نوع مقاله : مقاله علمی - پژوهشی

نویسندگان

1 دانشیار گروه تعاون و رفاه اجتماعی دانشگاه یزد

2 استادیار گروه مشاوره دانشگاه علم و هنر یزد

چکیده

مفهوم سبک زندگی دامنهی وسیعی از امور عینی و ذهنی، از جمله الگوهای روابط اجتماعی، سرگرمی، مصرف، مد و پوشش، نگرشها، ارزشها و جهانبینی فرد را شامل میشود. پژوهش حاضر با هدف پیش بینی سبک زندگی بر اساس هوش معنوی و هوش اخلاقی در دانش‌آموزان بود. روش مورد استفاده در این پژوهش توصیفی-همبستگی از نوع معادلات ساختاری بود. جامعه آماری این پژوهش، کلیه دانش‌آموزان مقطع متوسطه دوره اول شهر یزد بودند و حجم نمونه بر اساس فرمول کوکران، 246 نفر تعیین و به صورت خوشه‌ای چندمرحله‌ای انتخاب شدند. ابزارهای مورد استفاده در این پژوهش، پرسشنامه سبک زندگی (LSQ)، 70 سوالی با خرده‌مقیاس‌های سلامت جسمانی، ورزش و تندرستی، کنترل وزن و تغذیه، پیشگیری از بیماری‌ها، سلامت روانشناختی، سلامت معنوی، سلامت اجتماعی، اجتناب از داروها ، مواد مخدر و الکل، پیشگیری از حوادث و سلامت محیطی بود. پرسشنامه هوش اخلاقی لنیک و لیل (MCI) ۴۰ عبارتی شامل 10 شاخص بود و پرسشنامه هوش معنوی استیونز شامل ۴۲ گویه ۵گزینه‌ای بود. یافته‌های این پژوهش نشان داد متغیرهای هوش معنوی و هوش اخلاقی تأثیر مثبت و معنی‌داری بر سبک زندگی دارند (001/0>P). تأثیر هوش معنوی بر سبک زندگی قوی‌تر از هوش اخلاقی بوده است. متغیرهای هوش اخلاقی و هوش معنوی، در مجموع، 34 درصد از واریانس سبک زندگی را تبیین می‌کنند. شاخص‌های برازش نیز حکایت از مطلوبیت برازش مدل معادله ساختاری داشت. نتیجه اینکه سبک زندگی بر اساس هوش معنوی و اخلاقی پیش‌بینی می‌شود.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Predicting lifestyle based on spiritual intelligence and moral intelligence in students

نویسندگان [English]

  • SeyedAlireza Afshani 1
  • azade abooei 2

1 Social Welfare Department, Social Sciences Faculty, Yazd University, Yazd, Iran

2 counseling department, humanity faculty, Science and Arts University. Yazd, Iran

چکیده [English]

Abstract
The concept of lifestyle encompasses a wide range of objective and subjective matters, including patterns of social relations, entertainment, consumption, fashion and clothing, attitudes, values, and worldview. This study aimed to predict lifestyle based on spiritual intelligence and moral intelligence in students. The method used in this research was a descriptive correlation of structural equations. The statistical population of this study was all 246 first-grade high school students in Yazd who were randomly selected. The instruments used in this study were the Lifestyle Questionnaire (LSQ), 70 questions with subscales of physical health, exercise and health, weight control and nutrition, disease prevention, mental health, spiritual health, social health, drug avoidance, drugs, and alcohol, Was accident prevention and environmental health. The 40-item Moral Intelligence Questionnaire (MCI) consisted of 10 indicators. The last questionnaire of the Stevens Spiritual Intelligence Questionnaire consists of 42 items of 5 options, moral intelligence has a positive and significant effect on lifestyle (P <0.001). The effect of spiritual intelligence on lifestyle has been stronger than moral intelligence. The variables of moral intelligence and spiritual intelligence, in total, explain 34% of the variance of lifestyle. Fitting indices also indicated the desirability of the structural equation model. The result is that lifestyle is predicted based on spiritual and moral intelligence.

