نوع مقاله : مقاله علمی - پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری روان شناسی دانشگاه آزاد اسلامی واحداهواز و واحد علوم تحقیقات خوزستان

2 استادیار گروه روان شناسی دانشگاه آزاد اسلامی واحد اهواز

3 استادیار گروه روانشناسی دانشگاه آزاد اسلامی واحد اهواز

4 استاد گروه روانشناسی دانشگاه تهران و پیام نور

چکیده

پژوهش حاضر با هدف بررسی اثربخشی درمان فراشناختی با تأکید بر کارکردهای اجرایی بر دو متغیر سندرم شناختی – توجهی و حسِ انسجام خود در دانش‌آموزان دارای اضطراب انجام شد. جامعه آماری کلیه دانش‌آموزان دختر مقطع متوسطه دوم شهر تهران بود که در سال 96-95 مشغول به تحصیل بودند. نمونه شامل 20 دانش‌آموز دارای اضطراب بود که با استفاده از روش نمونه‌گیری هدفمند چندمرحله‌ای انتخاب شدند. ابزارهای پژوهش شامل پرسشنامه اضطراب بک (BAI; 1990)، پرسشنامه حس انسجام خود آنتونوسکی SOC-13; 1993)) مقیاس سندرم شناختی توجهی (CAS; 2009 ) و پرسشنامه 30 سؤالی فراشناخت برای نوجوانان (MCQ-A; 2004) بود. دانش‌آموزان طی سه مرحله به آزمون‌ها پاسخ دادند. مداخله درمان فراشناختی (آدریان ولز _ 2009) طی هفت جلسه 45 تا 60 دقیقه‌ای و تکلیف منزل با استفاده از نرم‌افزار بهسازی حافظه فعال_ روان تجهیز سینا (1389) برای گروه آزمایش انجام شد. تحلیل داده‌ها با استفاده از آزمون پارامتریک، تحلیل کوواریانس چند متغیری (MANCOVA)، صورت گرفت. نتایج نشان داد درمان فرا شناختی با تأکید بر کارکردهای اجرایی، سندرم شناختی – توجهی را کاهش و حس انسجام خود دانش‌آموزان را بهبود بخشیده است.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

The effectivenss of Metacognitve Therapy with emphasis for Brain Executive Functions on C ognitive- Attentional syndrom and Sense of Coherence in Anxious persons.

نویسندگان [English]

  • soheila babakhanzadeh 1
  • Parvin Ahteshamzadeh 2
  • Zahra Eftekharsaadi 3
  • saeed bakhtiyarpor 3
  • Ahmad Alipor 4

1 Islamic Azad University- Ahvaz Branch

2 Islamic Azad University - Ahvaz Branch. Iran

3 Islamic Azad University - Ahvaz Branch. Iran

4 Tehran Universithy. Iran

چکیده [English]

