نوع مقاله : مقاله علمی - پژوهشی

نویسندگان

1 دانش آموخته کارشناس ارشد مشاوره خانواده دانشگاه آزاداسلامی واحد تهران غرب

2 استادیار گروه علوم تربیتی و روانشناسی دانشگاه اراک

چکیده

والدگری یکی از مؤلفه­های اساسی در رشد نوجوانان است و اغلب با مهم‌ترین دستاوردهای نوجوانان مانند توانا­یی­های شناختی و اجتماعی و سازگاری رابطه دارد. سازگاری توانایی انطباق، همکاری و کنار آمدن با خود، محیط و دیگران است. پژوهش حاضر با هدف بررسی میزان اثربخشی آموزش والدگری موفق به مادران بر سازگاری عاطفی، تحصیلی و اجتماعی دختران نوجوان انجام شد. روش پژوهش نیمه تجربی و طرح پیش آزمون-پس‌آزمون و پیگیری با گروه کنترل بود. تمامی مادران دانش­آموزان دختر پایه نهم (دوره متوسطه اول) شهر الوندِ استان قزوین که در سال تحصیلی 98-1397 مشغول به تحصیل بودند، جامعه مورد نظر پژوهش حاضر را تشکیل دادند. نمونه مورد نظر 30 نفر از مادران دختران نوجوان ناسازگار بودند که به روش نمونه­گیری هدفمند انتخاب و به‌صورت تصادفی در دو گروه آزمایش و کنترل جایگزین شدند. والدگری موفق در طی 10 جلسه برای گروه آزمایش اجرا شد، اما گروه کنترل در طی این دوره هیچ مداخله­ای دریافت نکرد. داده­ها با استفاده از پرسشنامه سازگاری سینها و سینگ (1984) جمع‌آوری شدند. برای تجزیه‌وتحلیل داده­ها از تحلیل واریانس مختلط با اندازه‌گیری مکرر استفاده شد. نتایج نشان داد که آموزش والدگری موفق به مادران بر سازگاری تحصیلی دختران نوجوان مؤثر نبوده است، اما بر سازگاری کلی، عاطفی و اجتماعی دختران نوجوان مؤثر بوده و این تأثیر تا مرحله پیگیری پایدار مانده است. از نتایج پژوهش حاضر می­توان جهت مداخلات آموزشی به والدین در راستای افزایش سازگاری فرزندان نوجوان استفاده کرد.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

The Effectiveness of successful parenting education to Mothers on Emotional, Educational and Social adjustment in adolescent girls

نویسندگان [English]

  • Seyede Sanaz Hosseini Kalaie 1
  • masoud asadi 2

1 education

2 Assistant Professor, Department of Psychology and Educational Sciences, Faculty of Humanities, Arak University, Arak, Iran

چکیده [English]

Parenting can use the various components of international development and empowerment with the best international assistant, the ability of expert and social innovation and adaptation. Compatibility with the title of adaptation, searcher and coming up with self, environment and conclusion.The purpose of this study was to evaluate the effectiveness of successful parenting education on emotional, educational and social adjustment of adolescent girls. The research method was quasi-experimental in a pretest-posttest and fallow up design with control group. All mothers of 9th grade female students (first grade) of Alvandi city of Qazvin province who were studying in the academic year of 2018-2019 together with their parents formed the target population of this study. The sample consisted of 30 mothers of maladaptive adolescent girls who were selected by purposeful sampling and were randomly divided into two experimental and control groups. Successful parenting was administered to the experimental group for 10 sessions, but the control group received no intervention during this period. Data were collected using Sinn and Singh's (1984) adjustment questionnaire. Mixed analysis of variance with repeated measures were used for data analysis. The results showed that successful parenting education was effective on adolescents 'overall adjustment, adjustment, emotional adjustment, and social adjustment, but was not effective on adolescent girls' educational adjustment. The results of this study can be used for educational interventions to parents to increase adolescent children's adjustment.

