نوع مقاله : مقاله علمی - پژوهشی

نویسندگان

1 دانش آموخته کارشناسی ارشد مشاوره توان بخشی دانشگاه علامه طباطبائی

2 دانش آموخته دکترای تخصصی مشاوره دانشگاه علامه طباطبائی

چکیده

پژوهش حاضر باهدف تعیین میزان اثربخشی برنامه بازی‌درمانی مبتنی بر رابطه والد-کودک (CPRT) بر کیفیت تعامل والد-کودک و کاهش پرخاشگری کودکان پیش‌دبستانی برگزار شد. روش پژوهش به لحاظ گردآوری داده‌ها از نوع نیمه آزمایشی با پیش آزمون-پس آزمون همراه با گروه کنترل بود. جامعه موردمطالعه در این پژوهش شامل کلیه کودکان پیش‌دبستانی و مادران آن‌ها در سال 99-98در شهرستان گنبدکاووس بود. 50 کودک پیش‌دبستانی از طریق روش نمونه‌گیری خوشه‌ای که نمرات بالاتر از نمره برش را در پرسشنامه پرخاشگری کودکان پیش‌دبستانی واحدی (1387) کسب نمودند، از 3 مرکز پیش‌دبستانی انتخاب شدند درنهایت نمونه اصلی پژوهش شامل 20 زوج مادر-کودک بود و مقیاس رابطه والد-کودک پیانتا (1994) را تکمیل نموده و به‌طور تصادفی در دو گروه آزمایش و کنترل جای گذاری شدند. محتوای جلسات، بسته‌ی آموزشی بازی‌درمانی مبتنی بر رابطه والد-کودک مطابق با الگوی لندرث است که در 10 جلسه 2 ساعته برای گروه آزمایش اجرا شد. جهت تجزیه‌وتحلیل داده‌ها، از آزمون تحلیل کوواریانس استفاده شد. نتایج پژوهش نشان داد که برنامه بازی‌درمانی مبتنی بر رابطه والد-کودک به‌طور معناداری (p <0/05)، موجب بهبود کیفیت تعامل والد-کودک و کاهش معناداری در پرخاشگری کل (p <0/01) شد. با توجه به تفاوت معنی‌دار بین گروه آزمایش و کنترل می‌توان از بازی‌درمانی مبتنی بر رابطه والد-کودک (CPRT) به‌عنوان روش درمانی مؤثر برای بهبود تعامل والد-کودک و کاهش پرخاشگری کودکان استفاده کرد.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

اثر بخشی برنامه مداخله ای بازی درمانی مبتنی بر رابطه والد-کودک بربهبود کیفیت تعامل والد-کودک و کاهش پرخاشگری کودکان پیش دبستانی

نویسنده [English]

  • zahra jahanbakhshi 2

2 ازاد

چکیده [English]