This study done with the purpose of investigate the effectiveness metacognitive therapy with emphasis on executive functions on two variables of cognitive- attention syndrome and sense of coherence in anxious students. The statistical population of this study was all female high school students in the Tehran, who were studying in the academic year of 1395-96 . The sample consisted of 20 anxious students who were selected by multistage purposive sampling. The research tools included Beck anxiety Inventory ( BAI; 1990 ), Antonovsky’s sense of coherence Inventory (SOC- 13 ,1993); Cognitive-Attention Syndrome Scale(CAS , Adrian Wells 2009) and the Meta-cognition questionnaire for adolescents(MCQ-A , 2004). Students responded to questions in three steps. Meta-cognitive therapy intervention (Adrian Wells, 2009) was conducted for seven sessions of 45-60 minutes and homework using the Tajhiz Sina’s WORKING MEMORY TRAINING Software(2010).Data analysis was carried out using parametric test, multivariate covariance analysis (MANCOVA). The results of the analysis showed that cognitive therapy, with emphasis on executive functions, reduced cognitive-Attention syndrome and improved the sense of coherence among students.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Keywords:" cognitive-Attention syndrome"
  • "sense of coherence"
  • "meta-cognitive therapy"
  • " executive functions"
استوپا، لوسیا (1392) تصویرسازی ذهنی و خود تهدید شهد: نظریه‌های نوین خود و کاربرد تصویرسازی ذهنی در شناخت درمانی. ترجمه احمد برجعلی، بیتا آجیل چی، محمد سلیمی. تهران، انتشارات کتاب ارجمند. چاپ اول. مهر 1392
اینگلهارت، رونالد (1373) تحول فرهنگی در جامعه پیشرفته صنعتی. ترجمه مریم وتر. تهران: انتشارات کویر
اینگلهارت، رونالد؛ ولزل، کریستین (1389) نوسازی، تغییر فرهنگی و دموکراسی. ترجمه یعقوب احمدی. تهران: انتشارات کویر.
آقا یوسفی، علیرضا؛ شریف، نسیم (1389) بررسی همبستگی بین بهزیستی روانی و حس انسجام در دانشجویان دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران مرکز. پژوهنده (مجله پژوهشی دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی). سال پانزدهم. شماره 6، پی‌درپی (78) صفحات 273 تا 279 بهمن و اسفند 1389.
بشارت، محمدعلی؛ باقری، سمیه؛ رستمی، رضا؛ فهیمه، تولاییان (1394) نقش واسطه‌ای نشخوار ونگرانی در رابطه بین منبع کنترل با افسردگی و اضطراب در افراد مبتلا به اختلال‌های افسردگی مهاد و اضطرابی. پژوهش‌های روان‌شناسی بالینی و مشاوره، دانشگاه فردوسی مشهد- دانشکده علوم تربیتی و روان‌شناسی.
حسین پور، محمدرضا؛ سمیعی، لاله؛ نعمت اللهی، مریم (1395) بررسی رابطه بین حس انسجام و اضطراب در بیماران عروق کرونر قلبی در شهر تبریز. نشریه پژوهشی تحلیلی دانشکده پرستاری الیگودرز. مجله توسعه پرستاری در سلامت، دوره‌ی هفتم، شماره 2، پاییز و زمستان 1395
خرم دل، کاظم؛ سجادیان، پرنیاز؛ بهرامی، فاطمه؛ زنگنه، صادق (1390) رواسازی مقیاس اصلاح شده فراشناخت برای نوجوانان. مجله تحقیقات علوم پزشکی زاهدان. دوره‌ی 14. شماره 1، 1391.
ربیعی، ناژین؛ دولتشاهی، بهروز؛ باقری، فریبرز (1390) مقایسه بازداری در کودکان دبستانی دارای علائم و نشانه‌های اختلال سلوک با کودکان بهنجار. مجله روانشناسی بالینی، سال سوم، شماره 1(پیاپی 9) بهار 90
رضاپور، یاسر؛ نصوحی، مینا (1397) اثربخشی مداخله تلفیقی امید درمانی و درمان مبتنی بر سبک زندگی آدلری بر خودکارآمدی، حس انسجام و شفقت خود در زنان معلول جسمی-حرکتی. فصلنامه فرهنگ مشاوره و روان‌درمانی دانشگاه علامه طباطبائی. سال نهم، شماره 33، بهار 97، ص 163 تا 185
