فرهنگ مشاوره و روان درمانی

شماره جاری

بر اساس شماره‌های نشریه

بر اساس نویسندگان

بر اساس موضوعات

نمایه نویسندگان

نمایه کلیدواژه ها

درباره نشریه

اهداف و چشم انداز

اعضای هیات تحریریه

اصول اخلاقی انتشار مقاله

بانک ها و نمایه نامه ها

پیوندهای مفید

پرسش‌های متداول

فرایند پذیرش مقالات

اطلاعات آماری نشریه

اخبار و اعلانات

اثربخشی آموزش کارکردهای اجرایی بر کیفیت خواب و قضاوت اخلاقی کودکان با اختلال نارسایی توجه / بیش فعالی

نوع مقاله : مقاله علمی - پژوهشی

نویسندگان

1 استادیار گروه روانشناسی، دانشکده علون تربیتی، دانشگاه سوران، سوران، عراق.

2 کارشناس ارشد روانشناسی بالینی، دانشکده علوم تربیتی و روانشناسی، دانشگاه تبریز، تبریز، ایران.

3 استاد گروه روان‌شناسی تربیتی، دانشکده علوم تربیتی، دانشگاه سلیمانیه، سلیمانیه، عراق.

10.22054/qccpc.2023.72653.3088

چکیده

هدف از این پژوهش بررسی اثربخشی برنامه آموزشی کارکردهای اجرایی بر کیفیت خواب و قضاوت اخلاقی کودکان با اختلال نارسایی توجه / بیش فعالی بود. روش پژوهش از نوع نیمه آزمایشی با طرح پیش آزمون – پس آزمون و پیگیری با گروه کنترل بود. جامعۀ آماری پژوهش شامل تمامی پسران 9-12 ساله با نارسایی توجه/ بیش فعالی شهر ارومیه در سال 1400-1401 بود. حجم نمونه شامل 30 نفر از جامعه آماری به شیوه نمونه‌گیری در دسترس انتخاب شده و در دو گروه گواه و آزمایش جایگماری شدند. ابزار پژوهش شامل پرسشنامه عادات خواب کودک و پرسشنامه قضاوت اخلاقی بود. نتایج نشان داد که برنامه آموزشی کارکردهای اجرایی بر بهبود کیفیت خواب و قضاوت اخلاقی در مراحل پس‌آزمون و پیگیری تاثیر معنی‌دار داشته است. یافته‌های این پژوهش اطلاعات مفیدی را در ارتباط با برنامه کارکردهای اجرایی فراهم می‌کند و مشاوران و روانشناسان می‌توانند برای بهبود بر بهبود کیفیت خواب و قضاوت اخلاقی در کودکان با نارسایی توجه / بیش فعالی از این مداخله استفاده نمایند.

کلیدواژه‌ها

موضوعات

عنوان مقاله [English]

Effectiveness of executive function training on sleep quality and moral judgment of children with attention deficit/hyperactivity disorder

نویسندگان [English]

  • Hamid Hamid Nabi 1
  • AZAD Tapeh rashi 2
  • Harem Mohamed Abdulkarim Abdulqadr 3

1 Assistant professor, Department of Psychology, Faculty of Educational Sciences, University of Soran, Soran, Iraq.

2 Manager OF Navid Educational group

3 Professor of Educational Psychology Department, Faculty of Educational Sciences, University of Sulaymaniyah, Sulaymaniyah, Iraq.

چکیده [English]

The purpose of this research was to investigate the effectiveness of executive functions training program on sleep quality and moral judgment of children with attention deficit/hyperactivity disorder. The research method was semi-experimental with a pre-test-post-test design and follow-up with a control group. The statistical population of the research included all 9-12-year-old boys with attention deficit/hyperactivity disorder in Urmia city in 2022. The sample size includes 30 subjects from the statistical population were selected by available sampling method and they were placed in two control and experimental groups. The research tools included the Child Sleep Habits Questionnaire and the moral judgment Test. The results showed that the training program of executive functions had a significant effect on improving sleep quality and moral judgment in the post-test and follow-up stages. The findings of this research provide useful information related to the executive functions program, and counselors and psychologists can use this intervention to improve sleep quality and moral judgment in children with attention deficit/hyperactivity disorder.

