نوع مقاله : مقاله علمی - پژوهشی

نویسندگان

1 دانش آموخته کارشناسی ارشد مشاوره دانشگاه علامه طباطبائی

2 استادیار گروه مشاوره دانشگاه علامه طباطبائی

چکیده

امروزه مشاوره و بهره‌مندی از خدمات مرتبط با آن، یکی از نیازهای اساسی انسان در دستیابی به بهزیستی به شمار می‌رود.پژوهش حاضر با هدف شناسایی ادراک کارکنان سپاه پاسداران اسلامی نسبت به مشاوره و خدمات آن انجام شده است. این پژوهش با رویکرد کیفی و به روش پدیدارشناسی انجام گرفت. مشارکت‌کنندگان شامل ۱۲ نفر از مردان شاغل در سپاه پاسداران اسلامی استان همدان در سال 1404 بودند که به‌صورت هدفمند انتخاب شدند. داده‌ها از طریق مصاحبه‌های نیمه‌ساختاریافته گردآوری و پس از پیاده‌سازی، با استفاده از روش تحلیل مضمون مورد بررسی و تحلیل قرار گرفت. نتایج حاصل از تحلیل داده‌ها به شناسایی هفت مضمون اصلی در ادراک کارکنان سپاه پاسداران اسلامی نسبت به مشاوره و خدمات آن انجامید که عبارت‌اند از: مشاوره به‌عنوان منبعی حمایتی و قابل‌اعتماد در شرایط متعارض و بحرانی، مشاوره به‌عنوان حرفه‌ای صلاحیت‌محور، حرفه‌ای سودمند و اثربخش، حرفه‌ای مبتنی بر تخصص و مهارت، حرفه‌ای مبتنی بر اعتماد، ضرورت توجه به مؤلفه‌های فرهنگی و بومی در ارائه خدمات مشاوره‌ای و در نهایت، ادارک منفی نسبت به مشاوره ناشی از عوامل فردی و عملکردی. بر اساس یافته‌های این پژوهش، مشاوره از یک‌سو به‌عنوان حرفه‌ای تخصصی، ضروری، فرهنگ‌محور و قابل‌قبول درک می‌شود و از سوی دیگر، ممکن است تحت تأثیر عملکرد مشاوران یا عوامل شخصی و اجتماعی با نگرش منفی همراه گردد. در مجموع، می‌توان نتیجه گرفت که تقویت مهارت‌های عملی و تخصصی مشاوران، همراه با توجه به ویژگی‌های شخصیتی آنان، نقشی اساسی در بهبود نگرش مراجعان، به‌ویژه در محیط‌های نظامی، و افزایش رضایت آن‌ها از خدمات مشاوره‌ای ایفا می‌کند .

کلیدواژه‌ها

موضوعات

عنوان مقاله [English]

A Phenomenological Study of the Perception of Islamic Revolutionary Guard Corps Personnel on Counseling and Its Effects

نویسندگان [English]

  • Zohre Moradi 1
  • javad Khodadadi Sangdeh 2

1 Education

2 Counseling Department. Faculty of Psychology and Educational Sciences, University of Allameh Tabatabai, Tehran, Iran

چکیده [English]