رفیعی، حسین (1397) گزارش خبری: تهرانی‌ها با استرس زندگی می‌کنند. خبرگزاری مهر: کد خبر 4306493، خرداد سال 97، ساعت 08:04: 6
سلاجقه، سوزان؛ امامی پور، سوزان؛ نعمت الله زاده ماهانی، کاظم (1397) تبیین مدل ساختاری روابط بین خود انسجامی و بهزیستی روان‌شناختی بر اساس راهبردهای تنظیم شناختی در زنان مبتلا به سرطان پستان. مجله اندیشه و رفتار. دوره‌ی دوازدهم، شماره‌ی 46، پاییز 1396
سلمانی، بهزاد؛ حسنی، جعفر؛ کرمی، غلامرضا؛ محمدخانی، شهرام (1392) اثربخشی درمان فراشناختی در سندرم شناختی توجهی (CAS) و راهبردهای نظم جویی شناختی هیجان (CER) بیماران مبتلا به اختلال اضطراب فراگیر (GAD). مجله علوم رفتاری. دوره‌ی 7، شماره 2، پاییز 1392، صفحات 254- 245.
سیاروچی، جوزف؛ پی لی، آن (1397) یکپارچه‌سازی درمان شناختی رفتاری و درمان مبتنی بر پذیرش و تعهد (راهنمای کاربردی). مترجمان: شهرام محمد خانی، حامد عبدالله پور. تهران: انتشارات ابن‌سینا، چاپ اول، فروردین 1397.
شریفی نیا، محمدحسین (1392) الگوهای روان‌درمانی یکپارچه با معرفی درمان یکپارچه توحیدی. قم: پژوهشگاه حوزه و دانشگاه (شماره انتشار: 203; روان‌شناسی 21)، چاپ دوم، بهار 1392
شریفی، طیبه؛ شکرکن، حسین؛ احدی، حسن، مظاهری، محمد مهدی (1388) بررسی رابطه بین هویت‌های دینی و ملی با سلامت روان دانشجویان. یافته‌های نو در روان‌شناسی، 4 (11)، ص ص 142-125
شهیدی، لاله؛ گرانوند، پریوش؛ قاسمی سیانی، محمد (1394) مقاله پژوهشی: اثربخشی کارکردهای اجرایی و دانش فراشناختی بر میزان نافرمانی مقابله‌ای کودکان پسر دارای اختلال نافرمانی مقابله‌ای در دورۀ دبستان. مجله مطالعات ناتوانی، دوره‌ی 5، پیاپی 11، 1394، 57-49
علی پور، احمد؛ شریف، نسیم (1391) پژوهنده (مجله پژوهشی دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی). سال هفدهم. شماره 1. پی‌درپی 85. صفحات 50 تا 56
فیشر، پیتر؛ ولز، آدرین (1394) تند آموز درمانگری فراشناختی. ترجمه مژگان آگاه هریس، مسعود جان بزرگی. چاپ اول. تهران. کتاب ارجمند.
کالات، جیمز (1392) روان‌شناسی فیزیولوژیکی، ویراست نهم. ترجمه یحیی سید محمدی. چاپ هفتم. تهران. نشر روان.
-کولب، برایان؛ ویشاو، یان ک (1396) مبانی نوروسایکولوژی انسان، جلد دوم. مترجمان احمد علی پور، مژگان هریس آگاه، عبدالرضا منصوری راد، عطاءاله محمدی. ویراست ششم. انتشارات ارجمند، چاپ سوم، 1396
-گراو، کلاوس (1396) روان عصب درمانی: چگونه علوم اعصاب، روان‌درمانی اثر بخش را پی‌ریزی می‌کند. مترجمان ابوالقاسم خوش کنش، زهرا حضرتی؛. تهران؛ آوای نور، چاپ اول،
مدیری، فاطمه؛ مهدوی، محمد صادق (1396) بررسی نسلی ارزش‌های پست مدرن خانوادگی و عوامل اثرگذار بر آن با تأکید بر نقش دین‌داری. مجله جامعه‌شناسی نهادهای اجتماعی/ دوره 4 (9)، 187-155
مشیدی، شهرزاد (1390) تحول معیارهای همسرگزینی جوانان نسبت به والدینشان به تفکیک خاستگاه طبقاتی (پایان‌نامه دکتری جامعه‌شناسی، واحد علوم تحقیقات تهران).
موسوی مقدم، سیده آیدا؛ بیرامی، منصور؛ بخشی پور رودسری، عباس؛ حمیدپور، حسن (1396) عنوان تحقیق: کارآیی درمان فراشناختی بر کاهش علائم و شدت اضطراب صفت در افراد مبتلا به اختلال اضطراب فراگیر. فصلنامه مطالعات روان‌شناسی، دانشگاه علامه طباطبائی، سال هفتم، شماره بیست و هفتم، تابستان 96، ص 23 تا 45.
موسوی، سید کمال الدین؛ جمالی، فرشاد (1390) تجزیه‌وتحلیل رابطۀ میان استفاده از موبایل و جامعه‌پذیری مدرسه‌ای با تأکید بردانش‌آموزان دبیرستانی شهرستان کوهدشت لرستان. مجله مطالعات فرهنگ – ارتباطات، سال دوازدهم، شماره پانزدهم، پاییز 1390.
مولایی، مهری؛ حاجلو، نادر؛ صادقی هشجین، گودرز؛ میکائیلی، نیلوفر؛ حیدری، شیما (1397) مقاله پژوهشی: اثربخشی درمان پویشی کوتاه‌مدت با رویکرد همدلانه و تعدیل کننده اضطراب بر ابراز گری هیجانی و خودانگاره دانشجویان دارای علائم اختلال اضطراب جدایی بزرگ‌سالی.. نشریه روان پرستاری، دوره 6، شماره 2، خرداد و تیر 97.
