نوع مقاله : مقاله علمی - پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی کارشناسی ارشد مشاوره دانشگاه بجنورد

2 استادیار گروه مشاوره دانشگاه بجنورد

چکیده

با توجه به این‌که آموزش مهارت‌های ارتباطی برای زوجین قادر خواهد بود سلامت روان و سازگاری زناشویی آن‌ها را تحت تأثیر قرار دهد، پژوهش حاضر با هدف بررسی تأثیر آموزش غنی‌سازی روابط زوجین مبتنی بر طرح " وقت زندگی بهتر برای زن و شوهرها " بر افزایش سازگاری زناشویی و مؤلفه‌های آن، در زنان با ازدواج زودهنگام صورت گرفته است. روش پژوهش حاضر نیمه تجربی و طرح آن از نوع پیش‌آزمون-پس‌آزمون با گروه کنترل بوده است. جامعه آماری موردمطالعه پژوهش حاضر کلیه زنان متأهل با ازدواج زودهنگام مراجع کننده به مراکز مشاوره و خدمات روان‌شناختی بخش زبرخان شهرستان نیشابور سال 1396 بوده‌اند. نمونه پژوهش 30 نفر با استفاده از روش نمونه‌گیری در دسترس از بین متقاضیان واجد شرایط برای شرکت در دوره آموزش غنی­سازی روابط زوجین مبتنی بر طرح "وقت زندگی بهتر برای زن و شوهرها " انتخاب و به‌صورت تصادفی به دو گروه آزمایش و کنترل (در هر گروه 15 نفر) اختصاص یافتند. ابزار پژوهش "مقیاس سازگاری اسپانیر بود که قبل و بعد از مداخله به‌وسیله هر دو گروه تکمیل گردید. پایایی ابزار به روش آلفای کرونباخ ارزیابی شد. بسته آموزشی " غنی­سازی روابط زوجین مبتنی بر طرح "وقت زندگی بهتر برای زن و شوهرها " در 10 جلسه 90 دقیقه‌ای برای گروه مداخله اجرا گردید. جهت تجزیه‌وتحلیل داده‌ها، از آزمون تحلیل کوواریانس چند متغیره استفاده شد و همچنین کلیه داده با استفاده از نرم‌افزار تحلیل آماری اس پی اس اس نسخه 22 انجام شد. نتایج نشان می­دهد که آموزش غنی‌سازی روابط زوجین مبتنی بر طرح "وقت زندگی بهتر برای زن و شوهرها " بر افزایش سازگاری زناشویی مؤثر بوده است (P<0/05). همچنین این برنامه توانسته است ابعاد رضایت زناشویی (P<0/05)، همبستگی زناشویی (P<0/05)، توافق زناشویی (P<0/05) و ابراز محبت زناشویی (P<0/05) را نیز افزایش دهد. نتیجه‌گیری: آموزش غنی­سازی روابط زوجین مبتنی بر طرح "وقت زندگی بهتر برای زن و شوهرها " سازگاری زناشویی را افزایش می‌دهد. بر این اساس، در مشاوره و مداخلات زناشویی می‌توان از بسته آموزشی "وقت زندگی بهتر برای زن و شوهرها " به‌منظور بهبود روابط زوجین و افزایش سازگاری آن‌ها استفاده کرد.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

The effectiveness of marital enrichment training program based on Time for better marriage (TIME) on marital adjustment among women with early marriage

نویسندگان [English]

  • Maryam Rahmati 1
  • Hossein Ahmad barabadi 2
  • ahmad heydarnia 2

1 Master of Science, University of Bojnord, Bojnord, Iran

2 Assistant Professor, Department of Educational Sciences, counseling and Guidance, University of Bojnord,

چکیده [English]