Today, counseling and utilizing related services are considered one of the fundamental needs of individuals on the path to achieving personal and social well-being. The way individuals perceive this field directly affects the extent and quality of their use of counseling services. Accordingly, the present study was conducted with the aim of identifying the perceptions of employees of the Islamic Revolutionary Guard Corps (IRGC) regarding counseling and its services. This research was carried out using a qualitative approach and phenomenological method. The participants included 12 employed men from the IRGC in Hamadan Province in the year 1400 (2025-2026), who were purposively selected. Data were collected through semi-structured interviews and, after transcription, were analyzed using thematic analysis. The results of the data analysis led to the identification of seven main themes in the perceptions of IRGC employees regarding counseling and its services, which include: counseling as a supportive and trustworthy resource in conflicting and critical situations; counseling as a competency-based profession; a useful and effective profession; a profession based on expertise and skill; a profession based on trust; the necessity of attention to cultural and local components in providing counseling services; and finally, negative perceptions of counseling arising from individual and functional factors. Based on the findings of this study, counseling is perceived on one hand as a specialized, essential, culture-oriented, and acceptable profession, and on the other hand, it may be accompanied by negative attitudes influenced by the performance of counselors or personal and social factors.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Perception
  • Phenomenology
  • Consulting Services
  • Military Personnel
  • Qualitative Study
احمدی، خدابخش. (۱۳۷۸). الگوهای اختلال در سیستم خانواده‌های پرسنل نظامی. خلاصه مقالات همایش مسائل روان‌شناختی در نیروهای نظامی، دانشگاه علوم پزشکی بقیه‌الله عجل‌الله، تهران، ۱۶۱۷.
احمدی، خدابخش. (۱۳۸۲). بررسی عوامل مؤثر بر کاهش و افزایش سازگاری زوجین. پژوهشکده طب رزمی، مرکز تحقیقات علوم رفتاری و پژوهش، دانشگاه علوم پزشکی بقیه‌الله عجل‌الله، ۸۲۸۵.
احمدی، خدابخش. (۱۳۸۶). بررسی نیازهای خانواده‌ها به خدمات مشاوره‌ای. فصلنامه مطالعات فرهنگی-دفاعی زنان، ۳ (۱۰)، ۶۸–۹۱.
احمدی، خدابخش، سوری، فاطمه، فتحی آشتیانی، علی، میرزمانی، محمود و عرب‌نیا، علیرضا. (۱۳۸۵). بررسی نیازهای خانواده‌های کارکنان نظامی نسبت به خدمات مشاوره. مجله علمی پژوهشی دانشگاه علوم پزشکی ارتش جمهوری اسلامی ایران، ۴ (۱)، ۷۶۱۷۶۹.
اردبیلی، یوسف. (۱۳۸۵). اصول و فنون راهنمایی و مشاوره در آموزش‌وپرورش. تهران: بعثت.
اسفندیار آزاد مرزآبادی، روح‌الله، زمانی‌نسب، سید مرتضی و هاشمی‌زاده، مرتضی. (۱۳۹۱). روانشناسی نظامی. سال ۳، شماره ۱۰، تابستان.
اسکندری، محسن، احمدی، خدابخش و انیسی، جعفر. (۱۳۹۰). بررسی رابطه مدت حضور در مناطق مرزی و سلامت روان در یک نیروی نظامی. فصلنامه روانشناسی نظامی، ۲ (۵)، ۳۹–۴۶.
آذربایجانی، مسعود. (۱۳۸۲). روانشناسی اجتماعی با نگرش به منابع اسلامی. تهران: انتشارات سمت.
بوربور، وحید، معینی، فاطمه و طاهری، نجمه. (۱۳۹۸). بررسی میزان سلامت روان در نیروهای نظامی ایرانی: یک مطالعه‌ی مروری منظم. اولین کنفرانس بین‌المللی پژوهش‌های نوین در روانشناسی، مشاوره و علوم رفتاری، تهران. https://civilica.com/doc/913059
