نوع مقاله : مقاله علمی - پژوهشی

نویسندگان

• محمدجواد نیک‌زاد ¹
• جعفر جعفر جدیری ²
• مسعود نورعلیزاده میانجی ³

¹ کارشناسی͏‌ارشد گرایش مشاوره، دانشگاه معارف اسلامی ، قم، ایران

² استادیار گروه مشاوره، دانشگاه معارف اسلامی، قم، ایران

³ استادیار گروه روانشناسی، دانشگاه شاهد، تهران، ایران

چکیده

قاعده این است که انسان‌‌ها قطعیت را به بلاتکلیفی ترجیح می‌‌دهند؛ یعنی وقتی می‌‌دانیم که ‏آینده‌‌ای هست، اما نمی‌‌دانیم در آینده چه اتفاقی می‌‌افتد، انتخاب افراد این است که قطعاً در زمان حال شوکه شوند تا اینکه منتظر یک موقعیت پیش‌‌‌بینی‌‌ناپذیر باشند. این موضوع‌‌، شرایط را برای اضطراب در هرکسی مهیا می‌کند؛ و این بستگی دارد که فرد تا چه حد ‏می‌‌تواند بلاتکلیفی را تحمّل کند. پژوهش حاضر به هدف شناسایی الگوی تحمل بلاتکلیفی برای کاهش اضطراب براساس منابع اسلامی انجام شد. این پژوهش به‌ لحاظ‌ هدف‌، از نوع‌ تحقیقات‌ بنیادی و به‌ لحاظ‌ رویکرد، کیفی‌ است. به‌منظور تحلیل مؤلفه‌ها، از جملات توصیفی - تبیینی موجود در متون اسلامی در چارچوب روش «روش مدل‌یابی مفاهیم و سازه‌های‌ روان‌شناختی از متون اسلامی (آیات و روایات)» استفاده و از تکنیک‌های روش اَسنادی برای گردآوری اطلاعات بهره گرفته شد. از بررسی‌ روایی‌محتوا‌ توسط‌ هفت کارشناس خبره‌، سه مفهوم: نفس‌مطمئنه، اطمینان و سکینه به‌دست آمد که براساس آن، ابعاد و مؤلفه͏های تحمل بلاتکلیفی تبیین و در نهایت الگوی مدنظر شناسایی شد. تحمل بلاتکلیفی در رویکرد اسلامی، دو مؤلفۀ بنیادی دارد؛ یکی «خداآگاهی» و دیگری، «ادراک و هماهنگی با واقعیت‌های توحیدی» است که با ایجاد «باور مثبت نسبت به بلاتکلیفی» بنیان این ویژگی شخصیتی شکل می‌گیرد و فرد با «رضا / پذیرش»، «خیرباوری»، «توکل» و «تفویض»، در موقعیت͏های مبهم و بلاتکلیفی احساس ناکامی نداشته و اضطرابش کاهش می‌یابد.

کلیدواژه‌ها

• تحمّل بلاتکلیفی
• اضطراب
• منابع͏ اسلامی
• الگو

موضوعات

• روان شناسی

عنوان مقاله [English]

Developing a Pattern of Tolerance of Uncertainty to Reduce Anxiety Based on Islamic Sources

نویسندگان [English]

• Mohammad Javad Nikzad ¹
• Jafar Jodeiri ²
• Masoud Nooralizadeh Mianeji ³

¹ Master of Counseling, University of Islamic Education, Qom, Iran

² Assistant Professor of Counseling Department, University of Islamic Education, Qom, Iran

³ Assistant Professor of Psychology Department of Shahid University, Tehran, Iran

چکیده [English]

The rule is that humans prefer certainty to uncertainty, that is, when we know that there is a future, but we do not know what will happen in the future, people choose to be shocked in the present rather than wait for an unpredictable situation. This creates the conditions for anxiety in everyone, and it depends on how much one can tolerate uncertainty. The present research was conducted with the aim of identifying and presenting the uncertainty tolerance model to reduce anxiety based on Islamic sources. This research is a basic research in terms of its purpose and qualitative in terms of its approach. In order to analyze the components, the descriptive-explanatory sentences found in Islamic texts and the "content analysis" method were used in the framework of the "method of modeling psychological concepts and structures from Islamic texts (Verses and Hadiths)" method, and documentary method techniques were used to collect information. By seven expert experts, three concepts were obtained: self-assurance, confidence, and peace of mind, based on which, the dimensions and components of uncertainty tolerance were explained, and finally, the considered model was presented.
Tolerance of uncertainty in the Islamic approach has two fundamental components, one is "God-awareness" and the other is "perception and harmony with monotheistic realities", which forms the basis of this personality trait by creating a "positive belief in uncertainty", and the person does not feel defeated in ambiguous and uncertain situations with "satisfaction/acceptance", "benevolence", "trust", and "delegation", and his anxiety is reduced.

کلیدواژه‌ها [English]

• Tolerance of uncertainty
• anxiety
• Islamic sources
• Pattern