Research Aim:Since communication skills training for couples will be able to affect their mental health and marital adjustment, the purpose of this study was to investigate the effect of marital enrichment training program based on Time for better marriage (TIME) on increasing marital adjustment and its components in women with early marriage.
Research method:  The research method was semi-experimental and its design was pre-test-posttest with control group The statistical population of this study was all married women with early marriage in Zebarkhan areas of Neyshabur city in, 2017. The research sample of 30 people was selected using the available sampling method from eligible applicants to participate in marital enrichment training program based on Time for better marriage (TIME) and randomly assigned to two experimental and control groups (15 in each group). Research instruments included Spainers’ marital adjustment questionnaire, completed before and after intervention by both groups. The validity of the questionnaire was verified by the counseling group Professors and the reliability of the questionnaire was measured using Cronbach's alpha. The “Time for better marriage (TIME)” package was administered to the intervention group in 10 sessions 90-minute. Multivariate analysis of covariance was used to analyze the data. All data were analyzed using SPSS statistical software version 22.
Findings: marital enrichment training program based on Time for better marriage (TIME) was effective on increasing marital adjustment (P <0.05). also it’s increased the marital satisfaction dimensions (p<0.05), marital correlation (p <0.05), marital satisfaction (p<0.05) and marital affection (p<0.05).
Conclusion:  The marital enrichment training program based on Time for better marriage (TIME) increases marital adjustment. Therefore, in counseling and marital interventions, it is possible to use intimate communication skills to improve couples' relationships and increase their compatibility.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Enrichment of marital relationships
  • marital adjustment
  • early marriage
ابراهیمی، حبیبه و فخرایی، سیروس. (1394). بررسی عوامل اجتماعی مرتبط با ازدواج زودرس در شهرستان نقده. مطالعات جامعه‌شناختی.6 (21). صص 93-110.
احمدی، کامیل. (1395). طنین سکوت: پژوهشی جامع در باب ازدواج زودهنگام کودکان در ایران. در دست چاپ.
اسعد زاده، سارا؛ خورشید زاده، محسن و سالاری فر، محمدحسین. (1392). اثربخشی غنی‌سازی ازدواج مبتنی بر طرح “ وقت زندگی بهتر برای زن و شوهرها “ بر تعارض، دلزدگی، صمیمیت زناشویی و پیشرفت تحصیلی دانشجویان زن متأهل بیرجند. پایان‌نامه کارشناسی‌ارشد روان‌شناسی تربیتی دانشگاه بیرجند.
امینی، مهسا و حیدری، حسن. (1395). بررسی اثربخشی آموزش غنی‌سازی روابط بر ارتقاء کیفیت زندگی و رضایت زناشویی دانشجویان متأهل. مجله آموزش و سلامت جامعه. 3 (2). صص 23-31.
باب الحکمی، مجتبی و عباسی انابد، احمد. (1396). بررسی اثربخشی آموزش طرح “ وقت زندگی بهتر برای زن و شوهرها “ (غنی‌سازی ازدواج) بر افزایش رضایت زناشویی زنان. مجله دانشکده علوم پزشکی نیشابور. 5. 1(14). صص 30-38.
باقریان، مهرنوش و بهشتی، سعید. (1390). بررسی اثربخشی آموزش مهارت‌های ارتباطی زناشویی مبتنی بر آموزه‌های اسلام بر سازگاری زناشویی زوجین. فرهنگ مشاوره و روان‌درمانی. 2 (6). صص 73 -89.
بهاری، زهرا. (1394). نقش سبک زندگی در رضایت زناشویی زوجین. فصلنامه فرهنگ مشاوره و روان‌درمانی. 6 (22). صص 125-145.
