نوع مقاله : مقاله علمی - پژوهشی

نویسندگان

1 استادیار گروه روان‌شناسی بالینی دانشگاه علامه طباطبائی

2 دانشجوی کارشناسی ارشد روان‌شناسی دانشگاه علامه طباطبائی

چکیده

هدف از انجام تحقیق حاضر، تعیین رابطه بین تعارض کار-خانواده، استرس شغلی و سرمایه روان­شناختی ­در بین کارکنان پژوهشگاه صنعت نفت است. روش پژوهش حاضر از نوع همبستگی می­باشد. جامعه آماری پژوهش، کارکنان پژوهشگاه صنعت نفت می­باشد و برای گردآوری داده­ها از پرسشنامه­های تعارض کار-خانواده، سرمایه روان­شناختی و استرس شغلی استفاده شده است. داده­های جمع­آوری شده با استفاده از نرم افزار SPSS 20 و PLS مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. تجزیه و تحلیل داده­ها با استفاده از روش مدلسازی معادلات ساختاری نشان داد که مدل با داده­های این پژوهش برازش مناسبی دارد و از کیفیت مطلوبی برخوردار است. اثر مستقیم تعارض کار-خانواده بر استرس شغلی کارکنان معنادار می­باشد و همچنین سرمایه روان­شناختی در این رابطه نقش تعدیل­گر ایفا می­کند. وجود تعارض کار-خانواده در کارکنان باعث ایجاد استرس­های شغلی می­شود، لذا با عنایت به نقش تعدیل­گر سرمایه روان­شناختی در این رابطه، می­توان با ارتقاء این سرمایه در سازمان به کاهش استرس شغلی و ارتقاء سلامت دست یافت.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Study the relationship between work-family conflict and job stress The moderator role of psychological capital

نویسندگان [English]

  • a e 1
  • m kh 2

1

2

چکیده [English]

Introduction: Job stress is one of the biggest threats to the mental health of worker at industrial- organizational psychology viewpoint. This is a major concern of human resource managers in organizations so that special attention has been focused on the issue of work-family conflict. Based on previous studies, work-family conflict is one of the most important factors causing stress. The aim of this study is to determine the relationship among work-family conflict, job stress and psychological capital in the Research Institute of Petroleum Industry. Methodology: this study is applied research and the method of data collection is descriptive and correlational based on Structural Equation Modeling (SEM). The study population is RIPI worker and to collect the data, work-family conflict Carlson et al (2000), psychological capital Lathan’s (2007) and job stress Hlrygl and Aslvkam (1996) is used. Collected data using SPSS 20 and PLS software were analyzed. Results: The results showed that the model is a good fit with the data of this study. The relationship between work-family conflict and stress is significant and psychological capital in this regard moderated role plays. Conclusion: The presence of work-family conflict on employees caused by job stress, Considering the role of psychological capital moderated in this regard, it can promote capital in the organization to reduce job stress and health promotion achieved.

کلیدواژه‌ها [English]

  • work-family conflict
  • psychological capital
  • job stress
استادیان، ندا (1394). بررسی عوامل فشار روانی در محیط کار. دومین کنفرانس ملی و اولین کنفرانس بین المللی پژوهشهای نوین در علوم انسانی.
افخمی اردکانی، مهدی، رادمرد، سیدقادر و رجب پور، ابراهیم (1395). بررسی نقش تعدیلگر حمایت اجتماعی در رابطه تعارض کار-خانواده و رضایت شغلی. مدیریت فرهنگ سازمانی. 14 (1): 116-97.
امینیان، امید، فرجامی، آتنا، پوریعقوب، غلامرضا و صادق نیت حقیقی، خسرو (1389). بررسی استرس شغلی در رانندگان وسایل نقلیه عمومی و ارتباط این استرس با ریسک فاکتورهای قلبی عروقی. فصلنامه علمی تخصصی طب کار. 2 (1): 26- 33.
باباییان، علی، محمدی مهمویی، علی، علیزاده، حسین و کرمی، ذبیح­اله (1391). تأثیر تعارض کار-خانواده و استرس شغلی بر فرسودگی شغلی کارکنان پلیس ناجا. فصلنامه انتظام اجتماعی. 4 (4): 35-52.
دیانت­نسب، مدینه، جاویدی، حجت اله و بقولی، حسین (1393). نقش واسطه­گری استرس شغلی در رابطه بین سرمایه روانشناختی با عملکرد شغلی کارکنان. روشها و مدلهای روان­شناختی. 4 (15): 89-75
زارع بهرام آبادی، مهدی (1393). رابطه ویژگیهای شخصیتی، حمایت اجتماعی و تعارض متقابل کار- خانواده با تحلیل عاطفی معلمان. فرهنگ مشاوره و روان درمانی. 5 (17): 1-22.
سوادکوهی، سحر، عالی پور، سیروس و زغیبی قناد، سیمین (1395). رابطه توانمندسازی روان‌شناختی و ابعاد سرمایه روان‌شناختی با استرس شغلی کارکنان شرکت برق منطقه ای استان خوزستان. همایش بین المللی استرس و بیماری­های روانی.
شقاقی، مهدی، عباسی، روح­الله، عباسی، رضا و برزویی، محمد رضا (1390). تـاثیر رضامندی و استرس شغلی در شیوه به کارگیری راهبردهای مدیریت تعارض کتابداران نهاد کتابخانه­های عمومی کشور. تحقیقات اطلاع­رسانی و کتابخانه­های عمومی. 17 (1): 53-70.
طباطبایی جبلی، زهرا، دلاور، علی، برجعلی، احمد (1393). فراتحلیل رابطه متغیرهای شخصیتی با استرس شغلی. فرهنگ مشاوره و روان درمانی. 5 (19): 95-121.
عریضی سامانی، حمیدرضا، دیباجی، سید میثم و صادقی، میثم (1390). بررسی رابطة تعارض کار-خانواده با حمایت سازمانی ادراک شده، استرس شغلی و خودتسلط‌یابی در کارکنان اقماری. پژوهش­های روانشناسی بالینی و مشاوره. 1 (2): 170-151.
لوتانز، فرد، یوسف، کارولین ام، آوولیو، بروس جی (بی تا). سرمایه روانشناختی. ترجمه بهروز رضایی منش، علیرضا تقی زاده و مریم کاهه.( 1391). تهران: نشر علمی.
هاشمی شیخ شبانی، سید اسماعیل، ارشدی، نسرین و بذرافکن، حسام (1390). تحلیل ساختاری تعارض کار- خانواده با خشنودی شغلی و سلامت روانی. مشاوره و روان درمانی خانواده. 1 (3): 365-349.
 
