نوع مقاله : مقاله علمی - پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری فلسفه تعلیم و تربیت اسلامی دانشگاه علامه طباطبائی

2 دانشیار گروه فلسفه تعلیم و تربیت اسلامی دانشگاه علامه طباطبائی

3 استاد گروه فلسفه تعلیم و تربیت اسلامی دانشگاه علامه طباطبائی

4 دانشیار دانشگاه تربیت مدرس

چکیده

هدف از پژوهش حاضر بررسی و تبیین نقش مسئولیت‌پذیری در تربیت اجتماعی نوجوانان بر اساس تفسیر المیزان بوده است. روش مورداستفاده در این پژوهش تحلیل محتوای تفسیر المیزان بود. جامعه موردنظر پژوهش قرآن و تفاسیر قرآنی بوده و نمونه پژوهش تفسیر المیزان بوده است. روش نمونه‌گیری نیز سرشماری از آیات قرآن بود. یافته‌ها نشان داد مسئولیت یعنی مورد بازخواست قرار گرفتن در برابر آنچه به ما سپرده شده است. انسان در مقابل خود، جامعه و پروردگار خویش مکلف به انجام وظایفی است. ازجمله لوازم مسئولیت‌پذیری اجتماعی می‌توان به داشتن اختیار، آگاهی، اراده فردی و جمعی، برخورداری از قدرت و توانمندی، گرایش‌های متضاد، انتخاب قبل از عمل اشاره نمود. هم‌چنین از کارکردهای مسئولیت‌پذیری می‌توان به بهبود رابطه میان فرد و جامعه، ارتقای درک و شعور اجتماعی، که یکی از پایه‌های بسیار مهم در رشد مسئولیت‌پذیری است، اشاره کرد، زیرا اگر شخصیت اجتماعی درست تربیت نشود، منجر به بروز اختلالاتی مانند افسردگی، بدبینی، استرس و پرخاشگری در روابط اجتماعی نوجوان با دیگران خواهد شد. برای مسئول بارآوردن نوجوانان استفاده از روش‌هایی مانند: داشتن استقلال، الگوبرداری، نظارت اجتماعی نسبت به عملکرد، ایفای نقش توأم با انضباط، ایجاد فضای تصمیم‌گیری و مواجهه با نتیجه عمل، کاربردی به نظر می‌رسد. هدف از مسئول بار آوردن نوجوانان این است که، نوجوانان با شناخت امانات و تعهد نسبت به آن‌ها ولایت خداوند را در زندگی قبول کرده و در قبال آن پاسخگو خواهند بود.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Explaining in role of responsibility in social education of adolescent according to Tafsire Al-Mizan.

نویسندگان [English]

  • zahra didgah 1
  • Sayed Sadr al-Din Shariati 2
  • saeed behashti 3
  • mohsen Imani Naiini 4

1 d

2 Allameh Tabataba'i University, Faculty of Psychology and Educational Sciences, Tehran, Iran.

3 Allameh Tabataba’i University, Faculty of Psychology and Educational Sciences, Tehran, Iran.

4 Tarbiat Modares University, Faculty of Humanities, Tehran, Iran.

چکیده [English]