کلیدواژه‌ها [English]

  • successful parenting education
  • adjustment
  • adolescent girls
احمدی، سید احمد و شماعی­زاده، پروین. (1387). تأثیر آموزش منظم به والدین بر روابط خانوادگی و پیشرفت تحصیلی دانش آموزان دختر مقطع متوسطه. مجله پژوهش در برنامه‌ریزی درسی. مجله پژوهش در برنامه‌ریزی درسی، 22(18-17)، 186-165.
اسدی گندمانی، رقیه؛ نسائیان، عباس و فریدی، رضا. (1396). اثربخشی آموزش گروهی فرزندپروری مثبت به مادران بر کاهش نشانه‌‌های اختلال نقص‌توجه/بیش‌فعالی. مجله مطالعات ناتوانی. 7، 6-1.
اسدی، مسعود. (1394). طراحی و اعتباریابی الگوی والدگری موفّق در نمونه­هایی از خانواده­های ایرانی: پژوهشی ترکیبی مبتنی بر منطق فازی. رساله دکتری مشاوره، دانشگاه خوارزمی.
اشرفی، مژگان. (1390). نقش واسطه­گری تفکر انتقادی برای والدگری و سازگاری. پایان‌نامه کارشناسی ارشد روان‌شناسی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد مرودشت.
پاکزاد، محبوبه؛ فرامرزی، سالار و قمرانی، امیر. (1393). اثربخشی آموزش مادران بر اساس مدل فرزندپروری مثبت بر میزان اختلالات رفتاری دانش‏آموزان ناشنوا. دوماهنامه شنوایی‌سنجی، 23(4)، 77-83.
پایدار، فرشید؛ حمیدی، فریده و کارگر، مجید. (1397). اثربخشی مشاوره گروهی عقلانی هیجانی رفتاری بر سازگاری عاطفی، اجتماعی و آموزشی دانش‌آموزان دوره دوم متوسطه پسر. دانش و پژوهش در روان‌شناسی کاربردی،19(17)،116-108.
پور شهریار، حسین؛ رسول­زاده طباطبایی، کاظم؛ خدا پناهی، محمد کریم؛ کاظم نژاد، انوشیروان و خفری، ثریا. (۱۳۸۷). بررسی رابطه بین سطوح سازگاری و رگه­های شخصیتی نوجوانان. مجله علوم رفتاری، 2(3)، 106-97.
تهرانی دوست، مهران؛ شهریور زهرا؛ محمودی قرائی جواد و علاقبندراد، جواد. (1387). تأثیر آموزش تربیت سازنده فرزندان به والدین در کاهش مشکلات رفتاری کودکان. مجله روان‌پزشکی و روانشناسی بالینی ایران، ۱۴ (۴)،379-371.
حاتمی فرد، سیروس؛ کافی، سید موسی و خوش­رو، وحید. (1390). اثربخشی آموزش مهارت حل مسئله و مهارت ابراز وجود والدین بر میزان سازگاری اجتماعی و پیشرفت تحصیلی فرزندان آنان. فرهنگ مشاوره و روان‌درمانی، 2(7)، 67-73.
خوش­کنش، ابوالقاسم؛ اسدی، مسعود؛ شیرعلی پور، اصغر و کشاورز افشار، حسین. (1389). نقش نیازهای بنیادین و حمایت اجتماعی در سازگاری اجتماعی دانش آموزان مقطع متوسطه. مجله روان­شناسی کاربردی، 13، 94-82.
رجبی، غلامرضا؛ چهاردولی، حجت اله و عطاری، یوسفعلی. (1386). بررسی رابطه عملکرد خانواده و جو روانی-اجتماعی کلاس با ناسازگاری دانش آموزان دبیرستانی شهرستان ملایر. مجله علوم تربیتی و روان­شناسی، 14(1-2)، 128-113.
سهرابی فائزه، خانجانی زینب، زینالی شیرین. (1394). اثربخشی آموزش فرزندپروری والدین بر کاهش علائم اختلال سلوک و بهبود سبک‌های فرزندپروری. مجله علمی دانشگاه علوم پزشکی گرگان،17 (2)، 30-24.