کلیدواژه‌ها [English]

  • executive function training
  • sleep quality
  • moral judgment
  • attention deficit/hyperactivity disorder
مراجع
حسین پور، معصومه.، رئیسی، زهره.، گرجی، یوسف و دهقانی، اکرم. (1400). اثربخشی آموزش کارکردهای اجرایی بر تعامل مادر- کودک و مشکلات خواب کودکان مبتلا به اختلال کم‌توجهی و بیش‌فعالی. روانشناسی افراد استثنایی. 11(41): 272-245.
حق‌‌شناس، آزاده.، رضایی، حمیدرضا. (1399). بررسی اثربخشی روش درمانی روان نمایشگری بر بهبود تحول اخلاقی کودکان مبتلا به اختلال بیش فعالی/ نقص توجه. مجله روانشناسی و روان‌پزشکی شناخت. ۷ (۴): ۱۴۶-۱۳۵.
حیدری­راد، حدیث.، علمردانی صومعه، سجاد.، اسمعیلی، منیژه. (1396). مقایسه‌ی کیفیت خواب، شیوه‌های حل مسئله و سرسختی روان‌شناختی در دانشجویان. فرهنگ مشاوره و روان‌درمانی، 8(30): 260-241.
سیروسی، مهسا، دو کانه‌ای فرد، فریده و حسنی، فریبا. (1390). بررسی تأثیر آموزش گروهی داستان بر قضاوت اخلاقی دانش‌آموزان دختر پایه چهارم دبستان مدارس دولتی شهر تهران. فصلنامه تحقیقات روان‌شناختی، 3(11)، 12-1.
شوقی، مهناز؛ خنجری، صدیقه؛ فرمانی، فرشته؛ حسینی، فاطمه. (1384). عادات خواب در کودکان 4-12 ساله. نشریه پرستاری ایران، ۱۸ (41 و 42)، 138-131.
عبدالمحمدی، کریم.، غدیری صورمان‌آبادی، فرهاد. (1401). طراحی برنامه آموزشی کارکردهای اجرایی و مطالعه اثربخشی آن بر ارتقای همدلی کودکان مبتلا به نارسایی توجه/ بیش­فعالی. پژوهش­های نوین روان‌شناختی. 17(66): 215-207.
غدیری، فرهاد؛ سلیمانی، اسماعیل. (1400). طراحی برنامۀ آموزش کارکردهای اجرایی و بررسی میزان اثربخشی آن بر ارتقای همدلی در کودکان مبتلا به اختلال طیف اوتیسم با عملکرد بالا. فصل‌نامه پژوهش‌های کاربردی روان‌شناختی. 12 (1):245-227.
فضائلی، طاهره.، حیدری، حسن.، حمیدی پور، رحیم. (1402). تدوین مدل رضایت زناشویی بر اساس کارکردهای اجرایی با نقش میانجی همدلی در زوجین شاغل. فرهنگ مشاوره و روان‌درمانی، 14(55): 149-125.
یزدانبخش، کامران.، عیوضی، سیما.، مرادی، آسیه. (1397). اثربخشی توان‌بخشی شناختی حافظه کاری بر بهبود مشکلات خواب و نشانگان رفتاری در کودکان دارای نارسایی توجه/بیش فعالی. روانشناسی افراد استثنایی. 8(29): 234-213.
References
Almondes, K. M. D., Leonardo, M. E. M., & Moreira, A. M. S. (2017). Effects of a cognitive training program and sleep hygiene for executive functions and sleep quality in healthy elderly. Dementia & Neuropsychologia, 11, 69-78.
American Psychiatric Association. (2013) Diagnostic and Statistical Manual of Mental Disorders: DSM-5, 5th ed.; American Psychiatric Association: Washington, DC, USA.
Baker, E. R., D’Esterre, A. P., & Weaver, J. P. (2021). Executive function and Theory of Mind in explaining young children’s moral reasoning: A Test of the Hierarchical Competing Systems Model. Cognitive Development, 58, 101035.
Bayes, D. M., & Bullock, B. (2019). Sleep problems in school aged children: a common process across internalising and externalising behaviours?. Clocks & Sleep, 2(1), 7-18.
Bosch, O. G., Rihm, J. S., Scheidegger, M., Landolt, H. P., Stämpfli, P., Brakowski, J., ... & Seifritz, E. (2013). Sleep deprivation increases dorsal nexus connectivity to the dorsolateral prefrontal cortex in humans. Proceedings of the National Academy of Sciences, 110(48), 19597-19602.
Buon, M., Seara-Cardoso, A., and Viding, E. (2016). Why (and how) should we study the interplay between emotional arousal, theory of mind, and inhibitory control to understand moral cognition? Psychon. Bull. Rev. 23, 1660–1680.
Chung, H. J., Wyandt, L., Verdi, G., Swentosky, A., Marraccini, M., Varejao, M., et al. (2013). The relationship among ADHD symptomology, executive functions, morality, and humor. ADHD Rep. 21, 5–9.
