نوع مقاله : مقاله علمی - پژوهشی

نویسندگان

1 استادیار گروه مشاوره دانشگاه علامه طباطبائی

2 دانش آموخته کارشناسی ارشد مشاوره دانشگاه علامه طباطبائی

چکیده

روابط والد فرزندی بر جنبه‌های مختلف تحول نوجوان تأثیرگذار است و هویت اجتماعی یکی از ابعاد هویت است که در زندگی فرد و جامعه تأثیر دارد. هدف از پژوهش حاضر بررسی رابطه هویت اجتماعی با کیفیت روابط والد فرزندی در بین دانش آموزان دختر دوره دوم دبیرستان و تعیین تفاوت میان رابطه مادر-فرزند و پدر-فرزند به‌عنوان یک پیش‌بینی کننده‌ی مهم هویت اجتماعی بود. به این منظور تعداد 319 نفر از نوجوانان دختر دوره دوم دبیرستان شهر یزد به شیوه تصادفی خوشه‌ای چندمرحله‌ای جهت شرکت در پژوهش انتخاب شدند. ابزارهای به‌کاررفته در پژوهش شامل پرسشنامه رابطه والد فرزندی (PCRS) و پرسشنامه هویت اجتماعی بود. به‌منظور تحلیل داده‌های پژوهش از روش همبستگی پیرسون و تحلیل رگرسیون استفاده شد. نتایج پژوهش نشان داد که بین هویت اجتماعی نوجوانان دختر و کیفیت ارتباط آنان با پدر (26/0 = r و 001/0 = P) و کیفیت ارتباط آنان با مادر (18/0 = r و 01/0 = P) رابطه مثبت و معناداری وجود دارد. نتایج تحلیل رگرسیون نشان داد که تنها کیفیت ارتباط با پدر (001/0 = P) به‌طور معناداری توانست هویت اجتماعی نوجوانان دختر را پیش‌بینی کند. درنتیجه ارتباط با پدر سهم بیشتری در پیش‌بینی هویت اجتماعی دختران دارد.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

The Relationship of the Social Identity with the Quality of Parents –Child relationship among the Girl Students of Secondary High School: Comparative study of the Role of Fathers and Mothers

نویسندگان [English]

  • somayeh kazemeyan 1
  • maryam karimi 2

1 Associate Professor, Department of Counseling, faculty of Psychology, Allameh Tabatabaei University, Tehran, Iran.

2 councelling department- Faculty of Psychology and Educational Sciences- Allameh Tabatabaei University- Tehran-Iran

چکیده [English]

Parent-child relationships affect the various aspects of adolescent development and social identity is one of the dimensions of identity that affects the life of the individual and society. The purpose of this study was to investigate the relationship between social identity and the quality of parent-child relationships among the girl students of secondary high school and to determine the difference between mother-child and father-child relationships as an important predictor of social identity. For this purpose a sample of 319 adolescent girls from the secondary high school in Yazd were selected randomly in a multi-stage cluster sampling method to participate in research. The instruments used in the research included parent-child relationship questionnaire (PCRS) and Social Identity Questionnaire. For data analysis, Pearson correlation and regression analysis were used. The results of the study showed that there is a positive and significant relationship between the quality of relationship with the father and the social identity of the girl adolescents (r = 0.26, P = 0.001) and the quality of their relationship with the mother(r= 0.18, P = 0.01). Regression results showed that just the quality of relationship with father (P = 0.001) could significantly predict the social identity of adolescent girls. As a result, the relationship with the father contributes more to predict the social identity of the girls.

کلیدواژه‌ها [English]