شامرادلو، پروین. (1394). پیش‌بینی سازگاری عاطفی، اجتماعی و تحصیلی دانش آموزان تیزهوش بر مبنای ابعاد کمال­گرایی و خودکارآمدی. پایان‌نامه کارشناسی ارشد روان‌شناسی، دانشگاه شیراز.
صالح زاده، مریم. (1391). تدوین برنامه والدگری مثبت و مقایسه اثربخشی آن با درمان شناختی- رفتاری بر اختلالات هیجانی و رفتاری نوجوانان. پایان‌نامه دکتری روان‌شناسی، دانشگاه اصفهان.
فلاحی، مهدی و مکوندی، بهنام. (1392). تأثیر آموزش مهارت­های فرزند پروری به والدین بر خودتنظیمی تحصیلی و سازگاری اجتماعی دانش آموزان پسر مقطع راهنمایی شهر تهران. مجله مددکاری اجتماعی،2 (3)، 16-8.
کاکابرایی، کیوان و مرادی، علیرضا. (1396). آموزش حل مسئله خانواده محور به والدین و تأثیر آن بر ادراک کودک از والدین. فرهنگ مشاوره و روان‌درمانی، 8(29)، 165-185.
کشاورز افشار، حسین و میرزایی، جواد. (1397). بررسی رابطه سازگاری اجتماعی، هوش هیجانی و راهبردهای انگیزشی با اضطراب تحصیلی دانشجویانفرهنگ مشاوره و روان‌درمانی، 9(36)، 238-211.
میرزا بیگی، حسنعلی. (1392). اثربخشی آموزش فرزندپروری مبتنی بر فرهنگ ایرانی بر روش­های فرزندپروری والدین و پیشرفت تحصیلی فرزندان. فصلنامه توسعه آموزش جندی‌شاپور،1 (4)، 82-74.
ناظمیان، عباس و شمس، زهرا. (1395). بررسی اثربخشی آموزش گروهی والدین مبتنی بر فرزندپروری مثبت با توجه به فرهنگ ایرانی بر پیشرفت تحصیلی و ارتباط مادر-کودک. مجله دانشکده پزشکی علوم پزشکی مشهد، 59(2)، 131-124.
نگهداری، زهرا. (1395). اثربخشی آموزش سیستمی والدگری مؤثر بر تنیدگی والدینی مادران، سازگاری کودکان و رابطه‌‌ی والد-فرزند کودکان مقطع ابتدایی شهر اهواز. پایان‌نامه کارشناسی ارشد مشاوره، دانشگاه شهید چمران اهواز.
نویدی، احد. (1387). تأثیر آموزش مدیریت خشم بر مهارت‌های سازگاری پسران دوره متوسطه شهر تهران. مجله روان‌پزشکی و روان‌پزشکی بالینی ایران،14(4)، 394-403.
نیلی احمدآبادی، زهرا؛ باقری، فریبرز و سلیمی بجستانی، حسین. (1398). اثربخشی برنامه آموزشی فرزندپروری با تأکید بر نظریه انتخاب بر بهبود رابطه والد-فرزندی و رضایت از زندگی مادران.  فرهنگ مشاوره و روان‌درمانی، 10(39)، 122-99.
یوسفی، هاله. (1396). نقش یادگیری خودتنظیمی و سازگاری تحصیلی در پیش­بینی فرسودگی تحصیلی دانشجویان. پایان‌نامه کارشناسی ارشد روان­شناسی، دانشگاه خوارزمی.
Alvy, K. T. (2008). The positive parent: raising healthy, happy, and successful children bitth–adolescence. E. Studio City, CA: Center for the Improvement of Child Caring.
Anderson, J. R., Guan, Y., & Koc, Y. (2016). The academic adjustment scale: Measuring the adjustment of permanent resident or sojourner students. International Journal of Intercultural Relations, 54, 68-76.