Eslinger, P. J., Robinson-Long, M., Realmuto, J., Moll, J., deOliveira-Souza, R., Tovar-Moll, F., ... & Yang, Q. X. (2009). Developmental frontal lobe imaging in moral judgment: Arthur Benton's enduring influence 60 years later. Journal of Clinical and Experimental Neuropsychology, 31(2), 158-169.
Fabbri, M., Beracci, A., Martoni, M., Meneo, D., Tonetti, L., & Natale, V. (2021). Measuring subjective sleep quality: a review. International journal of environmental research and public health, 18(3), 1082.
Fan, L., & Wang, Y. (2022). The relationship between executive functioning and attention deficit hyperactivity disorder in young children: A cross-lagged study. Current Psychology, 1-9.
Faraone, S. V., Banaschewski, T., Coghill, D., Zheng, Y., Biederman, J., Bellgrove, M. A., ... & Wang, Y. (2021). The world federation of ADHD international consensus statement: 208 evidence-based conclusions about the disorder. Neuroscience & Biobehavioral Reviews, 128, 789-818.
Forbes, C. E., & Grafman, J. (2010).The role of human prefrontal cortex in social cognition and moral judgment. Annual Review of Neuroscience, 33(2), 299-324.
Freitas, C. C. M. D. C., & Osório, F. D. L. (2022). Moral judgment and hormones: A systematic literature review. Plos one, 17(4), e0265693.
Friedman, N. P., & Robbins, T. W. (2022). The role of prefrontal cortex in cognitive control and executive function. Neuropsychopharmacology, 47(1), 72-89.
Groman, C. M., & Barzman, D. H. (2014). The impact of ADHD on morality development. ADHD Attention Deficit and Hyperactivity Disorders, 6, 67-71.
Gujar, N., Yoo, S. S., Hu, P., & Walker, M. P. (2011). Sleep deprivation amplifies reactivity of brain reward networks, biasing the appraisal of positive emotional experiences. Journal of Neuroscience, 31(12), 4466-4474.
Harris, U., Svedberg, P., Aili, K., Nygren, J. M., & Larsson, I. (2022). Parents’ Experiences of Direct and Indirect Implications of Sleep Quality on the Health of Children with ADHD: A Qualitative Study. International Journal of Environmental Research and Public Health, 19(22), 15099.
Ilic, I., & Ilic, M. (2022). Global incidence of attention deficit/hyperactivity disorder among children. In Biology and Life Sciences Forum (Vol. 19, No. 1, p. 6). Multidisciplinary Digital Publishing Institute.
Jiang, Q., Zhuo, L., Wang, Q., & Lin, W. (2022). The Neural Basis of Moral Judgement for Self and for Others: Evidence From Event-Related Potentials. Frontiers in Human Neuroscience, 345.
Larsson, I., Aili, K., Lönn, M., Svedberg, P., Nygren, J. M., Ivarsson, A., & Johansson, P. (2022). Sleep interventions for children with attention deficit hyperactivity disorder (ADHD): A systematic literature review. Sleep Medicine.
Mohd Yusoff, M. Z., Hamzah, A., Fajri, I., Za, T., & Yusuf, S. M. (2022). The effect of spiritual and social norm in moral judgement. International Journal of Adolescence and Youth, 27(1), 555-568.
Murphy, M., Riedner, B. A., Huber, R., Massimini, M., Ferrarelli, F., & Tononi, G. (2009). Source modeling sleep slow waves. Proceedings of the National Academy of Sciences, 106(5), 1608-1613.
Owens, J.A., Spirito, A., McGuinn, M. (2000). The Children's Sleep Habits Questionnaire (CSHQ]: Psychometric properties of a survey instrument for school-aged children. Sleep, 23, 1178-1184.