  • social identity
  • mother-child relationship
  • father-child relationship
اسلام زاده، بابک؛ رشیدی، هاجر؛ فکریان، سمیه. (1395). تعیین نقش میانجی‌گری خودکارآمدی عمومی در رابطه با تمایزیافتگی خود و هویت اجتماعی دانشجویان. پژوهش‌های مشاوره، 15(57)، 41-57.
برک، لورا. (2001). روان‌شناسی رشد (از نوجوانی تا پایان زندگی). ترجمه یحیی سید محمدی، 1384. جلد دوم. تهران: ارسباران.
بیابانگرد، اسماعیل. (1384). روان‌شناسی نوجوانان. تهران: دفتر نشر فرهنگ اسلامی.
پاکدامن، شهلا؛ سیدموسوی، پریسا سادات؛ قنبری، سعید. (1390). کیفیت دل‌بستگی و مشکلات رفتاری- هیجانی در نوجوانان: بررسی نقش پدران. فصلنامهروان‌شناسیکاربردی، سال 5، 1(17)، 85-100.
پاکدامن، شهلا؛ سیدموسوی، پریسا سادات؛ قنبری، سعید؛ ملحی، الناز. (1390). کیفیت دل‌بستگی به والدین و نشانه‌های درونی سازی شده و برونی‌سازی شده در نوجوانان: بررسی مقایسه‌ای نقش پدران و مادران. فصلنامه پژوهش‌های نوین روان‌شناختی، 6(23)، 21-44.
پرهیزگار، آذردخت؛ محمودنیا، علیرضا؛ محمدی، شهناز. (1388). مقایسه کیفیت رابطه والد-فرزند در دانش آموزان دختر دبیرستانی دارای بحران هویت و فاقد بحران هویت. فصلنامه روان‌شناسی کاربردی، سال سوم، 2(10)، 82-93.
پورابراهیم، تقی؛ حیدری، جعفر؛ خوش کنش، ابوالقاسم. (1390). رابطه شیوه‌های فرزندپروری با سبک‌های هویت‌یابی و گرایش به مشاغل در نوجوانان. فصلنامه مشاوره شغلی و سازمانی، 3(8)، 11-24.
ثنایی، باقر؛ علاقبند، ستیلا؛ هومن، عباس. (1379). مقیاس‌های سنجش خانواده و ازدواج. تهران: بعثت.
جباری، طاهره؛ اسمعیلی، معصومه؛ کلانترهرمزی، آتوسا (1393). تأثیر آموزش متقابل والد-فرزند از دیدگاه آموزه‌های اسلامی بر کاهش تعارضات والد-فرزند. فرهنگ مشاوره و روان‌درمانی، 5(19)، 1-24.
خواجه‌نوری، بیژن؛ مرادخانی، مهری؛ شیردل، الهام؛ براتی، شهناز. (1395). بررسی رابطه هویت اجتماعی و سبک فرزندپروری مادران شهر ایلام. جامعه‌شناسی کاربردی، 27(3)، 1-14.
زلفعلی فام، جعفر. (1386). بررسی تأثیر نقش‌های اجتماعی غیر سنتی بر هویت اجتماعی دختران. پیک نور، 7(3)، 95-115.
زلفعلی فام، جعفر؛ غفاری، مظفر. (1388). تحلیل جامعه‌شناختی هویت اجتماعی دختران دانشجوی دانشگاه گیلان. پژوهش جوانان، فرهنگ و جامعه، 3، 121-140.
سلگی، محمد؛ اسکندری، حسین؛ دلاور، علی؛ برجعلی، احمد. (1394). ساخت، پایاسازی و اعتباریابی آزمون هویت ملی و اجتماعی. فصلنامه اندازه‌گیری تربیتی، 5(20)، 53-95.
سیدموسوی، پریسا سادات؛ مظاهری، محمدعلی؛ قنبری، سعید. (1394). ویژگی‌های روان‌سنجی پرسشنامه‌های پذیرش و طرد والدین و شریک صمیمی در دانشجویان. مجله روان‌پزشکی و روان‌شناسی بالینی ایران، 21(4)، 327-337.
سیف، سوسن؛ کدیور، پروین؛ کرمی نوری، رضا؛ لطف‌آبادی، حسین. (1383). روان‌شناسی رشد (1). تهران: سمت.
عبدالله زاده، عادل؛ زهراکار، کیانوش؛ دادنیا، رضا؛ شاکرمی، محمد؛ مظهری، محبوبه. (1395). تأثیر برنامه غنی‌سازی ارتباط بر کاهش تعارضات والد-نوجوان. مجله پیشگیری و سلامت، 2(3)، 53-62.
- قائمی فر، حسین؛ حمایت خواه جهرمی، مجتبی. (1388). بررسی تأثیر خانواده بر شکل‌گیری هویت جنسی دختران دانشجوی دانشگاه پیام نور جهرم. پژوهش جوانان، فرهنگ و جامعه، 3، 83-102.
- مروتی، سهراب؛ آئینه، حسین؛ سلیمانی، ماشاءلله. (1394). رابطه دین‌داری و شناخت خود با شکل‌گیری هویت دینی. اولین همایش ملی تربیت دینی راهی به‌سوی تعالی. دانشگاه آزاد اسلامی، واحد میبد.
مولایی، جابر؛ قاسمی، یار محمد؛ مراد خانی، مهری. (1396). نسبت جهانی‌شدن و هویت اجتماعی (مطالعه موردی: نوجوانان شهر آبدانان). فصلنامه علمی پژوهشی مطالعات راهبردی ورزش و جوانان، 35، 51-70.
میرزایی کوتنایی، فرشته؛ شاکری نیا، ایرج؛ اصغری، فرهاد. (1394). رابطه تعامل والد-فرزند با سطح رفتارهای پرخاشگرانه در دانش آموزان. فصلنامه سلامت روانی کودک، 2(4)، 21-34.
یعقوبی، ابوالقاسم؛ محمد زاده، سروه. (1396). پیش‌بینی میزان هویت گرایی ملی و دینی بر اساس سبک‌های هویتی. پژوهش‌های روان‌شناسی اجتماعی، 7(26)، 79-96.
Bex, J. M. (2014). An examination of the relationship between attachment style and body image in adolescent girls: A focus on the mother-daughter relationship (Doctoral dissertation, Syracuse University).
Campbell, E., Adams, G., & Dobson, W. R. (1984). Familial correlates of identity formation in late adolescence: a study of the predictive utility of connectedness and individuality in family relations. journal of youth and adolescence, 13)6(, 509-525.
Mullis. R. L., GRAF, S. C., & Mullis, A. (2009). Parental Relationships, Autonomy, and Identity Processes of High School Students. The Journal of Genetic Psychology, 170(4), 326–338
Ostadagha, M., Juhari, R., Khazaei, M., & Dokoshkani, F. (2016). How important are Iranian fathers to their adolescent,s life? relationship between father involvement and adolescents psychological well-being in Iran. 2nd international conference on management and humanities.
Pearce, L. D., & Axinn, W. G. (1998). The Impact of Family Religious Life on the Quality of Mother-Child Relations. American Sociological Review, 63(6), 810-828. URL: http://www.jstor.org/stable/2657503.
Pellerone, M. Spinellou, C. Sidoti, A. Micciche, S. (2014). Identity, perception of parent-adolescent relation and adjustment in a group of university students. Procedia-social and behavioral science, 190, 459-464.