نوع مقاله : مقاله علمی - پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری مشاوره دانشگاه آزاد اسلامی اهواز

2 استاد، گروه مشاوره دانشگاه آزاد اسلامی اهواز

3 استادیار علوم تغذیه دانشگاه علوم پزشکی جندی شاپور اهواز

چکیده

پژوهش حاضر به‌منظور تعیین مدل رابطه ­ی بین خوردن ذهن­آگاهانه با کیفیت زندگی با میانجی­گری تصویر بدنی و رفتارهای خوردن در زنان دارای اضافه وزن و چاقی در شهر اهواز انجام شد. طرح پژوهش، توصیفی و از نوع همبستگی بود. جامعه­ی پژوهش شامل کلیه­ی زنان متأهل دارای اضافه وزن و چاقی شهر اهواز در سال 1396 است. نمونه­ی پژوهش حاضر به‌وسیله‌ی دعوت از طریق آگهی از میان 625 زن داوطلب شهرستان اهواز، 400 نفر با کسب رضایت و با توجه به ملاک‌های ورود و خروج به روش نمونه­گیری در دسترس و هدفمند، برگزیده شدند. جهت گردآوری داده­ها از پرسشنامه‌ی کیفیت زندگی سازمان بهداشت جهانی - فرم کوتاه (1996)، پرسشنامه­ی خوردن ذهن­آگاهانه فرامسون، کریستال، شنک، لیتمن، زلیاد و بنیتز (2009)، پرسشنامه­ی نگرانی از تصویر بدنی لیتلتون، اکسوم و پری (2005) و پرسشنامه‌ی رفتار خوردن داچ ون استرین، فریجترز، برگرز و دفارس (1986) بهره برده شد. جهت تحلیل داده­ها از روش­های آماری همبستگی پیرسون و مدل­سازی معادلات ساختاری با استفاده از برنامه­های آماری 25-SPSS و 24-AMOS استفاده شد. نتایج حاصل نشان داد بین خوردن ذهن­آگاهانه با کیفیت زندگی، رابطه­ی مثبت و معنادار و بین تصویر بدنی و رفتارهای خوردن با کیفیت زندگی، رابطه­ی منفی و معناداری وجود داشت (01/0 > p). همچنین، نتایج شاخص­های برازندگی مدل، از برازش مدل پیشنهادی با یک شاخص اصلاح حمایت کردند. پژوهش حاضر نشان داد که عوامل شناختی (مانند خوردن ذهن­آگاهانه و تصویر بدنی) و عوامل رفتاری (مانند رفتارهای خوردن) موجب بهبود کیفیت زندگی زنان دارای اضافه وزن و چاقی نیز می­شود.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Evaluating the predicting model of life quality based on mindful eating with mediation of body-image and eating behaviors among married women with overweight and11 obesity

نویسندگان [English]

  • Ali Akbar Ponde Nejadan 1
  • Yousefali Attari 2
  • Dordaneh Hossein 3

1 Counseling, Educational and Psychological Sciences, Azad University of Ahvaz, Iran.

2 Professor, Department of Counseling‚ Ahvaz Branch, Islamic Azad University , Ahvaz, Iran

3 Assistant Professor in eating sciences, Jondishapour Medical Sciences University of Ahvaz

چکیده [English]