The aim of this study was to determine the effectiveness of parent-child relationship play therapy program (CPRT)on the quality of parent-child interaction and reduce aggression in preschool children. The research method in terms of data collection was semi-experimental with pre-test-post-test with control group. The study population included all preschool children and their mothers in 2019-2020 in Gonbad-e Qabus city.
50 preschool children were selected through cluster sampling method from 3 preschool centers and the main sample of the study included 20 mother-child couples who obtained higher scores than the cut score in the aggression questionnaire of a preschool children of Vahedi (2008) and scale the parent-child relationship of Pianta (1994) was completed and randomly assigned to two experimental and control groups. The content of the sessions is the parent-child play therapy training package based on the Landreth model which was performed in 10 sessions in 2 hour for the experimental group. To analysis the data, a covariance analysis test was used. The results showed that the parent- child relationship play therapy program was significantly (p < 0/05) improved the quality of parent-child interaction and significantly reduced overall aggression (p < 0/01). Due to the significant difference between the experimental and control groups, parent-child relationship play therapy can be used as an effective treatment method to improve parent-child interaction and reduce children’s aggression.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Parent-child relationship play therapy intervention program
  • Parent-child interaction
  • Aggression
احدی، حسن، بنی جمالی، شکوه السادات (1385). روانشناسی رشد. تهران: پردیس.
اسلاوین، رابرت (2006). روان‌شناسی تربیتی، نظریه و کاربست. ترجمه سیدمحمدی، یحیی (1385). تهران: روان.
افشار، زهرا (1396). تأثیر بازی‌درمانی مبتنی بر رابطه والد-کودک (CPRT) بر کاهش استرس والدگری و افزایش خودکارآمدی والدینی مادران. پایان‌نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه الزهرا.
اکسلاین، ویرجینیا (1986). دیبز در جستجوی خویشتن (چاپ هفتم). ترجمه مزینی، سرور، نوذرآدان، مریم (1380). تهران: روزبهان.
امیر، فاطمه (1390). بررسی اثربخشی بازی‌درمانی مبتنی بر رابطه والد-کودک (CPRT) بر سبک‌های فرزند پروری. نشریه مشاوره و روان‌درمانی خانواده، 4.
برک، لورا (2017). روان‌شناسی رشد، از لقاح تا کودکی. ترجمه سیدمحمدی، یحیی (1397). تهران: ارسباران.
بیرامی، منصور (1388). تأثیر آموزش مهارت‌های فرزند پروری به مادران پسران دبستانی مبتلابه اختلالات برونی‌سازی شده بر سلامت روانی و شیوه‌های تربیتی آن‌ها. مجله علمی پژوهشی اصول بهداشت روانی، 11(2): 114-105.
پاکدامن، شهلا؛ مظاهری، محمدعلی، مظاهری؛ حیدری، محمود؛ طهماسیان، کارینه (1396). تعیین اثربخشی بسته آموزشی گوش دادن احترام‌آمیز به کودکان بر بهزیستی روان‌شناختی آنان. فصلنامه مطالعات روانشناسی بالینی ایران، (7) ۲۶: 42-25.
ترابی مزرعه ملکی، نغمه (1390). «اثربخشی بازی‌درمانی مبتنی بر رابطه والد-کودک (CPRT) بر کاهش پرخاشگری کودکان پیش‌دبستانی و شیوه‌های والدگری مادران». پایان‌نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه علم و فرهنگ.
سادوک و سادوک (2015). خلاصه روان‌پزشکی (چاپ یازدهم). ترجمه رضاعی، فرزین (1395). تهران: ارجمند.
سعادت، ریحانه (1397). «بررسی اثربخشی بازی‌درمانی مبتنی بر رابطه والد- کودک بر روابط والد-کودک، شادی و یادگیری اجتماعی هیجانی در کودکان سنین پیش‌دبستانی 4 تا 6 سال». پایان‌نامه کارشناسی ارشد، موسسه آموزش عالی علوم و فناوری سپاهان.
شهیم، سیما (1386). پرخاشگری رابطه‌ای در کودکان پیش‌دبستانی. مجله روان‌پزشکی و روانشناسی بالینی ایران. (13) 3: 264-271.
قوی میدانی، مریم (1397). اثربخشی مداخله بازی‌درمانی مبتنی بر رابطه والد-کودک (CPRT) بر گوشه‌گیری کودکان پیش‌دبستانی. کنفرانس بین‌المللی روان‌شناسی و علوم اجتماعی.
مصطفوی، سعیده سادات؛ شعیری، محمدرضا؛ اصغری مقدم، محمدعلی؛ محمودی قرایی، جواد (1391). تأثیر آموزش بازی‌درمانی مبتنی بر رابطه والد-کودک (CPRT) مطابق با الگوی لندرث به مادران بر کاهش مشکلات رفتاری کودکان. نشریه روان‌شناسی بالینی و شخصیت (7).