نمازی، آرزو؛ اصغری ابراهیم‌آباد، محمد جواد؛ کیمیایی، سید علی (1395) نقش سرمایه‌های روان‌شناختی در پیش‌بینی احساس انسجام روانی دختران نوجوان بی‌سرپرست و بد سرپرست. اولین کنفرانس ملی پژوهش‌های نوین درروان شناسی، مشاوره، اهواز
نیازی، محسن؛ پرنیان، لیلا (1393) سنخ بندی دوستی‌های بین دو جنس (مورد مطالعه: دختران جوان شهر کرمانشاه). زن در توسعه و سیاست، 12(4)، 576-559
ولز، آدریان (1392 الف) راهنمای عملی درمان فراشناختی اضطراب و افسردگی. ترجمه محمد خانی، شهرام، چاپ سوم، تهران. انتشارات ورای دانش.
ولز، آدریان (1394 ب) فراشناخت درمانی برای اضطراب و افسردگی. ترجمه مهدی اکبری، ابوالفضل محمدی، زهرا اندوز. کتاب ارجمند. تهران 1394
منابع خارجی
Albert, S (1977). Temporal comparison theory. Psychological Review, 84, 485-503
Antonovsky A. The structure and properties of the sens of coherence scale. Soc Sci Med 1993; 36 (6): 725-33.
Antonovsky A. Unraveling the mystery of health-how people manage stress and stay well(Jossey Bass Social and Behavioral Science Series). 1st ed. San Francisco: Jossey- Bass; 1987.
Beck AT, Epstein, N.,, Brown, G., Steer, R. An inventoty for measuring clinical anxiety: Psychometric properties. J Consult Clin psycho. 1988: 56(6):893-7.
Beck, A. T., Steer, R., Brown, G., & Epstein, N (1990). The Beck Self-Concept Test. Archives of General Psychiatry, 2, 191-197.
Blood, A. J., Zatorre, R. J., Bermudes, P., & Evans,A.C(1999). Emotional responses to pleasant and unpleasant music correlate with activity in paralimbic brain regions. Nature Neuroscience, 2, 382 – 385.
Brunstein, J. C., Schultheiss, O. C., & Maier, G. W (1999). The pursuit of personal goals: a motivational approach to well-being and life adjustment. In J. Brandtstaedter & R. M. Lerner (Eds). Action and self developmenh: Theory and research through the life span. (PP. 169-196). Thousand Oaks, CA: Sage
Cowart, M. J. W. Ollendick, H (2011). Attention training in sociallyanxious children: A multipie baseline design analysis. Journal of Anxiety Disordeers, 25, 972 – 977.
Erikson M, Lindsstrom B, Lilija J. A sense of coherence and healt.Salutogenesis in a social context: Aland, a special case. J Epidemiol Community Healt 2007;61(8):684-88.
Essau CA. Lewinsohn PM, Lim JX, HoMR, Rohde P. Incidence, recurrence and comorbidity of anxiety disorders in four major developmental stages, J Affect Disord. 2018;228:248-53. DOI: 10. 1016/j.jad.2017.12.014 PMID: 29304469
Fergus TA, Bardeen JR, Orcutt HK. Attentional control moderates the relationship between activation of the cognitive attentional syndrome and symptoms of psychopathology. Pers Indiv Diff. 2012: 53(3): 213-17.
Fiedler, P(2001). Dissoziative Stӧrungen und Konversion [Dissociative disorders and conversion].Weinheim, Germany: Beltz.
Groholt EK, Stigum H, Nordhagen R, Kogler L. Is parental sense of Coherence associated with child health? Eur J public health 2003;13(3):195-201.
Hi ggins, E. T., Bond, R. N., Klein, r., & Strauman, T(1986). Self- discrepancies and emotional vulnerability: How magnitude, accessibility, and type of discrepancy influence affect. Gournal of Personality and Social Psychology, 51, 5-15.
Higgins, E, T (1987). Self – discrepancy: A theory relating self and affect. Psychological Rrview, 94, 309-340
