نوع مقاله : مقاله علمی - پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی کارشناسی ارشد مشاوره دانشگاه علامه طباطبائی

2 استادیار گروه مشاوره دانشگاه علامه طباطبائی

چکیده

هدف پژوهش حاضر بررسی اثربخشی آموزش مفاهیم معنوی با محوریت مذهب بر مشکلات رفتاری کودکان بود. در این پژوهش از طرح تجربی تک موردی (نوع AB یا مشاهده­ی مستقیم مکرر) با پیگیری یک ماهه استفاده شد. بدین منظور پس از نمونه گیری در دسترس از جامعه، سه نفر از دانش آموزان دختر پایه­ی سوم دبستان که در فرم معلم مقیاس مشکلات رفتاری راتر (1967) نمره­ی بالاتر از 9 کسب کردند به شیوه­ی هدفمند انتخاب شده و مداخلات معنوی با محوریت مذهب را به مدت 13جلسه 45 دقیقه ای دریافت نمودند. به منظور جمع آوری داده ها از مقیاس مشکلات رفتاری راتر( فرم معلم) در سه مرحله­ی خط پایه، مداخله و پیگیری استفاده شد و در نهایت داده­ها به روش تحلیل نگاره­ای و تعیین درصد بهبودی مورد تحلیل قرار گرفتند. نتایج حاصل از درصد بهبودی هرسه مراجع پس از مداخلات، حاکی از کاهش معنادار نمرات آن­ها در مقیاس مشکلات رفتاری راتر بودکه در طول دوره­ی پیگیری یک ماهه نیز تداوم داشته است. بر اساس یافته­های پژوهش می­توان نتیجه گرفت آموزش مفاهیم معنوی با محوریت مذهب تأثیر مثبت معناداری در کاهش مشکلات رفتاری کودکان داشته است.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

The effectiveness of religion-based spiritual concepts on children's behavioral problems

نویسندگان [English]

  • arezoo amini 1
  • asia Shariatnadar 2
  • Ebrahim Naeimi 2

1 Family Counseling M.A. Student, Allameh Tabatabai University

2 faculty member of Allameh Tabatabai University

چکیده [English]

Purpose: the purpose of this study was to examine the effectiveness of teaching religion-based spiritual concepts on children's behavioral problems. Research method: In this study, a single-case experimental design (type AB or repeated direct observation) with one-month follow-up were used. For this purpose, after available sampling of population, three female students in the third grade of primary school that gained more than 9 in the teacher form of Rutter problem behavior scale (1967), were purposefully selected and received religion-based spiritual interventions for 13 sessions of 45 minutes. In order to collect data, Rutter behavior problems scale (teacher form) in three stages of baseline, intervention and follow-up was used and finally data have been analyzed by using Graphic analysis and Percent of improvement methods. Findings: The results of percent of improvement of three references after treatment demonstrated a significant reduction in their scores in Rutter behavioral problems scale that, continued during the one-month follow-up. Conclusion: It can be concluded from research findings that teaching religion-based spiritual concepts has a significant positive effect on reducing children's behavioral problems.

کلیدواژه‌ها [English]