پهلوانی، مونا و اصغری گنجی، عسگری. (1395). اثربخشی آموزش مهارت‌های ارتباطی مبتنی بر منبع کنترل در کاهش ناسازگاری زناشویی زوجین متقاضی طلاق مراجعه‌کننده به شورای حل اختلاف شهر گرگان. پایان‌نامه کارشناسی‌ارشد دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم تحقیقات.
ترخان، مرتضی. (1395). اثربخشی درمان بین فردی گروهی بر سازگاری عاطفی، اجتماعی و ابراز وجود زنان دچار نارضایتی زناشویی. مطالعات روان‌شناختی دانشکده علوم تربیتی و روانشناسی دانشگاه الزهرا. 12 (3)، صص 123-140.
ثنایی، باقر. (1379). مقیاس‌های سنجش خانواده و ازدواج. تهران: انتشارات بعثت.
جان کارلسون، دان‌سی. دیتک‌ما‌یر. (2005)، فرصتی برای زندگی مشترک بهتر. زهره عدالتی‌شاطری و حمیدرضا آقامحمدیان‌شعرباف. (1393). آستان قدس رضوی، به نشر.
جلالی شاهکوه، سمیرا؛ مظاهری، محمدعلی؛ کیامنش، علیرضا و احدی، حسن. (1396). تدوین بسته آموزشی غنی‌سازی زندگی زناشویی بر اساس رویکرد هیجان­مدار و بررسی اثربخشی آن بر سازگاری زناشویی زوجین تازه ازدواج کرده. مجله‌ی اصول بهداشت روانی. سال 19(3- ویژه‌نامه). صص 9- 15.
جمالی، چیمن؛ اورکی، محمد و فرج­اللهی، مهران. (1391). بررسی تأثیر آموزش برنامه غنی‌سازی ارتباط بر سازگاری زناشویی و سلامت روان دانشجویان متأهل دانشگاه پیام نور ارومیه. پایان‌نامه کارشناسی‌ارشد دانشگاه پیام نور.
روغنگر، طیبه؛ آقامحمدیان شعرباف، حمیدرضا و کیمیایی، علی. (1392). بررسی اثربخشی طرح “ وقت زندگی بهتر برای زن و شوهرها “ (غنی‌سازی ازدواج) بر رضایت زناشویی و هوش معنوی زنان مراجعه‌کننده به مرکز مشاوره آرامش ناجا. پایان‌نامه کارشناسی‌ارشد دانشگاه فردوسی
سلیمی، هادی؛ حسین زاده، پریا؛ زارعی، اقبال و بدل پور، زینب. (1396). پیش‌بینی سلامت جسمی و روانی بر اساس مؤلفه‌های تصمیم‌گیری و حل مسئله، انسجام خانواده، ابراز محبت و ظاهر فیزیکی در معلمان متأهل مقطع ابتدایی شهر کرج. مجله حکیم سید اسماعیل جرجانی. 5 (1). صص 77- 89.
شاهدی، سمیه؛ محسن زاده، فرشاد و زهراکار، کیانوش. (1394). بررسی اثربخشی آموزش برنامه غنی‌سازی با رویکرد مبتنی بر امیدواری بر میزان سازگاری و تعهد زناشویی. پایان‌نامه کارشناسی‌ارشد دانشگاه خوارزمی.
صفوی، حنانه و مینایی، ماه گل. (1394). تجربه زیسته دختران نوجوان در نقش همسر (مطالعه ازدواج زودهنگام دختران آران بیدگل). ویژه‌نامه پژوهش‌نامه زنان، پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی، سال ششم، (1)، صص 87-106.
طاهری، نیلوفر؛ آقامحمدیان شعرباف، حمیدرضا و اصغری ابراهیم­آباد، محمدجواد. (1396). اثربخشی آموزش مهارت‌های ارتباط صمیمانه (PAIRS) بر افزایش سازگاری و رضایتمندی زناشویی زنان مبتلا به سرطان. مجله دانشکده پرستاری و مامایی ارومیه. 15، 4 (93). صص 301-312.
عدالتی شاطری، زهره؛ آقامحمدیان، حمیدرضا؛ مدرس غروی مرتضی و حسن‌آبادی، حسین. (1388). بررسی اثربخشی طرحتایم (غنی‌سازی ازدواج) بر رضایت زناشویی زوج‌های دانشجو. مجله علمی دانشگاه علوم پزشکی کردستان.14. صص 89-98.
عزیزی، امیر؛ اسماعیلی، رعنا؛ دهقان منشادی، مسعود و اسماعیلی، سودابه. (1395). اثربخشی آموزش مهارت‌های زندگی بر رضایت زناشویی زوجین متقاضی طلاق. مرکز تحقیقات مراقبت‌های پرستاری دانشگاه علوم پزشکی ایران نشریه پرستاری ایران. 29 (99-100). صص 22-33.
عیسی­نژاد، امید؛ احمدی، احمد و اعتمادی، عذرا. (1389). اثربخشی غنی­سازی روابط بر بهبود کیفیت روابط زناشویی زوجین. مجله علوم رفتاری. 4 (1). صص 9-16.
غلام­محمدی، هادی؛ براه، زهرا و پاغوش، عطاالله. (1396). غنی‌سازی روابط در ازدواج با رویکرد دینی و فرهنگی. نشر فراانگیزش.
 فروغی حضرت، فرناز. (۱۳۹۵). اثربخشی آموزش غنی‌سازی زندگی زناشویی بر رضایتمندی زناشویی و سازگاری خانوادگی زنان متأهل. نهمین کنگره بین‌المللی روان‌درمانی (اجلاس آسیایی در بستر ارزش‌های فرهنگی).