کلیدواژه‌ها [English]

  • lifestyle
  • students
  • moral intelligence
  • spiritual intelligence
افشانی، سیدعلیرضا؛ ابویی، آزاده (1396). رابطه هوش هیجانی و شفقت به خود در بین دانشجویان دانشگاه یزد. فصلنامه پژوهش‌های کاربردی روان‌شناختی، 8(3) 47-68.
افشانی، سیدعلیرضا؛ رسولی‌نژاد، سیدپوریا؛ کاویانی، محمد؛ سمیعی، حمیدرضا (1393). بررسی رابطه سبک زندگی اسلامی با سلامت اجتماعی مردم شهر یزد. مطالعات اسلام و روان‌شناسی، سال 8، (14) 83-103.
امامی، زهرا؛ مولوی، حسین؛ کلانتری، مهرداد (1396). تحلیل مسیر اثر هوش معنوی و هوش اخلاقی خودشکوفایی و رضایت از زندگی در سالمندان شهر اصفهان. دانش و پژوهش در روان‌شناسی کاربردی،1(56) 4-15.
امیدوار، سعید؛ قرمزی، خدامراد؛ اژدری، امیرارسلان؛ امیدوار، ابوذر (1394). رابطه بین هوش معنوی با خودتنظیمی و عملکرد تحصیلی دانشجویان. مطالعات روان‌شناسی و علوم تربیتی، 1(14) 70-51.
انصاری اردلی، لیلا؛ مکوندی، بهنام؛ عسگری، پرویز و حیدری، علیرضا (1399) بررسی نقش واسطه‌ای عملکرد خانواده در رابطه بین سبک زندگی و هوش معنوی با بهزیستی روانی در مادران کودکان ناشنوا، نشریه توانمندسازی کودکان استثنایی، ۱۱ (۲)12-1.
آذر، خدیجه؛ نامور، یوسف (1396). رابطه هوش اخلاقی با سبک زندگی معلمان. اخلاق در علوم و فناوری، 12 (4) 27-39.

آراسته، حمیدرضا؛ جعفری راد، علی؛ عزیزی شمامی، مصطفی؛ محمدی جوزانی، زهره (1389). بررسی وضعیت هوش اخلاقی دانشجویان، راهبرد فرهنگ، (11)214-201.