Aim: As the first time in Iran, the current research was done to evaluate the predicting model of life quality based on mindful eating with mediation of body-image and eating behaviors among married women with overweight and obesity of Ahvaz.
Methods: The research design was correlational descriptive. Among 625 applicants, 400 individuals were recruited through advertisment invitation and informed consent using inclusion-exclusion criteria and purposive-available sampling method. Mindful Eating Questionnaire, Body Image Concern Inventory, Dutch Eating Behaviour Questionnaire, and World Health Organization Quality of Life Questionnaire were used to collect data. The data were analyzed using Pearson Product-Moment Correlation Coefficient and Structural Equation Modelling and via SPSS-25 and AMOS-24.
Findings: The results indicated that there were significant, positive relationshipss between mindful eating with life quality and there were significant, negative relationships between body-image and eating behaviors with life quality. Also, the results of fittness indices of the model supported the proposed model with one modification index.
Conclusion: The current research showed that psychological factors (e.g., mindful eating, and body-image) and behavioral factors (e.g., eating behaviors) may lead to improved life quality among married women with overweight and obesity.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Mindful eating
  • body-image
  • eating behaaviors
  • life quality
اصغری، فرهاد؛ قاسمی جوبنه، رضا؛ حسینی صدیق، مریم السادات و جامعی، مینو (1395). اثربخشی آموزش ذهن آگاهی بر تنظیم هیجان و کیفیت زندگی زنان دارای همسر معتاد. فصلنامه فرهنگ مشاوره و روان‌درمانی، 7(26)، 115-132.
برادران، نجمه (1395). بررسی رابطه بین امید، خودکارآمدی و تاب­آوری با بهزیستی روانی و کیفیت زندگی در دانشجویان. پایان‌نامه­ی کارشناسی ارشد رشته­ی مشاوره، دانشگاه شهید چمران اهواز.
زارع­احمدآبادی، مهدی و پونده­نژادان، علی­اکبر (1391). مقایسه اثربخشی سه شیوه رژیم‌درمانی، رژیم‌درمانی به همراه ورزش و رژیم‌درمانی به همراه رفتاردرمانی شناختی بر روی کاهش وزن و بهبود رضایت از زندگی کارکنان مرد چاق و دارای اضافه وزن شرکت ملی حفاری ایران. فصلنامه فرهنگ مشاوره و روان‌درمانی، 3(12)، 93-123.
زنجانی، زهرا (1387). بررسی روایی و پایایی مقیاس محرک‌های تصویری استاندارد در گروهی از دانشجویان شیراز، جنوب ایران. مجله اصول بهداشت روانی، 2(10)، 149-155.
شیخی، منصوره؛ هومن، حیدرعلی؛ احدی، حسن و سپاه­منصور، مژگان (1390). مشخصه‌های روان­سنجی مقیاس رضایت از زندگی. اندیشه و رفتار، 5(19)، 17-29.
صالحی فدردی، جواد؛ مدح شورچه، راحله و نعمتی، محسن (1390). مقایسه‌ی ساختار انگیزشی و سبک‌های خوردن در زنان مبتلا به اضافه وزن و چاقی و دارای وزن طبیعی. مجله اصول بهداشت روانی، 13(2)، 170-181.
طالب‌زاده، سپیده و اسمعیل زاده آخوندی، محمد (1395). اثربخشی ذهن آگاهی بر نارضایتی از تصویر بدنی و کاهش افسردگی در زنان معتاد به شیشه. اولینکنفرانسبین‌المللیپژوهش‌هاینویندرحوزهعلومتربیتیوروان‌شناسیومطالعاتاجتماعی ایران.
عظیمی، لیلا و باجلان، علی (1388). مطالعات کیفیت زندگی. چاپ اول. اراک: نویسنده.
علیپور، احمد؛ عبدخدایی، احسان و محمدی، حمزه (1395). رابطه بین صبح خیزی، عاطفه مثبت و منفی، رفتار خوردن و خوردن شکلات در دانشجویان. مجلهروان‌پزشکیوروان‌شناسیبالینیایران، 22(2)، 112-121.
قیداری، سمیرا و جلوداری، آرش (1394). بررسی رابطه بین مذهب، معنویت و سلامت روان در نوجوانان شهر تهران. در مجموعه چکیده مقالات اولین کنگره ملی خانواده سالم. دانشگاه شهید چمران اهواز، اهواز، آبان 1394.
محمدی، نورالله و سجادی نژاد، مرضیه السادات (1384). ارزیابی شاخص‌های روان‌سنجی پرسشنامه نگرانی درباره تصویر بدنی و آزمون مدل ارتباطی شاخص توده بدنی، نارضایتی از تصویر بدنی و عزت‌نفس در دختران نوجوان. مطالعاتروان‌شناختی، دانشکدهعلوم تربیتیوروان‌شناسیدانشگاهالزهراء، 3(1)، 85-101.
نجات، سحرناز (1387). کیفیت زندگی و اندازه‌گیری آن. مجله تخصصی اپیدمیولوژی ایران، 4(2)، 57-62.
نجات، سحرناز؛ منتظری، علی؛ هلاکوئیناینی، کوروش؛ محمد، کاظم و مجدزاده، رضا (1385). استانداردسازی پرسشنامه کیفیت زندگی سازمان جهانی بهداشت: ترجمه و روان‌سنجی گونه ایرانی. مجله دانشکده بهداشت و انستیتو تحقیقات بهداشتی، 4، 1-12.
نیسی شوشتری، عبدالجلیل (1380). بررسی و مقایسه عزت‌نفس دانشجویان ورزشکار و غیرورزشکار دانشگاه شهید چمران اهواز. پایان‌نامه کارشناسی ارشد روان‌شناسی عمومی، دانشگاه شهید چمران اهواز.
یوسف­نژاد شیروانی، مائده و پیوسته­گر، مهرانگیز (1390). رابطۀ رضایت از زندگی و طرح‌واره‌های ناسازگار اولیه در دانشجویان. دانش و پژوهش در روان‌شناسی کاربردی، 2(44)، 55-65.