Ayuningtyas, F., Hartati, S., & Sumadi, T. (2019). The Impact of Academic Press and Student Teacher Relationship on Childrens Emotional Adjustment. Jurnal Obsesi: Jurnal Pendidikan Anak Usia Dini, 3(1), 91-101.
Backen, M. (2019). Parenting practices and adjustment profiles among latino youth in rural areas of the United State. social sciences.8(184), 3-11.
Bamaca-colber.M. (2018). Family profiles of cohesion and parenting practices and latino Youth adjustment. Family Process,57(3),719-736.
Castro, M., Expósito-Casas, E., López-Martín, E., Lizasoain, L., Navarro-Asencio, E., & Gaviria, J. L. (2015). Parental involvement on student academic achievement: A meta-analysis. Educational research review, 14, 33-46.
Cossio, D., Stadler, H., Michas, Z., Johnston, C., & Lopez, H. H. (2020). Disrupting the endocannabinoid system in early adolescence negatively impacts sociability. Pharmacology Biochemistry and Behavior, 188, 172832.
De Micheli, D., Andrade, A. L. M., Da Silva, E. A., & de Souza Formigoni, M. L. O. (Eds.). (2015). Drug Abuse in Adolescence: Neurobiological, Cognitive, and Psychological Issues. Springer.
Deater-Deckard, K. (2004). Parenting stress. London: British Library.
Desjardins, J., Zelenski, J., & Coplan, R. (2008). An investigation of maternal personality, parenting styles, and subjective well-being. personality and individual differences, 44(3), 587-597.
Doshi, S. (2019). The Relationship Between Defense Style and Social Adjustment in a Community Clinic Sample. Journal of the American Psychoanalytic Association, 67(4), NP1-NP7.
Duell, N., & Steinberg, L. (2019). Positive risk taking in adolescence. Child development perspectives, 13(1), 48-52.
Flitner.M. (2018). ChangesinParentingandYouthAdjustmentAcross the Military Deployment Cycle. Journal of Marriage and Family.80, 569–581.
Gallarin. M.,& Arbiol. A. I. (2012). Parenting practices, parental attachment and aggressiveness in adolescence: A predictive model. Journal of Adolescence, 35(6), 1601–1610.
Greene, M. E., & Patton, G. (2020). Adolescence and gender equality in health. Journal of Adolescent Health, 66(1), S1-S2.
Grolnick, W. S. (2003). The psychology of parental control: How well-meant parenting backfires. Mahwah, NJ: Lawrence Erlbaum Associates.
Jackson, S., & Goossens, L. (Eds.). (2020). Handbook of adolescent development. Psychology Press.

