parents
البرزی، محبوبه. (1393). رابطه ادراک از والدین و خلاقیت اجتماعی در کودکان باواسطه گری باورهای انگیزشی در روابط دوستانه. مجله مطالعات آموزش و یادگیری، دوره ششم، شماره دوم،81- 61.
حاتمی فرد، سیروس؛ کافی، سید موسی؛ خوش‌روش، وحید. (1390). اثربخشی آموزش مهارت حل مسئله و مهارت ابراز وجود والدین بر میزان سازگاری اجتماعی و پیشرفت تحصیلی فرزندان آنان. فصلنامه فرهنگ مشاور و روان‌درمانی، دوره 2، شماره 7، 67- 82.
حجازی، الهه؛ صادقی، ناهید؛ شیرزادی فرد، میثم. (1392). رابطه باورهای اساسی و ادراک روابط والدینی با بهزیستی ذهنی دانش آموزان. مجله روانشناسی مدرسه، دوره 2، شماره 4،61 - 43.
خرازی، علینقی؛ کارشکی، حسین. (1388). بررسی رابطه مؤلفه های ادراک والدین با راهبرد های یادگیری خود تنظیمی. تازه های علوم شناختی، 11(1)، 55-49.
شکوهی یکتا، محسن؛ اکبری زرخانه، سعید؛ پرند، اکرم؛ پوران، فاطمه. (1391). ارتقاء تعامل والدین و فرزندان با استفاده از آموزش روشهای نوین فرزندپروری، روش ها و مدل های روان شناختی، سال دوم، شماره دهم، ص14-1.
شکوهی یکتا، محسن؛ پرند، اکرم. (1387). آموزش روش حل مسئله به مادران و تأثیر آن بر روابط خانوادگی. مجله خانواده پژوهی، دوره 4، شماره 13، 16- 5.
شکوهی یکتا، محسن؛ پرند، اکرم؛ شهابیان، آمنه؛ متولی پور، عباس. (1387). تأثیر آموزش مهارت‌های حل مسئله بر تعامل والد-کودک و بهبود رفتارهای چالش‌برانگیز کودکان.فصلنامه خانواده و پژوهش، شماره 3، 9-24.
شکوهی یکتا، محسن؛ شهابیان، آمنه؛ پرند، اکرم. (1391). روان‌شناسی خانواده. تهران: انتشارات تیمور زاده.
شکوهی یکتا، محسن؛ پرند، اکرم؛ اکبری زردخانه، سعید. (1393). اثربخشی آموزش مهارت حل مسأله بر استرس و سبک فرزند پروری والدین. دانش و پژوهش در روان شناسی کاربردی، سال15، شماره3، 53-45.
شکوهی یکتا، محسن؛ پرند، اکرم؛ شهائیان، آمنه؛ اکبری زردخانه، سعید. (1390). تأثیر آموزش روش تربیتی مبتنی بر حل مسأله بر روش فرزند پروری و رفتارهای خشمگینانه والدین. روشها و مدلهای روان شناختی، سال دوم،  شماره6، 56-45.
شکوهی یکتا، محسن؛ شریفی، علی؛ معتمد یگانه، نگین. (1394). اثربخشی آموزش مهارتهای حل مسأله بر تعامل والد_کودک. روان شناسی تحولی :روان شناسان ایرانی، سال12،  شماره45، 14-3.         
کاکابرایی، کیوان. (1395). تأثیر آموزش حل مسأله خانواده محور بر ارتباط والد-کودک دانش آموزان دوره ابتدایی. فصلنامه فرهنگ مشاوره و روان درمانی،سال هفتم، شماره26، 85-61.             
منصور، محمود. (1391). روانشناسی ژنتیک تحول روانی از تولد تا پیری. تهران:  انتشارات سمت .
 
Barkly, R.A. (2013). Attention-deficit hyperactivity disorder: A handbook for diagnosis and treatment (2nd ed). New York: Guilford press.
Beck, S. R., Williams, C., Cutting, N., Apperly, I.A. & Chappell, J. (2016). Individual differences in children’s innovative problem-solving are not predicted by divergent thinking or executive functions, philosophical transactions. Phil. Trans. R. Soc. B 371: 20150190. pp 1-11.
Blanchard-Fields, F. (2007). Problem Solving and Emotion: An Adult Developmental. Perspective, Current Directions in Psychological Science, 16(1), 26-31.
Brewer, J.D., & Sparkes, A.C. (2012). Young people living with parental bereavement: Insight from an ethnographic.
Cassidy, T. (2009). Bullying and victimization in school children: the role of social identity, problem-solving style, and family and school context. Soc Psychology Educ, 12, 63–76.
Cassidy, T., Taylor, L. (2005). Coping and psychological distress as a function of the bully victim dichotomy in older children. Social Psychology of Education, 8(3), 249–262.