  • children
  • Religion
  • behavioral problems
  • Spiritual concepts
بابایی کفاکی، هدی؛ حسن زاده، رمضان؛ جدیدی، محسن (1391). اثربخشی بازی درمانی گروهی با رویکرد گشتالت بر بهبود مشکلات رفتاری کودکان پیش دبستانی شهر ساری. در ششمین همایش بین المللی روانپزشکی کودک و بزرگسال، دانشگاه علوم پزشکی و خدمات بهداشتی درمانی تبریز.
برزگر بفرویی، کاظم؛ میرجلیلی، مرضیه؛ شیرجهانی، اعظم (1394). نقش بازی­های حرکتی، نقاشی و موسیقی در کاهش مشکلات رفتاری- تحصیلی کودکان دارای مشکلات رفتاری. تعلیم و تربیت استثنایی، 15(7): 53-62.
بلالی، رقیه؛ آقایوسفی، علیرضا (1390). اثربخشی برنامه آموزش والدین بر کاهش مشکلات رفتاری کودکان. روانشناسی کاربردی، 4 (20): 59-73.
جعفری، علیرضا؛ کریمی، ناهید (1391). تاثیر آموزش مهارت های زندگی به روش قصه گویی بر غلبه بر خشم کودکان 9-11سال. در ششمین همایش بین المللی روانپزشکی کودک و بزرگسال، دانشگاه علوم پزشکی و خدمات بهداشتی درمانی تبریز.
جنکینز، پگی (2008). آموزش و تربیت معنوی کودکان. ترجمه زهرا غلامی، مریم بوالهری و سهیلا منیری جاوید (1394). تهران: دانژه.
حیدری، حسین؛ روحانی رصاف، جواد؛ کاردوست فینی، خدیجه (1393). جایگاه معنویت و تجارب اوج از دیدگاه آبراهام مزلو. انسان پژوهی دینی. 11(31): 27-53.
خزعلی، انسیه (1388). اسلام و مبانی تکوین شخصیت سالم. فصلنامه اندیشه. 15(5 و6): 115-144.
رومزپور، زرین (1374). بررسی پایایی و اعتبار و هنجاریابی مقدماتی پرسشنامه رفتاری کودکان راتر (فرم معلم) و تعیین شیوع اختلال سلوک و هیجانی در جمعیت کودکان دبستانی اهواز (پایان نامه کارشناسی ارشد). انیستیتو روان­پزشکی، تهران.
ساطوریان، عباس؛ طهماسبیان، کارینه؛ احمدی، محمدرضا (1393). مقایسه مشکلات رفتاری در خانواده های تک فرزند و دو فرزند. روانشناسی دین، 7 ( 3): 65-80.
سیف، علی اکبر (1392). تغییر رفتار و رفتاردرمانی، نظریه ها و روشها. تهران.
شرودر، کارولین اس؛ گوردون، بتی ان (2002). سنجش و درمان مشکلات دوران کودکی: راهنمای روان شناسان بالینی و روانپزشکان. ترجمه مهرداد فیروز بخت (1389). تهران: دانژه.
ظاهری، لیلا؛ حیدری نسب، لیلا؛ زاده محمدی، علی. (1391). تاثیر هنر درمانی گروهی مبتنی بر رویکردشناختی- رفتاری بر کاهش رفتارهای قانون شکنانه کودکان. در ششمین همایش بین المللی روانپزشکی کودک و بزرگسال، دانشگاه علوم پزشکی و خدمات بهداشتی درمانی تبریز.
فرزادفر، زینب؛ هومن، حیدرعلی (1387). نقش آموزش مهارت های فرزند پروری بر کاهش تنیدگی مادران و مشکلات رفتاری کودکان. روانشناسان ایرانی، 4 (15):277- 292.
قدم پور، عزت الله؛ شهبازی راد، افسانه؛ محمدی،  فرشته؛ عباسی، منظر (1394). اثربخشی بازی درمانی بی رهنمود بر کاهش اختلالات رفتاری کودکان پیش دبستانی. روانشناسی تربیتی. 11 (36): 116-129.
کجباف، محمدباقر؛ عریضی، حمید رضا؛ امیری، شعله؛ کهنوجی، رخساره ( 1389). اثربخشی خانواده درمانی شناختی رفتاری بر مشکلات رفتاری کودکان خانواده های درمعرض طلاق. روانشناسی بالینی و شخصیت، 3(4): 1-8.
کوری، ماریان اشنایدر؛ کوری، جرالد (2002). گروه درمانی. ترجمه حمیدرضا شاهی برواتی، مالک میرهاشمی، سیامک نقش بندی و سیف الله بهاری (1391).  تهران: روان.
گال، مردیت؛ گال، والتر؛ گال، جویس (2005). روش­های تحقیق کمی و کیفی در علوم تربیتی و روان شناسی (جلددوم). ترجمه احمد رضا نصر، حمیدرضا عریضی، محمود ابوالقاسمی، خسرو باقری، محمد حسین علامت ساز، محمد جعفر پاک سرشت، علی دلاور، علیرضا کیامنش، غلامرضا خوی نژاد (1393). تهران: سمت.
وست، ویلیام (2004). روان درمانی و معنویت. ترجمه شهریار شهیدی و سلطانعلی شیر افکن (1383). تهران: رشد.
یوسفی، فریده (1377). هنجاریابی مقیاس راتر به منظور بررسی مشکلات رفتاری و عاطفی دانش آموزان دخترو پسر مدارس ابتدایی شیراز. مجله علوم اجتماعی و انسانی. 13 (1و2): 171-194.
 
