اثربخشی برنامه فرزندپروری مثبت‌ بر سلامت عمومی و سازگاری زناشویی مادران دارای فرزندمبتلا به اختلال نقص توجه/بیش فعالی

نوع مقاله : مقاله علمی - پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری روانشناسی و آموزش کودکان اشتثنایی دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران مرکزی

2 استادیار گروه روانشناسی استثنایی عمومی دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران مرکزی

3 استادیار گروه تربیت و مشاوره دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران مرکزی

چکیده

هدف پژوهش حاضر بررسی اثربخشی برنامه فرزندپروری مثبت بر سلامت عمومی و سازگاری زناشویی مادران دارای فرزند مبتلا به اختلال نقص توجه/بیش فعالی بود. طرح پژوهشی نیمه آزمایشی از نوع پیش آزمون – پس آزمون و پیگیری با گروه کنترل بود. جامعۀ آماری این پژوهش شامل تمامی مادران دارای دانش آموزان ۷ تا 11 ساله با اختلال نقص توجه/بیش فعالی (بیش فعالی غالب) در سال تحصیلی 1400-1401 شهر تهران بود. حجم نمونه شامل 30 نفر بود که به شیوه نمونه‌گیری در دسترس انتخاب شده و در دو گروه آزمایش و کنترل جایدهی شدند. برای گروه آزمایشی، برنامه آموزش فرزندپروری مثبت‌نگر اجرا شد در حالیکه گروه کنترل هیچ آموزشی دریافت نکردند. ابزار پژوهش شامل مقیاس سلامت عمومی (گلدبرگ و هیلر، 1972) و مقیاس سازگاری زناشویی (اسپانیر، 1976) بود. نتایج نشان داد که برنامه فرزندپروری مثبت‌ باعث بهبود سلامت عمومی و سازگاری زناشویی شده است. یافته‌های این پژوهش اطلاعات مفیدی را در ارتباط با برنامه آموزشی فرزندپروری مثبت‌ فراهم می‌کند و مشاوران و روانشناسان می‌توانند برای بهبود سلامت عمومی و سازگاری زناشویی مادران دارای کودک مبتلا به اختلال نقص توجه/بیش فعالی از این مداخله استفاده نمایند.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

The Effectiveness of a Positive Parenting Program on general Health and Marital Adjustment of Mothers of Children with ADHD

نویسندگان [English]

  • Atieh hajbabay ravandi 1
  • Parisa Tajali 2
  • Afsane Ghanaripanah 3
  • Mansooreh Shahriari Ahmadi 2
1 Ph.D. student of Psychology and Exceptional Children, Islamic Azad University of Central Tehran, Branch, Tehran, Iran.
2 Assistant professor, Department of General Exceptional Psychology, Faculty of Psychology and Education, Islamic Azad University of Central Tehran, Branch, Tehran, Iran.
3 Assistant professor, Department of Education and Counseling, Faculty of Psychology and Education, Islamic Azad University of Central Tehran, Branch, Tehran, Iran.
چکیده [English]

The aim of this study was to evaluate the effectiveness of a positive parenting program on general health and marital adjustment of mothers of children with attention-deficit/hyperactivity disorder (ADHD). The quasi-experimental research design was pretest-posttest and follow-up with the control group. The statistical population of this study included all mothers of students aged 7 to 11 years with ADHD (dominant hyperactivity) in the academic year 1401-1400 in Tehran. The sample size consisted of 30 people who were selected by available sampling method and placed in two experimental and control groups. A positive parenting program was implemented for the experiment group, while the control group did not receive any training. The research tool included the General Health Questionnaire (Goldberg & Hillier, 1972) and Dyadic Adjustment Scale (Spanier, 1976). The results indicated that a positive parenting program improved the general health and marital adjustment. The findings of this study provide a beneficial information about positive parenting program. Counselors and psychologists might practice these interventions to improve the general health and marital adjustment of mothers of children diagnosed with ADHD.