Colalillo, S., Johnston, C. (2016). “Parenting Cognition and Affective Outcomes Following Parent Management Training: A Systematic Review”, Clinical Child and Family Psychology Review, Volume 19, Issue 3, pp 216-235.
D’Zurilla, T. J., & Nezu, A. M. (2001). Problem-solving therapies. In Dobson KS (Ed) Handbook of Cognitive-Behavioral Therapies, 2nd ed. New York: Guilford Press.
Dereli E. (2009). Examining the permanence of the effect of a social skills training program for the acquisition of social problem-solving skills. Social Behavior and Personality, 37(10), 1419-1428.doi:10.2224/sbp.2009.37.10.1419.
Grolnick, W. S., Deci, E. L., & Ryan, R. M. (1997). Internalization within the family: The self -determination theory perspective. In J. E. Grusec & L. Kuczynski (Eds.), Parenting and children’s internalization of values: A handbook of contemporary theory (pp. 135-161). New York: Wiley.
Grolnick ,W.S., Ryan, R.M., & Deci, E.L. (1991). The inner resources for school achievement: Motivational mediators of children’s perceptions of their parents. Journal of Educational Psychology, 83,508- 517.
Jobe-Shields,F. (2015), “Parent–Child Automaticity: Links to Child Coping and Behavior and Engagement in Parent Training”, Journal of Child and Family Studies, Volume 24, Issue 7, pp 2060-2069.
Johnston, C., & Mash, E. J. (2001). Families of children with ADHD: Review and recommend actions for future research. Child and Family Psychology Review, 4(3): 183-207.
Kagan, J. (2003). ‘Biology, Context, and Developmental Inquiry’, Annual Reviews Psychology, Vol. 54.
Keller, PD., Gilbert, L. R., Koss, K. J., Cummings, EM., Davies, PT. (2011). Parental Problem Drinking, Marital Aggression, and Child Emotional Insecurity: A Longitudinal Investigation. J Stud Alcohol Drugs, 72(5), 711–722. .
Maccoby, E. E. (1992). The role of parents in the socialization of children :An historical overview. American psychologist, 28, 1006-1017.
Miller, P.H. (2011). Theories of developmental psychology. United States of America- New York: Catherine Woods.
Nedimbal P, Sungur G. (2015). The effect of social skills training program on adolescents. Journal of International Social Research, 8(39), 699-702.          
Oh, Elizabeth, Bayer, Jordana K. (2015). “Parents’ help-seeking processes for early childhood mental health problems”, Child and Adolescent Mental Health 20, No. 3, pp. 149–154.
Pottie, C. G., & Ingram, K. M. (2008). Daily stress, coping, and well-being in parents of children with autism: A Multilevel modeling approach. Journal of Family Psychology, 22(6): 855-864.
Pugliese, Cara E, White, Susan W. (2014). “Brief Report: Problem Solving Therapy in College Students with Autism Spectrum Disorders: Feasibility and Preliminary Efficacy”, Journal of Autism and Developmental Disorders, Volume 44, Issue 3, pp 719-729.
Schilling, Samantha. S. (2016), “Child Adult Relationship Enhancement in Primary Care: A randomized trial of a parent training for child behavior problems”, Academic Pediatrics, S1876-2859(16)30335-7.
Schuman, Shana. L. (2013), “An Exploration of Family Problem-Solving and Affective Involvement as Moderators between Disease Severity and Depressive Symptoms in Adolescents with Inflammatory Bowel Disease”,J Clinical Psycho Med Settings; 20(4): 488–496.
Shure, M. B. (2000). I Can Problem Solve (ICPS): An Interpersonal Cognitive Problem Solving Program for Children. Affiliated with MCP: Hahnemann University.
Shure, M. B. (2001). I Can Problem Solve (ICPS): An Interpersonal Cognitive Problem Solving Program for Children. Residential Treatment for children and You, 18, 3- 14.
Shure, M. B; Healey, K. N. (1993). Interpersonal problem solving and prevention in urban fifth and sixth–grader. Paper presented at the American Psychological Association.
Siu, A. H; Shek, D. L. (2005). The Chinese version of the social problem-solving inventory: Some initial results on reliability and validity. Journal of Clinical Psychology, 61(3), 347-360.
Smetana, J. G., & Rote, W. M. (2015). What do mothers want to know about teens' activities? Levels, trajectories, and correlates. Journal of Adolescence, 38, 5-15.
Tucker, M. C., & Rodriguez, C. M. (2014). Family dysfunction and social isolation as moderators between stress and child physical abuse risk. Journal of Family Violence, 29(2), 175-186.
Wymbs, BT., Pelham, WE. (2010). Child Effects on Communication between Parents of Youth with and without ADHD. J Abnormal Psychology, 119(2), 366–375.
Zahrt, D.M., Melzer-Lange, M.D. (2011). Aggressive behavior in children and adolescents, Pediatric Rev, 32(8), 325-32.