فقیرپور، منصور. (1380). نقش مهارت‌های اجتماعی در سازگاری زناشویی و طراحی یک الگو آموزشی و ارزیابی آن. پایان‌نامه کارشناسی‌ارشد مشاوره دانشگاه علامه طباطبایی.
قدسی، مریم؛ برآبادی، حسین احمد و حیدرنیا، احمد. (1397). اثربخشی روایت درمانی بر کاهش گرایش به طلاق و مؤلفه­های آن در زنان با ازدواج زودهنگام. فصلنامه فرهنگ مشاوره و روا­­ن­درمانی. 9 (33). صص 73-98.
منصوریان، سارا؛ فتحی آشتیانی، علی و کیمیایی، علی. (1389). آموزش غنی‌سازی ازدواج مبتنی بر طرح “ وقت زندگی بهتر برای زن و شوهرها “ و تأثیر آن بر کاهش مشکلات ارتباطی زوجین. پایان‌نامه کارشناسی‌ارشد دانشگاه علم و فرهنگ
میری، محمدرضا؛ علی زاده، مریم؛ معاشری، نرگس؛ عطایی مرضیه و مؤدی، میترا. (1395). بررسی تأثیر برنامه آموزشی غنی‌سازی روابط بر سازگاری و رضایت زناشویی زوجین نابارور. فصلنامه سواد سلامت. 1(1)، 53- 60.
ناموران گرمی، کبری؛ مرادی، علیرضا؛ ولی الله، فرزاد و زهراکار، کیانوش. (1396). تعیین ابعاد سازگاری زناشویی در زوج­های ایرانی: یک مطالعه کیفی. مجله سلامت و مراقبت. 19 (3). صص 182-194.
ولدخانی، مریم؛ محمودپور، عبدالباسط؛ فرح­بخش، کیومرث و سلیمی، حسین. (1395). تأثیر سن ازدواج، الگوهای همسرگزینی و تفاوت سنی زوجین بر کیفیت زندگی زناشویی زنان شهر تهران. فصلنامه مطالعات روان­شناسی بالینی. 7 (25). صص 173-190.
وهابی، بشری؛ وهابی، احمد؛ صیادی، مهناز و روشنی، دائم. (1394). بررسی مهارت­های ارتباطی بین­فردی و عوامل مرتبط با آن در دانشجویان دانشگاه علوم پزشکی کردستان. مجله توسعه آموزش در علوم پزشکی، (9)24، 112-102.
aiken, n., & aiken, P. (2017). the hold me tight let me go program: Facilitators guide. ottawa, canada: international centre for excellence in emotionally Focused Therapy.
Aneesa, A. Najma, I. M. & Noreen, A. K. (2013). Family communication and family system as the predictors of family satisfaction in adolescents. Journal of Psychology, 10(6): 258- 264.
Bali, A. Dhingra, R. & Baru, A. (2010). Marital adjustment of childless couples. Journal of Social Sciences, 24(1), 73-76.
Baucom, D. H. Hahlweg, K., Atkina, D. C., Engel, J., & etal. (2006). Long-Term prediction of marital quality following a relationship education ship program: Being positive in a constructive way. Journal of Family Psychology, 20(3), 448-455.
Bowling, Tiffany K. Hill, Carmella M. Jencius, Marty. (2005). An Overview of marriag Enrichmen. The Family Journal.
Brooks, L. W., Guerney Jr, B., & Mazza, N. (2002). Relationship enhancement couples group therapy. Journal of Family Social Work, 6(2), 25-42.
Carlson, J., & Dinkmeyer, D. (2005). Time for a Better Marriage. California, PA: Impact.
Carson, J. W., Carson, K. M., Gil, K. M., & Baucom, D. H. (2004). Mindfulness-based relationship enhancement. Behavior therapy, 35(3), 471-494.
Coontz, S. (2015). Revolution in intimate life and relationships. Journal of family theory & review, 7(1), 5-12.
Cunningham, M. (2003). Sarisfying union's throucouples communication and enhacement program for married couples. Submitted to office of graduate studies of Texas A & M University in partial fulfillment of the requirements for the degree of doctor of philosophy.
Davis CA. (2015). An evaluation of the impact of a couples enrichment program on relationship satisfaction.
Dinkmeyer, D. & Mckay G.D. (1983). Systematic training for the parenting of teens (STEP/TEEN) Circle pines MN. American Guidance service.