کلیدواژه‌ها [English]

  • positive parenting program
  • general health
  • marital adjustment
  • mothers
  • ADHD

مراجع

اصلانی، خالد؛ وارسته، مرضیه و امان الهی، عباس (1395). اثربخشی آموزش برنامه والدگری مثبت بر کیفیت تعامل والد- کودک. فرهنگ مشاوره و روان‌درمانی، 7(28): 201-183.
بیرامی، منصور (1388). تاثیرآموزش مهارت­های فرزندپروری به مادران پسران دبستانی مبتلا به اختلالات برونی­سازی­شده بر بهداشت روانی و شیوه­های تربیتی آن­ها. مجله اصول بهداشت روانی، 11(42): 114-105.
جعفری، بهناز سادات؛ موسوی، رقیه؛ فتحی آشتیانی، علی و خوشابی، کتایون (1389). اثربخشی برنامه فرزندپروری مثبت بر سلامت روان مادران کودکان مبتلا به اختلال بیش‌فعالی/ کمبود توجه. خانواده پژوهی، 6(4): 510-497.
حاتمی­فر، خدیجه؛ زارع، حسین و شهریاری احمدی، منصوره (1399). مقایسه‌ اثر‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌بخشی آموزش والدگری مثبت و مدیریت والدین‌ بر بهبود رابطه والد -‌ کودک. فصلنامه سلامت روان کودک، ۷ (۳): ۳۹-۲۵.
صادقی، منصوره السادات و مظاهری، محمدعلی (1384). اثر روزه­داری بر سلامت روان. مجله روان‌شناسی، 9(3): 292-309.
فرشاد، محمدرضا؛ نجارپوریان، سمانه و شنبدی، فرزاد (1397). تأثیر آموزش والدگری مثبت مبتنی بر روی­آورد ساندرز بر شادزیستی و تعارض والد- فرزندی دانش آموزان. فصلنامه سلامت روان کودک، ۵ (۱): ۶۷-۵۹.
کریم­زاده، مهرسا؛ خدابخشی کولایی، آناهیتا؛ داوودی، حسین و حیدری، حسن (1400). اثربخشی برنامه والدگری مبتنی بر روان‌شناسی مثبت‌گرا بر خودکارآمدی، ناگویی هیجانی و بار روانی مادران کودکان با مشکلات رفتاری. مجله پرستاری کودکان، ۷ (۳): ۱۱-۱.
مولوی، حسین؛ حسن شاهی، محبوبه و نوری، ابوالقاسم (1378). بررسی رابطه کانون کنترل با سازگاری زناشویی همسران شاغل در آموزش‌وپرورش (دبیران) شهر شیراز. فصلنامه پژوهش­های روان‌شناختی، 7(1 و 2):51-62.
نیلی احمدآبادی، زهرا؛ باقری، فریبرز و سلیمی بجستانی، حسین (1398). اثربخشی برنامه آموزشی فرزندپروری با تأکید بر نظریه انتخاب بر بهبود رابطه والد-فرزندی و رضایت از زندگی مادران. فرهنگ مشاوره و روان‌درمانی، 10(39): 122-99.
Adare, A.A., Zhang, Y., Hu, Y., Wang, Z. (2021) Relationship Between Parental Marital Conflict and Social Anxiety Symptoms of Chinese College Students: Mediation Effect of Attachment. Front. Psychol. 12:640770.
American Psychiatric Association(2013). Diagnosticand statistical manual of mental disorders. 5th ed. Arlington: American Psychiatric Association.
Arkan, B., Güvenir, T., Ralph, A., & Day, J. (2020). The efficacy and acceptability of the Triple P: Positive Parenting Program with Turkish parents. Journal of Child and Adolescent Psychiatric Nursing. 33(3):148–156.
Ashori, M., Afrooz, G.h.A., Arjmandnia, A.A., Pourmohamadrez-Tajrishi, M., Ghobari-Bonab, B., Jalil-Abkenar, S.S. (2019). Adaptation of positive parenting program training based on cultural values and evaluation of its effectiveness in psychological health and interaction of mother with slow paced children. J Research & Health. 9(4): 284- 293.
Babinski, D. E., Pelham, W. E., Jr, Molina, B. S., Gnagy, E. M., Waschbusch, D. A., Wymbs, B. T., Sibley, M. H., Derefinko, K. J., & Kuriyan, A. B. (2016). Maternal ADHD, Parenting, and Psychopathology Among Mothers of Adolescents With ADHD. Journal of attention disorders. 20(5): 458–468.
Chou, W. J.,Hsiao, R.C., Chang, C. C., Yen, C. F. (2021). Predictors of Depressive Symptoms in Caregivers of Children with Attention-Deficit/Hyperactivity Disorder: A One-Year Follow-Up Study. Int. J. Environ. Res. Public Health. 18, 8835.
Craft, A.L., Perry-Jenkins, M. & Newkirk, K. (2021). The Implications of Early Marital Conflict for Children’s Development. J Child Fam Stud. 30: 292–310.