آقاسی، مریم؛ دادخواه، اصغر (1397). همبستگی بین مؤلفه‌های سبک زندگی با ‌میزان سلامت عمومی در خانواده. سبک زندگی اسلامی با محوریت سلامت، ۲ (۲): ۱۰۴-۹۹
بدیع، علی؛ سواری، الهام؛ باقری دشت بزرگ، نجمه؛ لطیفی زادگان، وحیده (1389). ساخت و اعتباریابی پرسشنامه هوش معنوی؛ اولین همایش ملی روان‌شناسی. دانشگاه پیام نور.
پژوهی‌نیا، شیما؛ فاطمی اردستانی، سیدمحمدحسن؛ اسلامی، محمود؛ کفیلی یوسف‌آباد، معصومه (1396). رابطه سبک زندگی اسلامی با هویت اخلاقی و خودکنترلی در نوجوانان. راهبرد فرهنگ،10(37)229-213.
پورجمشیدی، مریم؛ بهشتی‌راد، رقیه (1395). تأثیر هوش اخلاقی و سلامت روان بر شادکامی دانشجویان. پژوهشنامه روان‌شناسی مثبت، 4 (4) 66-55.
جوادی نژاد، علی؛ حیدری، علیرضا؛ نادری، فرح؛ بختیارپور، سعید؛ حافظی، فریبا (1399). اثربخشی آموزش هوش اخلاقی و معنوی بر حل تعارض با والدین در دانش‌آموزان. تعلیم و تربیت، ۳۶ (۳) ۹۰-۷۱.
حدادی مقدم، حسین؛ ابوالقاسمی، شهنام؛ تیزدست، طاهره (1400). رابطه هوش هیجانی، هوش موفق، هوش اخلاقی، هوش فرهنگی و رضایت از زندگی با میانجی‌گری سلامت روان، نشریه سلامت اجتماعی، 4(8)، 1-16.
حسنی، محمد؛ شهودی، مریم؛ میرقاسمی، سیدجمال (1395). بررسی رابطه بین هوش اخلاقی و خودکارآمدی با بهزیستی روان‌شناختی در میان فرزندان شهید، جانباز و ایثارگر دانشگاه ارومیه. مجله اخلاق زیستی، 6(19)180-155.
حسینی قمی، طاهره؛ جهان بخشی، زهرا (1400). اثربخشی آموزش تاب‌آوری بر استرس و سلامت روان مادران دارای فرزند کم‌توان ذهنی. فرهنگ مشاوره و روان‌درمانی،12(46)228-205.
ذوقی پایدار، محمدرضا؛ محمودی، زینب؛ نبی‌زاده، صفدر (1396). پیش‌بینی جهت‌گیری مذهبی بر اساس هوش معنوی و هوش اخلاقی در دانشجویان. مطالعات اسلام و روان‌شناسی، 1(21) 150-131.
رجبیان ده زیره، مریم؛ حیدری، سکینه (1399). بررسی رابطه‌ی بین هوش معنوی و هوش هیجانی با تاب‌آوری، رضایت از زندگی و سلامت روان در زوجین، نشریه رویش روان‌شناسی. 5 (9) 105-۱۱۶. 
رمضان زاده، ثریا؛ مصلح، هادی (1399). تبیین رابطه هوش اخلاقی، هوش معنوی و تاب‌آوری روان‌شناختی در دانش‌آموزان: بررسی نقش واسطه‌ای هوش معنوی. پویش در آموزش علوم انسانی، 6(21) 29-38.
زارعی، سلمان (1399). رابطه هوش اخلاقی و هوش معنوی با تعهد زناشویی زنان: نقش واسطه‌ای صمیمیت زناشویی. رویش روان‌شناسی. ۹ (۷) 54-۴۵.
شرکت، مرضیه؛ کلانتری، مهرداد؛ آذربایجانی، مسعود؛ عابدی، محمدرضا (1399). اثربخشی آموزش هوش معنوی بر میزان هوش معنوی، بهزیستی روان‌شناختی، اضطراب و افسردگی دانشجویان. مجله علوم روان‌شناختی، 19 (88) 483-493.
شریفی، احمدحسین (1391). سبک زندگی به‌عنوان شاخصی برای ارزیابی سطح ایمان. معرفت فرهنگی- اجتماعی، 3 (3) 62-49.
غباری بناب، باقر؛ سلیمی، محمد؛ نوری مقدم، ثنا (1386). هوش معنوی. اندیشه نوین دینی، 3 (10): 443-422.
غلامی، سمیه؛ احمدی، ساره؛ محمدی، حمیده (1398). تأثیر آموزش برنامه سبک زندگی اسلامی بر میزان آگاهی از مؤلفه‌های سبک زندگی و تغییر الگوی رفتاری خانواده در زنان سرپرست خانوار. مجله فرهنگی-تربیتی زنان و خانواده، 14 (47): 7-22
