نوع مقاله : مقاله علمی - پژوهشی

نویسنده

• محمد ثناگویی زاده

استادیار گروه مطالعات خانواده، پژوهشکده الهیات و خانواده، پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی

چکیده

مذهب و فرهنگ در درمانگری خانواده نقش مؤثری ایفا می‌کند،‌ بنابراین کشف الگوی مذهبی درمانگری خانواده برخاسته از منابع اسلامی و فرهنگ ایرانی می‌تواند برای خانواده‌های مسلمان ایرانی مفید و مؤثر باشد. از این‌رو پژوهش حاضر با هدف کشف الگوی خانواده‌درمانی مذهبی انجام شد. بدین منظور با استفاده از یک مطالعه اکتشافی از نوع تحلیل مضامین، داده‌های مطالعه از چهار منبع متون اسلامی شامل آیات قرآن و روایات، مقالات کیفی معتبر با نمونه خانواده ایرانی، مصاحبه با کارشناسان مشاوره خانواده و تشکیل گروه کانونی شامل متخصصان مشاوره، اخلاق و حدیث،‌ فقه و حقوق خانواده به دست آمد. تجزیه داده‌های کیفی با رعایت استانداردهای مطالعات کیفی و اعتمادپذیری داده‌های آن و با روش استرلینگ انجام شد. یافته‌ها مبتنی بر مضامین فراگیر نشان داد که مداخله‌های خانواده‌درمانی مذهبی شامل مداخله‌های مبتنی بر ادراکات و رفتارهای مذهبی شامل ادراک درست از خداوند و انجام دادن رفتارهای مذهبی،‌ معنویت مذهبی شامل معنویت بخشی الهی به روابط،‌ تنظیم‌گری شامل مدارا در روابط‌، کنترل‌گری شامل خودمهارگری هیجانات، احساسات شامل مهرورزی،‌ گفتگو شامل گفتگوی خوب و پایبندی به تعهدات مذهبی شامل رعایت حقوق و وفاداری بود. روایی محتوایی الگو با استفاده از ضرایب CVI و CVR به ترتیب بالای 75 و 85 درصد بود که نشان از تأیید اعتبار محتوایی این الگوست. با توجه به فرایندهای مذهبی به دست آمده،‌ این الگو می‌تواند به عنوان یک الگوی مستقل خانواده‌درمانگری مطرح شود و سایر مذاهب نیز می‌توانند براساس فرایندهای مذهبی این الگو،‌ خانواده‌درمانگری را مبتنی بر مذهب مراجع تلفیق کنند

کلیدواژه‌ها

• خانواده‌درمانی
• مذهب
• اسلام
• ‌ ایران

عنوان مقاله [English]

Identification of religious family therapy model with Islamic-Iranian approach

نویسنده [English]

• MOHAMMAD SANAGOEI ZADEH

Assistant professor, Research Center for Theology and Family, Islamic Sciences and Culture Academy

چکیده [English]

Religion and culture are important in family therapy, so discovering the religious model of family therapy originating from Islamic sources and Iranian culture can be useful for Iranian Muslim families. Therefore, the aim's of current research was conducted discovering the model of religious family therapy. For this purpose, using an exploratory study of thematic analysis, study data from four sources of Islamic texts including Quranic verses and Hadiths, authentic qualitative articles with a sample of Iranian families, interviews with family counseling experts and formation of a focus group including counseling, ethics and Hadith experts. , jurisprudence and family rights were obtained. Qualitative data analysis was done by following the standards of qualitative studies and the reliability of its data and with the Sterling method. Findings based on universal themes showed that religious family therapy interventions include interventions based on religious perceptions and behaviors, including correct perception of God and performing religious behaviors, religious spirituality, including the spirituality of the divine in relationships, regulation, including tolerance in relationships, control, including self-control. Emotions, include kindness, conversation includes good conversation, and adherence to religious obligations includes respect for rights and loyalty. The content validity of the model using CVI and CVR coefficients was above 75 and 85%, respectively, which shows the content validity of this model. According to the obtained religious processes, this model can be proposed as an independent family therapy model, and other religions can integrate family therapy based on the client's religion based on the religious processes of this model.

کلیدواژه‌ها [English]

• Family Therapy
• Religion
• Islam
• Iran