Dean, C., Myers, K., Evants, E. (2003). Communicating –wide implementation of parenting program: The southeast Sydney positive parenting program. AeJAMH. 2(3): 1-12.
Eilertsen, E. M., Gjerde, L. C., Reichborn-Kjennerud, T., Ørstavik, R. E., Knudsen, G. P., Stoltenberg, C., Czajkowski, N., Røysamb, E., Kendler, K. S., & Ystrom, E. (2017). Maternal alcohol use during pregnancy and offspring attention-deficit hyperactivity disorder (ADHD): a prospective sibling control study. International journal of epidemiology. 46(5): 1633–1640.
Faraone, S.V., Banaschewski, T., Coghill, D., Zheng, Y., Biederman, J., Bellgrove, M.A., et al. (2021). The World Federation of ADHD International Consensus Statement: 208 evidence-based conclusions about the disorder. Neurosci Biobehav Rev. 128: 789–818.
Goldberg, D. P., & Hillier, V. F. (1979). A scaled version of the General Health Questionnaire. Psychological medicine, 9(1), 139-145.
Hamed, A.M., Kauer, A.J., Stevens, H.E. (2015). Why the diagnosis of attention deficit hyperactivity disorder matters. Front. Psychiatry. 6, 168.
Heckel, L. D., Clarke, A. R., Barry, R. J., McDarthy, R., & Selikowitz, M. (2009).The relationship between divorce and children with AD/HD of different subtypes and comorbidity: Results from a clinically referred sample. Journal of Divorce & Remarriage. 50: 427–443.
Karimzadeh, M., Khodabakhshi-koolaee, A., Davoodi, H., Heidari, H. (2020). Experiences and worries in mothers with children suffering from ADHD: A Grounded Theory Study. Caspian J Pediatr March. 6(1): 390-8.
Keyes, S. (1984). Gender stereotypes and personal adjustment: Employing the PAQ, TSBI and GHQ with samples of British adolescents. British journal of social psychology, 23(2), 173-180.
Leitch, S., Sciberras, E., Post, B., Gerner, B., Rinehart, N., Nicholson, J. M., & Evans, S. (2019). Experience of stress in parents of children with ADHD: A qualitative study. International journal of qualitative studies on health and well-being. 14(1): 1690091.
Martin, C. A., Papadopoulos, N., Rinehart, N., & Sciberras, E. (2021). Associations Between Child Sleep Problems and Maternal Mental Health in Children with ADHD. Behavioral sleep medicine. 19(1): 12–25
Olugbenga, A. J. (2018). Patterns and Causes of Marital Conflict among Staff of Selected Universities in Southwest Nigeria. Advances in Social Sciences Research Journal. 5(8): 306–320.
Owens, E.B., Zalecki, C., Gillette, P., Hinshaw, S.P. (2017). Girls with childhood ADHD as adults: cross-domain outcomes by diagnostic persistence. J. Consult. Clin. Psychol. 85:723–36.
Park, J.L., Hudec, K.L., Johnston, C. (2017). Parental ADHD symptoms and parenting behaviors: A meta-analytic review. Clinical psychology review. 1(56): 25-39.
Pedraza, J. D., Coffey, B. (2013). Obsessive-compulsive disorder and comorbid attention-deficit/hyperactivity disorder: a complex diagnostic disentanglement and treatment. Journal of child and adolescent psychopharmacology. 23(6): 419–422.
Powell, V., Riglin, L., Hammerton, G., Eyre,O., Martin, J., Anney, R., et al. (2020). What explains the link between childhood ADHD and adolescent depression? Investigating the role of peer relationships and academic attainment. Eur. Child Adolesc. Psychiatry. 29:1581–91.
Rubia, K., Westwood, S., Aggensteiner, P. M., Brandeis, D. (2021). Neurotherapeutics for Attention Deficit/Hyperactivity Disorder (ADHD): A Review. Cells. 10, 2156.