Arslan, G. (2015). Psychological maltreatment, emotional and behavioral problems in adolescents: The mediating role of resilience and self-esteem. Journal of Child's Abuse & Neglect, 1-10.
Casillas, A., Robbins, S., Allen, J., Hanson, M. A., & Schemiser, C. (2012). Predicting early Academic Failure in High School From Prior Academic Achievement, Psychosocial Characteristics, and Behavior. Journal of Educational Psychology, 104(2), 407-420.
Cuellar, A. (2015). Preventing and treatment child mental health problems. The future of children, 25, 111-134.
Dehlen, M., & Madsen, C. (2016). School enrolment following multisystemic treatment:A register- based examination among youth with severe behavioral problems. Journal of Children and Youth Services Review, 67, 76- 83.
Deputy, M., Devivo, J., Fasolo, N., lones, L., & Martin, D. (2016). Spiritual Attitudes and V alues in Y oung Children. Journal of Undergraduate Research, 2(1),, Article 11.
Hogan, M. J. (2009). On spirituality and education. Journal of Thinking Skills and Creativity, 138-143, 4.
Jones, A. S., Laliberte, T., & Piescher, K. N. (2015). Defining and strengthening child well-being in child protection. Journal of Children and Services Review. 54, 57-70.
Jones, D. E., Greenberg, M., & Crowley, M. (2015). Early social- emotional functioning and puplic health: The relationship between kindergarten social competence and future wellness, 16. American Journal of Puplic Health, Posted online July .
Kang, P. P., & Romo, L. F. (2011). The role of religious involvement on depression, risky behavior, and academic performaance among Korean American adolescents. Journal of Adolescence, 34, 767- 778.
Kim, N., Huh, H., & Chae, J. (2015). Effects of religiosity and spirituality on the treatment response in patients with depressive disorders. Journal of Comprehensive Psychiatry, 60, 26-34.
Lopez Turley, R. N., Gamoran, A., Mccarty, A. T., & Fish, R. (2016). Reducing Children`s Behavioral Problems through Social Capital :A Causal Assessment. Journal of Social Science, Accepted Manuscript.
Moore, K., Talwar, V., & Moxley-Haegert, L. (2015, 20(3), ). Definitional ceremonies: Narrative practices for psychologists to inform interdisciplinary teams` understanding of children`s spirituality in pediatric settings. Journal of Health Psychology, 259-272.
Parker, J. A., Mandleco, B., Roper, S. O., Freeborn, D., & Taylor Dyches, T. (2011). Religiosity, Spirituality, and Marital Relationships of Parents Raising a Typically Developing Child or a Child With a Disability. Journal of Family nursing, 17(1), 82-104.
Ratcliff, D. (2004). Children spirituality:Christian Perspectives, Research, and Applications. Wipf and Stock Publishers.
Rutter, M. (1967). A Children Behavior Questionnaire for Completion by Teacher. Journal of Child Psychology and Psychiatry, 8, 27-35.
Shokoohi-Yekta, M., & Alimohammadi Malayeri, S. (2015). Effects of Advanced Parenting Training on Children`s Behavioral Problems and Family Problem Solving. Journal of Social Behavioral Sciences, 205, 676- 680.
Tacey, D. J. (2003). The spiriyuality Revolution: The Emergence of Contemporary Spirituality. Sydney: HarperCollins.
Vaile, W., Walton, R., & Woodcock, S. (2008). Children`s spirituality, an Essential Element in Thinking and Learning in New Times. In W. Vaile, R. Walton, & S. Woodcock, Children`s spirituality, an Essential Element in Thinking and Learning in New Times (pp. 143-160). Wollongong: University of Wollengong.
Yonker, J. E., Schnabelrauch, C. A., & Dehaan, L. G. (2012). The relationship between spirituality and religisioty on psychological outcomes in adolescents and emerging adults: A meta-analytic review. Journal of Adolescence, 35, 299-314.