Bandura, A. (1997). Self-efficacy: The exercise of control. New York: Freman.
Burke, Peter J.(1980). "The Self: Measurement Require-ments from an Interactionist Perspective." Social Psychology Quarterly, 43:18-29.
Carlson, D. S. (1999). Personality and role variables as predictors of three forms of workfamily conflict. Journal of Vocational Behavior, 55, 236-253.
Frone, M., Russell, M., & Barnes, G. (1996) Work-family conflict, gender, and health related outcomes: a study of employed parents in two community samples. Journal of Occupational Health Psychology, 1(1), 57-69.
Grandey, A. A., & Cropanzano, R. (1999). The conservation of resources model applied to work-family conflict and strain. Journal of Vocational Behavior, 54, 350-370.
Grandey, A. A., & Cropanzano, R. (1999). The conservation of resources model applied to work–family conflict and strain. Journal of vocational behavior, 54(2), 350-370.
Greenhaus, J. H., & Beutell, N. J. (1985). Sources of conflict between work and family roles. Academy of management review, 10(1), 76-88.
Gutek, B. A., Searle, S., & Klepa, L. (1991). Rational versus gender role explanations for work–family conflict. The Journal of Applied Psychology, 76, 560–568.
Halkos, G., & Bousinakis, D. (2010). The effect of stress and satisfaction on productivity. International Journal of Productivity and Performance Management, 59(5), 415-431.
Jansen, N. W., Kant, I., Kristensen, T. S., & Nijhuis, F. J. (2003). Antecedents and consequences of work–family conflict: A prospective cohort study. Journal of occupational and Environmental Medicine, 45(5), 479-491.
Jansen, N.W., Kant, I., Kristensen, T.S., & Nijhuis, F,J. (2003). Antecedents and consequences of work-family conflict: a prospective cohort study. Journal of Occupational and Environmental Medicine, 45(5), 479-491.
Lambert, E. G., Hogan, N. L., Camp, S. D., & Ventura, L. A. (2006). The impact of workfamily conflict on correctional staff: A preliminary study. Criminology & Criminal Justice: An International Journal, 6, 371-387.
Lambert, E. G., Hogan, N. L., Camp, S. D., & Ventura, L. A. (2006). The impact of work–family conflict on correctional staff A preliminary study. Criminology and Criminal Justice, 6(4), 371-387.
Larson, M. D., Norman, S. M., Hughes, L. W., & Avey, J. B. (2013). Psychological capital: a new lens for understanding employee fit and attitudes. International Journal of Leadership Studies, 8(1), 28-43.
Luthans, F., Avey, J. B., Avolio, B. J., & Peterson, S. J. (2010). The development and resulting performance impact of positive psychological capital. Human resource development quarterly, 21(1), 41-67.
Moorhead, G. (2003). Organizational Behavior: Managing People & Organizations. Boston: Houghton Mifflin.
Ozbag, G.K., & Ceyhun, G.C. (2014). Does Job Satisfaction Mediate the Relationship between Work-family Conflict and Turnover? A Study of Turkish Marine Pilots. Procedia - Social and Behavioral Sciences 140. 643 – 649.
Rentz, E. D., Marshall, S. W., Martin, S. L., Gibbs, D. A., Casteel, C., & Loomis, D. (2008). Occurrence of maltreatment in active duty military and nonmilitary families in the State of Texas. Military medicine, 173(6), 515-522.
Seligman,M. (1999). Learned optimism. New York: J. B. Lippincott.