فرهوش، محمد؛ عسکری، محسن؛ قربانی، سکینه؛ داوودی، عبدالوحید (1399). نقش میانجی خودکارآمدی و تاب‌آوری در رابطه با هوش معنوی و خودمهارگری. فصلنامه روان‌شناسی و دین، ۱۳ (۵۱) 104-91.
قزوینه، محمدحسین؛ تجاری، فرشاد؛ زارعی، علی (1398). بررسی روابط علی هوش هیجانی و هوش معنوی با اثربخشی مربیان ورزشی: نقش واسطه‌ای خودکارآمدی. مطالعات روان‌شناسی ورزشی. 8 (29) 39-60.
قهرمانی اوچقاز، مریم؛ محمدخانی، پروانه؛ حاتمی، محمد؛ محمدرضایی، رامین (1400). مقایسه درمان مبتنی بر شفقت و درمان شناختی مبتنی بر حضور ذهن برکاهش ترس از شفقت و خودسرزنشگری افراد مبتلا به نارسایی قلبی، نشریه روان‌شناسی معاصر، 15(1)136-123.
کجباف، محمدباقر؛ سجادیان، پریناز؛ کاویانی، محمد؛ انوری، حسن (1390). رابطه سبک زندگی اسلامی با شادکامی در رضایت از زندگی دانشجویان شهر اصفهان. روان‌شناسی و دین، 4(16) 61-74.
کشاورزی، سمیه؛ یوسفی، فریده (1399). رابطه بین هوش عاطفی، هوش معنوی و تاب‌آوری، فصلنامه روان‌شناسی، 16 (3) 29-41.
کمالجو، علی؛ نریمانی، محمد؛ عطادخت، اکبر؛ ابوالقاسمی، عباس (1395). مدل علی تأثیرات هوش معنوی و اخلاقی بر روابط فرازناشویی باواسطه‌های شبکه‌های مجازی و رضایت زناشویی.  پژوهش‌های روان‌شناسی اجتماعی، 6(24) 53-73.
گل محمدیان، محسن (1395). تأثیرات آموزش هوش اخلاقی، معنوی و فرهنگی بر عملکرد خانوادگی زنان. زنان و خانواده، 10 (34) 70-51.
گل محمدیان، محسن؛ فرحبخش، کیومرث؛ اسمعیلی، معصومه (1392). اثربخشی آموزش هوش اخلاقی، معنوی و فرهنگی بر ناسازگاری زناشویی زنان. مشاوره و روان‌درمانی خانواده، 3(2) 233-209.
گلی پور، صدیقه؛ حقیقت، سارا؛ معنوی پور، داوود (1393). رابطه هوش معنوی و هوش اخلاقی با معنای زندگی در داوطلبین واکنش اضطراری، فصلنامه علوم اعصاب شفای خاتم، ۲ (۴) ۲۰-۲۹.
لعلی، محسن؛ عابدی، محمدرضا؛ کجباف، محمدباقر (1391). ساخت و اعتباریابی پرسشنامه سبک زندگی. پژوهش‌های روان‌شناختی، 5 (1)64-80.
محققی، حسین؛ فرهادی، مهران؛ رشید، خسرو؛ دلفان بیرانوند، آرزو (1400). پیش‌بینی رفتار اخلاقی بر اساس هوش اخلاقی و ویژگی‌های شخصیتی: نقش میانجی سازه خود -فراروی، نشریه اصول بهداشت روانی، ۲۳ (۴) ۲۷۳-۲۸۴.
مختاری پور، مرضیه؛ کاظمی، ایرج (1389). بررسی و مقایسه رابطه بین هوش سازمانی با هوش اخلاقی مدیران آموزشی و غیر آموزشی دانشگاه‌های دولتی اصفهان، نامه آموزش عالی، 3(12) 51-35.
منیرپور، نادر؛ عطاری، بهناز؛ ضرغام حاجبی، مجید (1398). تبیین بخشش در سالمندان از طریق قدردانی، شادکامی و پذیرش خود با نقش میانجی توانمندی‌ خود. فرهنگ مشاوره و روان‌درمانی، 10(39) 123-156.
ناستی‌زایی، ناصر؛ بامری، مصیب (1395). نقش هوش معنوی، هوش اخلاقی و سازمانی در تمایل به ترک خدمت مدیران. پژوهشهای روان‌شناسی اجتماعی، 6 (22) 95-67.
نقیبی، بهاره؛ نادری، محمدمهدی؛ حسینایی، علی؛ الهی، بهنوش (1398). پیش‌بینی اضطراب با توجه به هوش معنوی و باورهای فراشناختی در دانشجویان، فصلنامه روان‌شناسی و دین، 12(4) 97-85.
نویدی، احد؛ محمدی، سریه (1396). مقایسه سبک زندگی مادران حافظ قرآن و همتایان آنان در شهر تهران. مسائل کاربردی تعلیم و تربیت اسلامی، 2 (2) 130-113.
 