بونر، جرد و وانک، مایکل. (۲۰۱۱). نگرش و تغییر نگرش. ترجمه جواد تبریزیان. تهران: انتشارات رشد.
پایان‌نامه دیباواجاری، مریم. (۱۳۹۲). صلاحیت‌های مشاوره چندفرهنگی مشاوران قومیت‌های مختلف شهر تهران در ابعاد دانش، آگاهی و مهارت. پایان‌نامه دکتری، رشته مشاوره، دانشگاه علامه طباطبایی، تهران.
تندپور، غلامرضا و نیاوند، علیرضا. (۱۴۰۴). ارتقاء سلامت روان و رفاه کارکنان در بخش دولتی: طراحی و پیاده‌سازی برنامه‌های جامع سلامت روان و کاهش استرس شغلی. دهمین کنفرانس بین‌المللی علوم انسانی، حقوق، مطالعات اجتماعی و روانشناسی. https://civilica.com/doc/2294931
جواهری، مهدی، حسینی، رضا و کامرانی، نرگس. (۱۴۰۱). بررسی تأثیر استرس شغلی بر رضایت شغلی و بهره‌وری در سازمان‌ها. فصلنامه پژوهش‌های مدیریت منابع انسانی، ۱۰ (۱)، ۳۷–۴۵.
جهانتیغ، فاطمه. (۱۳۹۳). توانمندسازی اخلاقی مشاوران خانواده‌های دارای افراد با نیازهای ویژه. نخستین همایش ملی توانمندسازی فردی اجتماعی افراد با نیازهای ویژه، قائنات. https://civilica.com/doc/552395
چوپانی، موسی و کرمی، مرتضی. (۱۳۹۸). معماری شایستگی‌های مشاوران مراکز مشاوره و خدمات روان‌شناسی: ارائه الگو مبتنی بر داده‌های کیفی (مطالعه موردی: مراکز مشاوره شمیم وابسته به نیروهای مسلح ج.ا.ا.). فرهنگ مشاوره و روان‌درمانی، ۱۰ (۳۷)، ۱–۳۹. doi: 10.22054/qccpc.2019.36911.2001
دشتی، محمد. (۱۳۹۲). سنگ صبور بچه‌ها باشیم. فصلنامه رشد آموزش مشاوره مدرسه، ۸ (۴)، ۱۵–۱۹.
زرقانی، سید هادی، عابدی‌شجاع، فرزاد، بخشی، فاطمه و حجتی‌پناه، نرگس. (۱۴۰۱). بررسی و تبیین فرهنگ و رفتار سازمانی نیروهای مسلح از منظر حضرت امام (ره). مدیریت نظامی، ۲۲ (۸۷)، پاییز ۱۴۰۱. https://ensani.ir/fa/article/528739
سلیمی، محمدرضا و روح‌انگیز، شرفی. (۱۳۹۴). بررسی ساختار و ابعاد روش تحقیق کیفی پدیدارشناسی. کنفرانس بین‌المللی علوم انسانی، روانشناسی و علوم اجتماعی.
شفیع‌آبادی، عبدالله. (۱۳۷۲). راهنمایی و مشاوره کودک. تهران: سمت.
شفیع‌آبادی، عبدالله. (۱۳۸۳). راهنمایی و مشاوره تحصیلی و شغلی. تهران: سمت.
شفیع‌آبادی، عبدالله. (۱۳۹۴). روش‌ها و فنون مشاوره. تهران: کتاب فکرنو.
شیرکوند، شهرام. (۱۳۸۹). اثر تغییر نگرش بر تغییر رفتار. روزنامه همشهری آنلاین، سوم مهر.
عباسی اسفنجانی، حسین. (۱۴۰۲). نقش واسطه‌گری جامعه‌پذیری و هویت‌سازمانی بین رهبری معنوی و عملکرد کارکنان در سپاه پاسداران انقلاب اسلامی. مدیریت سازمان‌های دولتی، ۱۱ (۲)، ۲۱–۴۲. doi: 10.30473/ipom.2023.67130.4794
عیسی‌مراد، ابوالقاسم. (۱۴۰۴). وضعیت‌سنجی اختلالات روانی در مراجعان مراکز خدمات روان‌شناختی و مشاوره شهر تهران. فرهنگ مشاوره و روان‌درمانی، ۱۶ (۶۲)، ۱۹۹۲۲۰. doi: 10.22054/qccpc.2025.79472.3307
فضل‌طلب، حمیدرضا، جمشیدی، فاطمه و جباری، مصطفی. (۱۴۰۴). سلامت روان کارکنان در سازمان‌ها: چالش‌ها و راهکارهای ارتقا. نشریه علمی رویکردهای پژوهشی نوین مدیریت و حسابداری، ۹ (۳۲)، ۱۴۴۹۱۴۵۳.
کاویانی، حسین، نوری‌زاده، مریم، پورناصح، مهرانگیز و قدس‌میرحیدری، سیمین. (۱۳۸۱). جایگاه مشاوران مدارس و موانع مشاوره. فصلنامه تازه‌های علوم شناختی، ۴ (۱)، ۶۹۸۱.
کریمی، یوسف. (۱۳۸۲). روانشناسی اجتماعی (نظریه‌ها، مفاهیم، کاربردها). تهران: چاپ یازدهم نشر ارسباران.
کلانتری، مهرداد، یازرلو، محمدتقی و مهرابی، حسینعلی. (۱۳۹۶). بررسی اثربخشی درمان گروهی مبتنی بر پذیرش و تعهد بر کیفیت زندگی کارکنان در یک واحد نظامی. https://civilica.com/doc/934927
محمدپور، احمد. (۱۳۹۷). ضد روش: زمینه‌های فلسفی و رویه‌های عملی در روش‌شناسی کیفی. قم.
مدنی، یاسر و باهنر، فهیمه. (۱۳۹۹). رهیافتی پدیدارشناسانه بر دیدگاه مشاورین نسبت به مراکز مشاوره اسلامی. پژوهش‌های مشاوره، ۱۹ (۷۴)، ۱۰۶۱۳۶.
مرزآبادی، آزاد و سلیمی، اسفندیار. (۱۳۷۸). بررسی استرس‌های شغلی کارکنان یک واحد نظامی. مجله طب نظامی، ۴ (۲۲)، ۲۷۹۲۸۴.
 