Lindblad, C., Sandelin, K., Petersson, L. M., Rohani, C., & Langius-EKlӧf, A. (2016). Stability of item sense of coherence (SOC) scale: a longitudinal prospective study in women for breast cancer. Quality of Life Research, 25(3), 753-760.
Mohhamad Zadeh A. Validation of sense of coherence inventory-(SOC)13 scale (Disseration). Tehran: Payam-e-Noor University; 2010 (Text in Persian).
Madsen TF, Vetegodt S, Merrick J. Sense of Coherence and Physical Health. A Corss – Sectional Study Using a New Scale(SOC II). Sci World J 2006;6(1): 2200-11
McEvoy, P. M. & Perini, S. J (2009). Cog native behavioral group therapy for social phobia with or without attention training: A controlled trial. Journal of Anxiety Disorder, 23, 519- 528.
Olatunji BO, Cisler JM, Tolhn DF. Quality of life in the anxiety disorders: a meta- analytic review. Clin Psychol Rev. 2007; 27(5):572-81. DOI: 10.1016/j.cpr. 2007. 01.015 PMID: 17343963
Piedmont, l. Ralph.,gina Magyar-Russell, nicoie Dilella, & Sondra Matter (2014).Sense of coherence: big five correlates, spirituality, and incremental. Journal of Personality Psychology, v0l 3, No1.
Ross, M., & Buehler, R (2004). Identity through time: Constructing personal pasts and futures. In M. B. Brewer & M. Hewstone (Eds), Self and social identity(PP. 25-51). Malden, MA: Blacawell Publishing.
Ross, M., & Wilson, A.E (2003). Autobiographical memory and conceptions of self: Getting better all the time. Current Directions in Psychological Science, 12,66-69.
Schwartz, G (1990). P sychobiology of repression and health. A systrms approach. In J. L. Singer(ED), Repression and dissociation. Chicago; The University of Chicago Press.
Sedikides, c. & Gregg, A (2008). Self-enhancement: Food for thought. Perspectives on Psychological Science, 3,102-116.
Sheldon, K. M., & Elliott, A. J (1999). Goal striving, need satisfaction, and longitudinal well-being. The self – concordance model. Journal of Personality and Social Psychology, 6, 482 – 497.
Thomas A. Fergus, Joseph R. Bardeen*, Holly K. Orcutt (2012). Attentional control moderates the relationship between activation of the cognitive attentional syndrome and symptoms of psychopathology. Personality and Individual Differences 53 (2012)213-217. http://dx.doi.org/10. 1016/J.paid.2012.03.017
Veness, D (1990). Spiriruality in counseling: A view from the other side. British Journal of guidance and Counselling. 18(3). 250-60.
Wanmaker, S., Geraerts, E., & Franken I. H. A (2015). A working memoty training to decrease rumination in depressed and anxious individuals: A double – blind randomized controlled trial. Journal of affective Disorder, 175, 310 – 319.
Wells, Adrian (2009) “ Metacognitive therapy for anxiety and depression. New York, The Guilford press.
Wells A. Cognitive therapy of anxiety disorders: A practice manualguide. UK: Wiiey: 1977.
Wells, A., White, J. & Carter, K (1977). Attention Training: Effects on Anxiety and Beliiefs in Panic and Social Phobia. Clinical Psychology and Psychotherapy, 4, 226- 232.
Wells,A and Cartwright – Hatton, S (2004). Ashort form of metacognitions questionnaire: Properties of the MCQ-30 Behaviour Research and Threapy, 385-396
Zoellner, T., & Maercker, A (2006). Posttraumatic growth in clinical psychology – a critical review and introduction of a two component model. Clinical Psychology Review, 26, 626-653.