References
Abdel-Khalek AM., Korayem AS., Lester D. (2021). Religiosity as a predictor of mental health in Egyptian teenagers in preparatory and secondary school, International Journal of Social Psychiatry, 67(3): 260-268.
Borba, M. (2005). Building moral intelligence: The seven essential virtues that teach kids to do The Right Things. San Francisco: Jossey-Bass.
Borba, M. (2005). The step-by-step plan to build moral intelligence, Nurturing Kids Heart & Souls, National Educator Award, National council of self-esteem, Jossey-Bass, 17- 23.
Chamika, R. M. A., & Dias, S. R. (2018). Relationship of internet addiction with depression, loneliness and health-related lifestyle among university students. Journal of Health Science, 6 (4), 310-315
Chan ACY, Piehler TF, Ho GWK. (2021). Resilience and mental health during the COVID-19 pandemic: Findings from Minnesota and Hong Kong. Journal of Affective Disorder. 295, 771-780.
Clarken, R.H. (2010). Moral Intelligence in the Schools. Paper presented at the Annual Meeting of the Michigan Academy of Sciences, Arts and Letters, 1-9.
Ebrahimi koohbanani, s,. Dastjerdi, R., Vahidi, t., Ghani far, M.H. (2013). The Relationship Between Spiritual Intelligence and Emotional Intelligence with Life Satisfaction Among Birjand Gifted Female High School Students. Social and Behavioral Sciences, 84: 314-320.
Faramarzi, M., Jahanian, K., Zarbakhsh, M., Salehi, S., Pasha, H. (2014). The Role of Moral Intelligence and Identity Styles in Prediction of Mental Health Problems in Healthcare Students. Scientific research, 6: 644- 672.
Galambos NL, Leadbeater BJ, Barker ET. (2004). Gender differences in and risk factors for depression in adolescence: A 4-year longitudinal study. International Journal of Behavioral Development, 28(1):16-25.]
Gholami Motlagh F, Nobahar M, Raiesdana N. (2020). The relationship of moral intelligence and social capital with job satisfaction among nurses working in the emergency department. International Emergency Nursing.52,100119.
Herlina, N Agrina, G. (2019) Spirituality and health status among elderly people in a nursing home in Riau Indonesia, Enfermería Clínic, 29,13-15.
KalantarKoshe, S.M., Nickamal, N., Amanollahi, Z., Dehghani, E. (2014). Spiritual Intelligence and Life Satisfaction among Married and Unmarried Females. Journal of Social Sciences, 2 (8): 172-177.
Kim J, Hulett J, Heiney SP. (2021). Forgiveness and He944alth Outcomes in Cancer Survivorship: A Scoping Review. Cancer Nurses, 1 (44), 181-192.
Martin, ED. Austin, B. (2010). Validation Of moral competency inventory measurement instrument. Content, construct convergent & discriminate approach. The management research review, 33 (5) 437-451.
Mohammad Yari, G. (2012). Relationship between Parent's Spiritual Intelligence, Level of Education and Children's Mental Health. Social and Behavioral Sciences, 69: 2114-2118
Rafat, F., Rezaie-Chamani, S., Rahnavardi, M. & Khalesi, Z. (2019). The relationship between spiritual health and health-promoting lifestyle among students. International Journal of Adolescent Medicine and Health. 33(4): 20180158.
Rostami, A. M., & Cheraghali Gol, H. (2014). Prediction of marital satisfaction based on spiritual intelligence. Social and Behavioral Sciences, 29 (4): 2573 – 2577.
Ünsal BC, Bozo Ö. (2022). Minority Stress and Mental Health of Gay Men in Turkey: The Mediator Roles of Shame and Forgiveness of Self. Journal of Homosexuality, 1 (6), 2036532.
Yang, K.P, Mao, X.Y. (2007). A study of nurses' spiritual intelligence: a cross-sectional questionnaire survey. International Journal of Nurse Study, 44 (6): 999-1010.
Zhang, Q., Zhao, H.H. (2017). An Analytical Overview of Kohlberg’s Theory of Moral Development in College Moral Education in Mainland China.  Journal of Social Sciences, 5:151-160.