References
Arkowitz, H., & Westra, H. A. (2009). Introduction to the special series on motivational interviewing in the treatment of psychotherapy. Journal of Clinical Psychology, 65(11), 1149–1155.
Boyatzis, R. E. (1998). Transforming qualitative information: Thematic analysis and code development. Sage.
Braun, V., & Clarke, V. (2006). Using thematic analysis in psychology. Qualitative Research in Psychology, 3(2), 77–101.
Comas-Diaz, L. (2014). The future of psychotherapy with ethnic minorities. Journal of Psychotherapy, 29(1), 88–94.
Hackney, K., & Cormier, D. (2014). The professional counselor (5th ed.). Boston: Allyn & Bacon.
Katzovitz, F. N. (2023). The stigma of seeking mental healthcare among servicemembers: A scoping review and gap analysis with implications for future research. United States Air Force, Graduate School of Nursing, Uniformed Services University of the Health Sciences.
Paul, H., & Rapheal, S. (2009). Research ethics review: Do it once & do it well. CMAJ. Journal of Psychology, 18(6), 597–598.
Serdenciuc, N. L. (2013). Competency-based education: Implications on teachers’ training. Social & Behavioral Sciences, 76(1), 754–758.
Shallcross, L. (2011). Taking care of yourself as a counselor. Counseling Today, 53(7), 30–37.
Smith, J. A., Johnson, R. L., & Carter, M. E. (2016). No man left behind: Effectively engaging male military veterans in counseling. American Journal of Men's Health, 10(6), 515–527. https://doi.org/10.1177/1557988316630538
Tomm, K. M. (2012). One perspective on the Milan approach: Part I. Overview of development, theory, & practice. Journal of Material & Family Therapy, 10(1), 113–125.
Wang, Y. H., Hu, Ch., Hurst, C. S., & Yang, Ch. Ch. (2014). Antecedents and outcomes of career plateaus: The roles of mentoring others and proactive personality. Journal of Vocational Behavior, 85(3), 319–328.
 
استناد به این مقاله: خدادادی سنگده، جواد.، مرادی، زهره. (1404). مطالعه پدیدارشناسانه ادراک کارکنان سپاه پاسداران اسلامی از مشاوره و تأثیرات آن، فصلنامه فرهنگ مشاوره و روان‌درمانی، 16(64)، 155-180. DOI: 10.22054/qccpc.2025.74715.3152
 Counseling Culture and Psychotherapy is licensed under a Creative Commons Attribution-NonCommercial 4.0 International License.