Baer, R. A., Lykins, E. L., & Peters, J. R. (2012). Mindfulness and self-compassion as predictors of psychological wellbeing in long-term meditators and matched nonmeditators. The Journal of Positive Psychology, 7(3), 230-238.
Baer, R. A., Smith, G. T., Hopkins, J., Krietemeyer, J., & Toney, L. (2006). Using self-report assessment methods to explore facets of mindfulness. Assessment13(1), 27-45.‏
Beck, A. T., Ward, C. H., Mendelson, M., Mock, J., & Erbaugh, J. (1961). An inventory for measuring depression. Archives of general psychiatry4(6), 561-571.‏
Beshara, M., Hutchinson, A. D., & Wilson, C. (2013). Does mindfulness matter? Everyday mindfulness, mindful eating and self-reported serving size of energy dense foods among a sample of South Australian adults. Appetite, 67, 25-29.
Bishop, S. R. (2002). What do we really know about mindfulness-based stress reduction? Psychosomatic Medicine, 64, 71-84.
Bueno, N. B., Florêncio, T. T., Albuquerque Cavalcante, F., Lopes Lins, I., Clemente, A. G., & Lydia Sawaya, A. (2016). Higher central fat and poor self-body image in short-stature overweight/obese women living in Brazilian shantytowns. PeerJ, 4, e2547.
Cash, T. F. (2004). Body image: Past, present, and future. Body Image, 1, 1-5.
Cash, T. F., & Fleming, E. C. (2002). The impact of body image experiences: development of the body image quality of life inventory. The International Journal of Eating Disorders, 31(4), 455-60.
Colles, S. L., Dixon, J. B., & O’Brien, P. E. (2008). Grazing and loss of control related to eating: two high-risk factors following bariatric surgery. Obesity (Silver Spring), 16, 615–622.
Cornford, A. S., Barkan, A. L., Hinko, A., & Horowitz, J. F. (2012). Suppression in growth hormone during overeating ameliorates the increase in insulin resistance and cardiovascular disease risk. American Journal of Physiology Endocrinology & Metabolism, 303(10), E1264-72
Davis, L., Anderson, D., & Pobocik, R. (2014). The relationships between mindful eating, weight, and quality of life in college students. Journal of Nutrition Education and Behavior, 46(4), S171-S172.
Downey, C. A., & Chang, E. C. (2007). Perfectionism and symptoms of eating disturbances in female college students: Considering the role of negative affect and body image dissatisfaction. Eating Behaviors, 8, 497–503.
Dyrenforth, P. S., Kashy, D. A., Donnellan, M. B., & Lucas, R. E. (2010). Predicting relationship and life satisfaction from personality in nationally representative samples from three countries: the relative importance of actor, partner, and similarity effects. Journal of Personality and Social Psychology, 99(4), 690.
Framson, C., Kristal, A. R., Schenk, J. M., Littman, A. J., Zeliadt, S., & Benitez, D. (2009). Development and validation of the mindful eating questionnaire. Journal of the American Dietetic Association, 109(8), 1439-1444.
Griffiths, S., Angus, D., Murray, S. B., & Touyz, S. (2014). Unique associations between young adult men's emotional functioning and their body dissatisfaction and disordered eating. Body Image, 11(2), 175-178.
Grogan, S. (2006). Body image and health contemporary perspectives. Journal of health Psychology, 11(4), 523-530.
Hayes, A. F. (2013). Introduction to mediation, moderation, and conditional process analysis: A regression-based approach. Guilford Press, New York, NY.
Hübner, C., Baldofski, S., Crosby, R. D., Müller, A., de Zwaan, M., & Hilbert, A. (2016). Weight-related teasing and non-normative eating behaviors as predictors of weight loss maintenance. A longitudinal mediation analysis. Appetite, 102, 25-31.
Jakatdar, T. A., & Williams, E. F. (2004). The body-image & quality of life inventory. Further validation with college men and women. Body Image, 1(3), 279- 287.
Kabat‐Zinn, J. (2003). Mindfulness‐based interventions in context: past, present, and future. Clinical Psychology: Science and Practice, 10(2), 144-156.
Kearney, D. J., McDermott, K., Martinez, M., & Simpson, T. L. (2011). Association of participation in a mindfulness programme with bowel symptoms, gastrointestinal symptom-specific anxiety and quality of life. Alimentary Pharmacology & Therapeutics, 34(3), 363-373.
Kofman, M. D., Lent, M. R., & Swencionis, C. (2010). Maladaptive eating patterns, quality of life, and weight outcomes following gastric bypass: results of an internet survey. Obesity, 18(10), 1938-1943.