Sanders, M. R. (2008). Triple P‐positive parenting program as a public health approach to strengthening parenting. Journal of Family Psychology. 22(4): 506–517
Sanders, M. R. (2012). Development, evaluation, and multinational dissemination of the Triple P‐Positive Parenting Program. Annual review of clinical psychology. 8(11): 1–35
Sanders, M. R., Baker, S., & Turner, K. M. (2012). A randomized controlled trial evaluating the efficacy of Triple P Online with parents of children with early-onset conduct problems. Behaviour research and therapy, 50(11), 675-684.
Sawhney, I., Perera, B., Bassett, P., Zia, A., Alexander, R. T., & Shankar, R. (2021). Attention-deficit hyperactivity disorder in people with intellectual disability: statistical approach to developing a bespoke screening tool. BJPsych open. 7(6): e187.
Schermerhorn, A. C., D'Onofrio, B. M., Slutske, W. S., Emery, R. E., Turkheimer, E., Harden, K. P., ... & Martin, N. G. (2012). Offspring ADHD as a risk factor for parental marital problems: Controls for genetic and environmental confounds. Twin Research and Human Genetics. 15(6): 700-713.
Sepehrmanesh, Z. (2017). Mothers Mental Health of Children with Attention Deficit/Hyperactivity Disorder (ADHD). European Psychiatry. Cambridge University Press. 41(S1):S224–S224.
Spanier, G. B. (1976). Measuring dyadic adjustment: New scales for assessing the quality of marriage and similar dyads. Journal of Marriage and the Family, 15-28.
Spijkers, W., Jansen, D.E. & Reijneveld, S.A. (2013). Effectiveness of primary
care triple P on child psychosocial problems in preventive child healthcare:
a randomized controlled trial. Bio Med Central Medicine, 11, 240, 1-8.
Tasew,A.S., Getahun,K.K., (2021) Marital conflict among couples: The case of Durbete town, Amhara Region, Ethiopia. Cogent Psychology. 8(1): 1903127
Trunzo, A.C. (2006). Engagement،parenting skills، and parent-child relations as mediators of the relationship between parental self-efficacy and treatment outcomes for children with conduct problems. Doctoral dissertation. University of Pittsburgh.
Walerius, D. M., Fogleman, N. D., & Rosen, P. J. (2016). The role of ADHD and negative emotional lability in predicting changes in parenting daily hassles. Journal of Child and Family Studies. 25(7): 2279–2291
Whalen, C. K., Henker, B., Ishikawa, S. S., Floro, J. N., Emmerson, N. A., Johnston, J. A., & Swindle, R. (2009). ADHD and anger contexts: electronic diary mood reports from mothers and children. Journal of pediatric psychology. 34(9): 940–953.
Wymbs, B.T., Wymbs, F.A., Dawson, A.E. (2015). Child ADHD and ODD behavior interacts with parent ADHD symptoms to worsen parenting and interparental communication. Journal of abnormal child psychology. 1;43(1):107-19.
Young, S., Gudjonsson, G., Chitsabesan, P., Colley, B., Farrag, E., Forrester, A., et al. (2018). Identification and treatment of offenders with attention-deficit/hyperactivity disorder in the prison population: a practical approach based upon expert consensus. BMC Psychiatry. (2018) 18:281.
Yousef, A. M., Sehlo, M. G., & Mohamed, A. E. (2021). The negative psychological impact of COVID-19 pandemic on mothers of children with attention deficit hyperactivity disorder (ADHD): a cross-section study. Middle East Current Psychiatry, 28(1): 57.

فایل ها

اشتراک گذاری

ارجاع به این مقاله

آمار