نوع مقاله : مقاله علمی - پژوهشی

نویسندگان

• محمد کاویانی ارانی ¹
• امیر اکبیا ²

¹ دانشیار روان شناسی پژوهشگاه حوزه و دانشگاه قم

² دانش آموخته کارشناسی ارشد روان شناسی موسسه آموزش عالی اخلاق و تربیت قم

چکیده

هدف پژوهش حاضر، تبیین «مدل عملکردی انفاق» در کاهش‌ «خوف» و «حزن» بر اساس منابع اسلامی می‌باشد. این پژوهش، به این سوال پاسخ داده است که، «انفاق بر اساس چه مدل عملکردی، خوف و حزن را در انسان کاهش می‌دهد؟» برای پاسخ به این سوال بر اساس نظریه «حوزه‌های معنایی» مفهوم «انفاق» بر اساس آیات و روایات واکاوی شد؛ بدین منظور، آیات و روایات مربوط به انفاق، صدقه، بخل، شحّ و سخاوت مورد بررسی قرار گرفت؛ برای فهم روانشناختی مولفه‌ها، از «طبقه تحلیل» استفاده شد؛ مولفه‌های به‌دست آمده، در طبقاتِ «جهت‌گیری‌ها»، «رفتارها»، «تجربه‌ها» و «کارکردها» تنظیم شدند. یافته‌ها نشان داد که: 1. عدم حزن و خوف تجربه‌ای است درونی و تطابق کامل با عینیت‌های بیرونی ندارد؛ 2. یافته های مربوط به انفاق در «طبقات تحلیل» جای گرفتند؛ 3. این طبقات عبارت بودند از: «جهت‌گیری‌ها»، «رفتارها»، «تجربه‌ها» و «کارکردها»؛ 4. اگر انفاق با رویکرد قرآنی صورت پذیرفته و در طبقات چهارگانه، انطباق با قرآن داشته باشد، «کارکردهای روانشناختی» و «آثار تکوینی» مشخصی را به دنبال خواهد داشت؛ 5. یکی از «کارکردهای روانشناختی» اش عبارت است از «کاهش حزن» و «کاهش خوف» در شخصِ انفاق کننده.

کلیدواژه‌ها

• انفاق
• بخل
• حزن
• خوف
• روانشناسی اسلامی

عنوان مقاله [English]

Explaining the Impacts of the “Performance Model of Donation” on “Reducing Sorrow and Fear” According to the Islamic Sources

نویسندگان [English]

• Mohammad Kaviyani Arani ¹
• Amir Ekbia ²

¹ امیر اکبیا: Associate Professor, Department of Psychology, The Research Institute of Hawzeh and University.Qom. Iran.

² Master of Arts in Positive Psychology, The Academic Institute of Ethics and Education, Qom, Iran

چکیده [English]

The current study aimed to explain the impacts of the “performance model of donation” on the reduction of “fear” and “sorrow” according to Islamic sources. The study tried to answer “what performance model allows donation to reduce fear and sorrow in human beings?” The above question was investigated among the Quranic verses and hadiths based on the theory of “semantic field”; thus, the Quranic verses and hadiths related to donation, alms, stinginess, miserliness, and generosity were investigated. The class analysis was applied to understand the components psychologically. The obtained components were classified in groups titled “orientations”, “behaviors”, “experiences”, and “functions”. Investigating the components in the above classes revealed that the lack of sorrow and fear is an internal experience and is not in complete agreement with external objectivities. If a donation is performed according to the Quranic approach and is in line with the above four classes of components, it will bring about certain “psychological functions” and “developmental impacts”; one of such “psychological functions” is “the reduction of sorrow” and “the reduction of fear” in the donator.

کلیدواژه‌ها [English]

• Donation
• Miserliness
• Sorrow
• Fear
• Islamic psychology