Kristeller, J. L., & Wolever, R. Q. (2011). Mindfulness based eating awareness training for treating binge eating disorder: The conceptual foundation. Eating Disorders, 19, 49–61.
Lafrance Robinson, A., Kosmerly, S., Mansfield-Green, S., & Lafrance, G. (2014). Disordered eating behaviours in an undergraduate sample: Associations among gender, body mass index, and difficulties in emotion regulation. Canadian Journal of Behavioural Science, 46(3), 320.
Littleton, H. L., Axsom, D., & Pury, C. L. (2005). Development of the body image concern inventory. Behaviour Research and Therapy, 43(2), 229-241.
Noles, S. W., Cash, T. F., & Winstead, B. A. (1985). Body image, physical attractiveness, and depression. Journal of Consulting and Clinical Psychology, 53, 88–94.
O'Reilly, G. A., Cook, L., Spruijt‐Metz, D., & Black, D. S. (2014). Mindfulness‐based interventions for obesity-related eating behaviours: a literature review. Obesity Reviews, 15(6), 453-461.
Phillips, K. A. (2002). Body image and body dysmorphic disorder. In T. F. Cash & T. Pruzinsky (Eds.), Body image: A handbook of theory, research, and clinical practice (pp. 312–321). New York, NY: Guilford Press.
Powell, M., & Hendricks, B. (2008). Body schema, gender, and other correlates in non-clinical populations. Genetic, Social, and General Psychology Monographs, 125, 333-412.
Reibel, D. K., Greeson, J. M., Brainard, G. C., & Rosenzweig, S. (2001). Mindfulness-based stress reduction and health-related quality of life in a heterogeneous patient population. General Hospital Psychiatry, 23(4), 183-192.
Seligman, M. E., & Csikzentmihalya, M. (2000). Positive psychology: An introduction. American Psychologist, 55, 5-14.
Shapiro, D. H. Jr. (1992). Adverse effects of meditation: a preliminary investigation of long-term meditators. International Journal of Psychosomatic, 39(1-4), 62-7.
Shapiro, S. L., Carlson, L. E., Astin, J. A., & Freedman, B. (2006). Mechanisms of mindfulness. Journal of Clinical Psychology, 62(3), 373-86.
Skevington, S. M., Lotfy, M., & O'Connel, K. A. (2004). The World Health Organization's WHOQOLBREF Quality of life Assessment: Psychometric properties and results of the international field trial: A report from the WHOQOL group. Quality of Life Research, 13, 299-310.
Smyth, J. M., Wonderlich, S. A., Heron, K. E., Sliwinski, M. J., Crosby, R. D., Mitchell, J. E., & et al. (2007). Daily and momentary mood and stress are associated with binge eating and vomiting in bulimia nervosa patients in the natural environment. Journal of Consulting and Clinical Psychology, 75(4), 629.
Sousa, P. M. L. D. (2008). Body image and obesity in adolescence: A comparative study of social – demographical and behavioral aspects. The Spanish Journal of Psychology, 11(2), 551-563.
Spettigue, W., & Henderson, K. A. (2004). Eating disorders and the role of the media. The Canadian Child and Adolescent Psychiatry Review, 13(1), 16.
Spielberger, C. D., Gorsuch, R. L., & Lushene, R. E. (1970). Manual for the state-trait anxiety inventory.‏
Thimm, J. C. (2010). Personality and early maladaptive schemas: A five-factor model perspective. Journal of Behavior Therapy and Experimental Psychiatry, 41, 373-380.
Vaidya, V. (2006). Psychosocial aspects of obesity. In V. Vaidya (Eds). Health and Treatment Strategies in Obesity. (pp. 73-85). Basel Press.
Van Strien, T., Frijters, J. E., Bergers, G., & Defares, P. B. (1986). The Dutch Eating Behavior Questionnaire (DEBQ) for assessment of restrained, emotional, and external eating behavior. International Journal of Eating Disorders, 5(2), 295-315.
Walsh, J. J., Balint, M. G., SJ, D. R. S., Fredericksen, L. K., & Madsen, S. (2009). Predicting individual differences in mindfulness: The role of trait anxiety, attachment anxiety and attentional control. Personality and Individual Differences, 46(2), 94-99.
Welch, E., Miller, J. L., Ghaderi, A., & Vaillancourt, T. (2009). Does perfectionism mediate or moderate the relation between body dissatisfaction and disordered eating attitudes and behaviors? Eating Behaviors, 10, 168–175.
White, S., Reynolds-Malear, J. B., & Cordero, E. (2011). Disordered eating and the use of unhealthy weight control methods in college students: 1995, 2002, and 2008. Eating Disorders, 19(4), 323-334.
WHOQOL, W. (1996). WHOQOL-Brief introduction, administration, scoring and generic version of the assessment. WHO December.