Duquette DR. (2001). A program design of a relationship enhancement seminar for same-sex couples who are HIV sero-discordant [dissertation]. Carlos: Albizu University.
Falconier, M. K., Jackson, J. B., Hilpert, P., & Bodenmann, G. (2015). Dyadic coping and relationship satisfaction: A meta-analysis. Clinical Psychology Review, 42, 28-46.
Furrow, J. L., Palmer, G., Johnson, S. M., Faller, G., & Palmer-Olsen, L. (2020). Emotionally focused family therapy: Restoring connection and promoting resilience. Routledge.
Ginsberg, B.G. (2006). Relationship Enhancement couple therapy and couple group therapy.group, 30(2),5-24.
Griffin, J. M., Jr., & Guerney, B. G., Jr. (2001). Relationship Enhancement® couple group therapy: Leader’s manual. Bethesda, MD: IDEALS.
Guerney Jr, B. G., & Scuka, R. F. (2004). Relationship Enhancement program: Auxiliary manual.
Guerney, B. G., Jr., Snyder, M. (1997). Relationship Enhancement® individual therapy. manuscript submitted for publication.
Halford, W.K. Lizzio, A. Wilson, K.L. & Occhipinti, S. (2007). Does working at your marriage help? Couple relationship, self-regulation and satisfaction in the first 4 years of marriage. Journal of Family Psychology,1(2), 185-194.
Humbad, M. N., Dornellan, M. B., Jacobson,W. G, MCGue. Mattew, B. A. (2013). Determinants of marital quality in an arranged marriage society. social Science reseasch, 42, 59-7.
Javadi, B. S., Afrooz, G., Hosseinian, S., Azarbaijani, M., & GholamAli, L. M. (2016). The effectiveness of religious-based communication skills and emotional interactions on marital satisfaction. Family Psychology, 2(9), 3-14.
MacLean, S., Kelly, M., Geddes, F., & Della, P. (2017). Use of simulated patients to develop communication skills in nursing education: An integrative review. Nurse education today, 48, 90-98.
Mondol, J. (2014). Marital Adjustment: Extension of psychophysical well-being. India: LAP Lambert Academic Publishing.
Peterson-Post, K. M. Rhoades, G. K. Stanley, S. M. & Markman, H. J. (2014). Perceived criticism and marital adjustment predict depressive symptoms in a community sample. Behavior therapy, 45(4), 564-575.‏
Pop, M. V., & Rusu, A. S. (2015). Satisfaction and communication in couples of parents and potential parents–Psychological predictors and implications for sexuality education of children. Procedia-Social and Behavioral Sciences, 209, 402-410.
Sabre K. (2016). Marital Adjustment among Women: A Comparative study of nuclear and joint families.The International Journal of Indian Psychology;3(5):26-32.
Scuka, R.F. (2005). Relationship Enhancement Therapy: Healing Through Deep Empathy and Intimate Dialogue. New York:RoutledgeTaylor & Francis Group.
Shollenberger, M. A. (2001). Increasing marital adjustment in graduate students and their spouses through Relationship Enhancement (Doctoral dissertation, Virginia Tech).‏­
Steele, H., & Steele, M. (2018). Handbook of attachment-based interventions. New York: Guilford Press.
 Tompkins SA, Roeder JA, Thomas JJ, Koch KK. (2013).Effectiveness of a relationship enrichment program for couples living with multiple sclerosis. Int J MS Care.15(1):27-34.
Weibe, S. a., & Johnson, S. M. (2017). creating relationships that foster resilience in emotionally focused therapy. Current Opinion in psychology, 13, 65–69.