Katz, S. (2008). Individual and environmental factors associated with college adjustment. (Doctoral Dissertation), Wayne State University.

 Kerig, P. K., Schulz, M. S., & Hauser, S. T. (2011). Adolescence and beyond: Family processes and development. Oxford University Press..
Kloep, M., Hendry, L., Taylor, R., & Stuart-Hamilton, I. (2015). Development from Adolescence to Early Adulthood: A dynamic systemic approach to transitions and transformations. Psychology Press.
Lee, M. Y., Wang, H. S., & Chen, C. J. (2019). Development and validation of the social adjustment scale for adolescents with Tourette syndrome in Taiwan. Journal of pediatric nursing.
Levesque, R. J. (Ed.). (2018). Encyclopedia of adolescence. Springer Science & Business Media.
Liran, B. H., & Miller, P. (2019). The role of psychological capital in academic adjustment among university students. Journal of Happiness Studies, 20(1), 51-65.
Mattanah, J.F. (2016). College Student Psychological Adjustment: Theory, Methods, and Statistical Trends.New York: Momentum Press.
McFerran, K. (2019). Handbook of Music, Adolescents, and Wellbeing. Oxford University Press, USA.
Meyerson, S. (2015). Adolescence: the crises of adjustment. Routledge.
Minuchin, S., Reiter, M. D., & Borda, C. (2013). The craft of family therapy. In The Craft of Family Therapy (pp. 17-24). Routledge.
Montgomery, S. (2013). Intrapersonal variables associated with academic adjustment in college students. [Dissertation]. Wayne State University
Nailing, X. (2010). Family factors and student outcomes. Rand Corporation, Ph.D. ERIC Document Reproduction Service, Retrieved. http:// www.eric. ed.gov/ERICPortal/ record Detail? Accno =EJ302109.
Napolitanoa. C. M., & Bowersa. E. (2011). The role of parenting and goal selection in positive youth development: A person-centered approach. Journal of Adolescence, 34(6), 1137–1149.
Obrien, M.K.H., Hernandez, L., & Spirito. A. (2015). Parental monitoring affects the relationship between depressed mood and alcohol-related problems in adolescents. Substance Abuse,36(1), 82-84.
Olson, D.H. (1993). Circumplex Model of Marital and Family Systems. In F. Wals (Ed.),Normal Family Processes. (2nd Ed.). New York: Guilford Press.
Olson, D.H., & Goral, D.M. (2003). Circumplex model of marital and family systems. InF, Walsh (eds), Normal family processes (3rd ed.), pp. 514-541. New York: the Guilford Press.
Patel. V., Flisher. A., & Hetric. S, P. M. (2007). Mental health of young people: a global publichealth challenge. Lancet 369,1302-13.
Reitmana. D., & Asseffb. J. (2010). Parenting practices and their relation to anxiety in young adulthood. Journal of Anxiety disorders, 24(6),572-565.
Ritchie, L. D., & Fitzpatrick, M. A. (1990). Family communication patterns: Measuring intrapersonal perceptions of interpersonal relationships. Communication Research, 17 (4), 523-544.
Santrock, J. W. (2014). Adolecence. New York: Mc Graw-Hill education.
Sari, D. P., Syahniar, S., & Karneli, Y. (2020). The level of social adjustment of students to the school environment in preventing brawls. International Journal of Applied Counseling and Social Sciences, 2(1), 8-15.
Sinha, A. K. P. & Singh, R. P. (1993). Manual of Adjustment Inventory for School Students (AISS). Agra: National Psychological Corporation.
Skinner, E. A., & Zimmer-Gembeck, M. J. (2016). The development of coping: Stress, neurophysiology, social relationships, and resilience during childhood and adolescence. Springer.
Smith, D. E., & Moore, T. M. (2013) Parenting style and psychosocial outcomes in a sample of Jamaican adolescents. International Journal of Adolescence and Youth, 18(3), 176-190.
Soenens, B., Vansteenkiste, M., & Beyers, W. (2019). Parenting adolescents. In Handbook of parenting (pp. 111-167). Routledge.
Sonego M,  Llácer A,   Galán I,  Simón, F. (2013).The influence of parental education on child mental health in Spain. Qual Life Res.  22(1):203-11.
Spera, C. (2005). A review of the relationship among parenting practices, parenting styles and adolescent school achievement. educational psychology review, 17 (2), 125-146.
Theodore, L. A., & Bracken, B. A. (2020). Abstract. Unique Identifier. Title. Book Series Title. Publication Date. Language. Author Identifier.
Wang, H. (2014). The relationship between parenting styles and academic and behavioral adjustment among urban Chinese adolescents. Chinese Sociological Review, 46(4), 19-40.‏
Wang, Y., Tian, L., Guo, L., & Huebner, E. S. (2020). Family dysfunction and Adolescents' anxiety and depression: A multiple mediation model. Journal of Applied Developmental Psychology, 66, 101090.
Wilder, S. (2014). Effects of parental involvement on academic achievement: a meta- synthesis. Educational Review, 66(3), 377-397.
Youngs, D. (2020). Adolescence and youth. In The life–cycle in Western Europe, c. 1300-c. 1500. Manchester University Press.