Pellegrini, S., Palumbo, S., Iofrida, C., Melissari, E., Rota, G., Mariotti, V., ... & Pietrini, P. (2017). Genetically-driven enhancement of dopaminergic transmission affects moral acceptability in females but not in males: a pilot study. Frontiers in Behavioral Neuroscience, 11, 156.
Rock, P. L., Roiser, J. P., Riedel, W. J., & Blackwell, A. (2014). Cognitive impairment in depression: a systematic review and meta-analysis. Psychological medicine, 44(10), 2029-2040.
Sinha, D., & Verma, M. (1971). Moral Judgment Test. National Psychological Corporation, Agra, Uttar Prasdesh, India.
Skogli, E. W., Andersen, P. N., Orm, S., Hovik, K. T., & Øie, M. G. (2022). Executive functioning in everyday life in youth with Attention-Deficit/Hyperactivity Disorder and Autism Spectrum Disorders: A two-year longitudinal study. International Journal of Disability, Development and Education, 1-16.
Sujar, A., Bayona, S., Delgado-Gómez, D., Miguélez-Fernández, C., Ardoy-Cuadros, J., Peñuelas-Calvo, I., ... & Blasco-Fontecilla, H. (2022). Attention Deficit Hyperactivity Disorder Assessment Based on Patient Behavior Exhibited in a Car Video Game: A Pilot Study. Brain Sciences, 12(7), 877.
Sun, X., Wang, G., Chen, M., Zhao, J., Zhang, Y., Jiang, Y., ... & Jiang, F. (2022). The effects of improvements of sleep disturbances throughout kindergarten on executive function: A latent change score analysis. Cognitive Development, 62, 101174.
Vera-Estay, E., Dooley, J. J., & Beauchamp, M. H. (2015). Cognitive underpinnings of moral reasoning in adolescence: The contribution of executive functions. Journal of Moral Education, 44(1), 17-33.
Vera-Estay, E., Seni, A. G., Champagne, C., & Beauchamp, M. H. (2016). All for one: Contributions of age, socioeconomic factors, executive functioning, and social cognition to moral reasoning in childhood. Frontiers in psychology, 7, 227.
Wang, L., Zhou, C., Cheng, W., Rolls, E. T., Huang, P., Ma, N., ... & Zhang, M. (2022). Dopamine depletion and subcortical dysfunction disrupt cortical synchronization and metastability affecting cognitive function in Parkinson's disease. Human brain mapping, 43(5), 1598-1610.
Wilde, E. M., & Welch, G. F. (2022). Attention deficit hyperactivity disorder (ADHD) and musical behaviour: The significance of context. Psychology of Music, 50(6), 1942–1960.
Yin, H., Yang, D., Yang, L., & Wu, G. (2022). Relationship between sleep disorders and attention-deficit–hyperactivity disorder in children. Frontiers in Pediatrics, 10.
Zhou, Q., Yu, C., Yu, H., Zhang, Y., Liu, Z., Hu, Z., ... & Zhou, D. (2020). The effects of repeated transcranial direct current stimulation on sleep quality and depression symptoms in patients with major depression and insomnia. Sleep Medicine, 70, 17-26.
Zhu, Y., Zhou, M., Jia, X., Zhang, W., Shi, Y., Bai, S., ... & Wang, L. (2022). Inflammation disrupts the brain network of executive function after cardiac surgery. Annals of surgery.
Ziaei, M., Togha, M., Rahimian, E., & Persson, J. (2019). The causal role of right frontopolar cortex in moral judgment, negative emotion induction, and executive control. Basic and Clinical Neuroscience, 10(1), 37.
Zucchelli, M. M., & Ugazio, G. (2019). Cognitive-emotional and inhibitory deficits as a window to moral decision-making difficulties related to exposure to violence. Frontiers in psychology, 10, 1427.
فرهنگ مشاوره و روان درمانی
دوره 15، شماره 57
فروردین 1403
صفحه 115-136
فایل ها
هم رسانی
ارجاع به این مقاله
آمار