Abstract
The original objective of this research is to inspect and determine the role of responsibility in social education of adolescent people according to Tafsire Al-Mizan. The method used in this research is analyzing the content of Tafsire Al-Mizan. The intended research community is the Quran and its interpretation, and the research sample is the Tafsir Al-Mizan; The sampling method is also a census of Quran verses. Research findings: responsibility means being questioned for what we have done about duties which has been given to us to accomplish. man, for himself, society and his God are obligated to do several duties. Amongst necessities of social responsibility, we can mention to authority, knowledge, individual and collective will, possessing power and ability, opposite trends, pre-operative selection. Amongst functions of responsibility we can express the relationship between individual and society, social understanding; One of the most important foundations for growth is responsibility, because if the social character is not properly trained; Leading to disturbances such as depression, pessimism, Stress and aggression in teenage social relationships will be with others. To grow the component of responsibility in social education adolescent Use methods such as: having independence, modeling, social monitoring over performance, carrying out duty with order, creating space for making decisions and facing the result of the action It seems to be functional. The purpose of responsible upbringing of teenagers is that adolescents by recognizing trusteeships and obligations to it accept providence of god in life and will be responsible for it.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Key words: Tafsire Al-Mizan
  • social education
  • responsibility
  • adolescent
  • educational methods
قرآن کریم، ترجمه حسین انصاریان (1391). چ ۲. خطاط حسن‌زاده. سید عبد المهدی. انتشارات پیام عدالت.
ابن‌بابویه قمی، ابوجعفر محمد بن علی بن الحسین (شیخ صدوق)(1384 ش). عیون اخبار الرضا، جلد دوم، ترجمه حمیدرضا مستفید و علی‌اکبر غفاری، چاپ دوم، تهران: دارالاکتب الاسلامیه.
اسلامی منش، نرگس (1395). بررسی تحلیلی نسبت وجدان و مسئولیت و مدلول‌های تربیتی آن از منظر قرآن کریم به‌منظور ارائه‌ی الگوی تربیت مناسب، پایان‌نامه کارشناسی ارشد، تهران، دانشگاه علامه طباطبایی، دانشکده روان‌شناسی و علوم تربیتی.
اصغری، فرهاد (1377-1378). بررسی مقایسه‌ای اثربخشی درمان مبتنی بر الگوی فرا نظری گروهی بر سوءمصرف مخدر (تریاک) در دو شکل دومرحله‌ای و پنج مرحله‌ای و تحلیل مراحل تغییر این مواد الگو در معتادان مراکز دولتی و خصوصی شهر سنندج، پایان‌نامه دکتری، دانشگاه علامه طباطبایی. دانشکده روان‌شناسی و علوم تربیتی.
البستانی، فؤاد افرام (1906 م). فرهنگ المعجم الوسیط عربی- فارسی، ترجمه بندر ریگی، محمد (1382) تهران: انتشارات اسلامی.
باقری، خسرو (1388). نگاهی دوباره به تربیت اسلامی، چ 19، ج اول، تهران: مدرسه.
باقری، خسرو، سجادیه، نرگس، توسلی، طیبه (1394). رویکردها و روشهای پژوهش در فلسفه تعلیم و تربیت، چاپ دوم، تهران: پژوهشکده مطالعات فرهنگی و اجتماعی.
حاجی‌زاده، مهین، آورجه (1393). مسئولیت‌پذیری اجتماعی در قرآن کریم با تأکید بر دیدگاه علامه طباطبایی در المیزان، دو فصلنامه قرآن در آینه پژوهش، 1(1)، 156-123.
حرعاملی، محمد بن حسن (1403 ق). وسائل الشیعه الی تحصیل مسائل الشریعه، چاپ پنجم، بیروت: دار احیاء التراث العربی.
خواجه‌نوری، بیژن، مساوات، سید ابراهیم، ریاحی، زهرا (1393). «رابطۀ سبک زندگی و مسئولیت‌پذیری فردی و اجتماعی (مطالعۀ موردی: نوجوانان دبیرستانی شیراز)، مجله جامعه پژوهی فرهنگی (علوم اجتماعی)»، 5(4)، 36-19.
دشتی، محمد (۱۳۸۹). نهج‌البلاغه. مؤسسه فرهنگی تحقیقات امیرالمؤمنین به نقل از مؤسسه آموزشی پژوهشی مذاهب اسلامی.
راد، سید مسعود (1394). مجموعه کتاب‌های آینه‌های شفاف «چگونه فرزندان خود را تربیت نکنیم»، تهران: برادری، نسل نواندیش.
رفعتیان، عبدالحسین (1394). مسئولیت‌پذیری، چاپ ششم، تهران: قطره.
طباطبایی، سید محمدحسین (1392). تفسیر المیزان، جلدهای، 1-2-4-5-6-7-8-9-12-13-16-17-18-19-20، ترجمه موسوی همدانی، قم: دفتر انتشارات اسلامی.
طباطبایی، سید محمدحسین (1387). نهایت الفلسفه ترجمه نهایت الحکمۀ، ترجمه تدین، مهدی به کوشش خسروشاهی، هادی، قم: بوستان کتاب، انتشارات تبلیغات اسلامی حوزۀ علمیه قم.
علوی، سید محمدحسین (1386). نکات اساسی در فلسفۀ تعلیم و تربیت و مکاتب فلسفی- تربیتی، کرمان: انتشارات دانشگاه شهید باهنر.
کلینی، محمد بن یعقوب (1365). الکافی. مصحح غفاری، علی‌اکبر، آخوندی، محمد، تهران: دارالکتب الاسلامیه.
نبوی، سید صادق (1392). شیوه‌های آموزش مسئولیت‌پذیری به نوجوانان. ماهنامه آموزشی- تربیتی پیوند، (403 و 402)، 85-84.
 
ابوالدهب، اشرف طه (1381). المعجم الاسلامی «الجوانب الدینیۀ و السیاسیۀ و الاجتماعیۀ و الاقتصادیۀ»، دائرۀ المعارف‌ها و واژه‌نامه‌ها، قاهره: دارالشرق.
Sausky, I., Larson, R. W., Griffith, A., Wu, J., Raffaell, M., Sugimura, N., & Guzman, M. (2014). Journal of Research on Adolescence (Wiley- Blackwell). 24(3), 417-430.
Wilkinson-Lee, A. M., Zhang, Q., Nuno, V. L., & Wilhelm, M. S. (2011). Adolescent emotional distress: The role of family obligations and school connectedness. Journal of Youth and Adolescence40(2), 221-230.