ملک‌زاده، الهام (1397). اثربخشی بازی‌درمانی مبتنی بر رابطه والد-کودک (CPRT) بر کاهش پرخاشگری دانش آموزان کم‌توان ذهنی در شهر اصفهان. همایش کشوری و جشنواره کودکان با نیازهای خاص.
ناظمی، رفیعه (1393). اثربخشی بازی‌درمانی مبتنی بر رابطه والد-کودک (CPRT) برافزایش خودکارآمدی فرزند پروری مادران و کاهش شدت کلی دشواری و مشکلات رفتاری کودکان 2 تا 5 ساله با خلق‌وخوی دشوار. پایان‌نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه فردوسی مشهد.
نجاتی، امین (1389). بررسی اثربخشی مداخلات گروهی مبتنی بر رابطه والد-کودک بر کاهش نشانه‌های مرضی کودکان مبتلابه ADHD و بهبود فرزند پروری مادران. پایان‌نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه علامه طباطبائی تهران.
واحدی، شهرام، فتحی آذر، اسکندر، حسینی نسب، سید داود و مقدم، محمد (1387). بررسی پایایی و روایی مقیاس پرخاشگری پیش‌دبستانی. فصلنامه اصول روانی بهداشت. 37، 15-24.
هربرت، مارتین (2008). روانشناسی بالینی کودک. ترجمه فیروز بخت، مهرداد (1387). تهران: رسا.
Berk, L. E. (2017). Exploring lifespan development, Pearson.
Bornmann, B. A., et al. (2007). "Psychotherapeutic relaxation: How it relates to levels of aggression in a school within inpatient child psychiatry: A pilot study." The Arts in Psychotherapy 34(3): 216-222.
Bratton, S. C. and G. L. Landreth (2006). Child parent relationship therapy (CPRT) treatment manual: A 10-session filial therapy model for training parents, Routledge.
Brotman, L. M., et al. (2009). "An experimental test of parenting practices as a mediator of early childhood physical aggression." Journal of Child Psychology and Psychiatry 50(3): 235-245.
Chandola, A. and S. Bhanot (2008). "Role of parenting style in adjustment of high school children." Journal of Human Ecology 24(1): 27-30.
Crick, N. R. and J. K. Grotpeter (1995). "Relational aggression, gender, and socialpsychological adjustment." Child development 66(3): 710-722.
Foley, Y. C., et al. (2006). "A qualitative study of filial therapy: Parents' voices." International Journal of Play Therapy 15(1): 37.
Goodwin, T., et al. (2003). "Childreach: Violence prevention in preschool settings." Journal of Child and Adolescent Psychiatric Nursing 16(2): 52-60.
Hamel, N. J. (2013). "Children's Understanding and Experience of Anger Within Their Peer Groups."
Jang, M. (2000). "Effectiveness of filial therapy for Korean parents." International Journal of Play Therapy 9(2): 39.
Kuppens, S., et al. (2009). "Associations between parental control and children's overt and relational aggression." British Journal of Developmental Psychology 27(3): 607-623.
Lee, M.-K. and G. L. Landreth (2003). "Filial therapy with immigrant Korean parents in the United States." International Journal of Play Therapy 12(2): 67.
Matsuura, N., et al. (2009). "Correlations among selfesteem, aggression, adverse childhood experiences and depression in inmates of a female juvenile correctional facility in Japan." Psychiatry and Clinical Neurosciences 63(4): 478-485.
Meysamie, A., et al. (2013). "Prevalence and associated factors of physical, verbal and relational aggression among Iranian preschoolers." Iranian journal of psychiatry 8(3): 138.
Sandstrom, M. J. (2007). "A link between mothers' disciplinary strategies and children's relational aggression." British Journal of Developmental Psychology 25(3): 399-407.
Smith, P. K. and C. H. Hart (2011). The Wiley-Blackwell handbook of childhood social development, Wiley Online Library.
Sukhodolsky, D. G., et al. (2004). "Cognitive-behavioral therapy for anger in children and adolescents: A meta-analysis." Aggression and violent behavior 9(3): 247-269.
Thompson, R. (2009). "The impact of early mental health services on the trajectory of externalizing behavioral problems in a sample of high-risk pre-adolescent children." Children and Youth Services Review 31(1): 16-22.
Walker, K. F. (2002). Filial therapy with parents court-referred for child maltreatment, Virginia Tech.
Xu, Y., et al. (2009). "Temperament, harsh and indulgent parenting, and Chinese children’s proactive and reactive aggression." Child development 80(1): 244-258.