نوع مقاله : مقاله علمی - پژوهشی

نویسندگان

1 استادیار مشاوره دانشگاه تهران

2 دانش آموخته کارشناسی ارشد مشاوره دانشگاه تهران

چکیده

ناتوانی­های یادگیری از مهم­ترین مسائل مربوط به مدرسه هستند و دانش آموزان مبتلا به آن اغلب در جریان مهارت­های اجتماعی و دوست­یابی با مشکل روبرو هستند. پژوهش حاضر با هدف شناسایی کیفیت دوستی در دانش آموزان دارای اختلال یادگیری انجام شد. در این مطالعه، از روش تحقیق کیفی با رویکرد پدیدارشناسی استفاده شد. جامعه­ی آماری پژوهش، کودک و نوجوانان 10 تا 14 ساله­ی دارای اختلال یادگیری شهر تهران در سال تحصیلی 97-1396 بودند که در روند پژوهش از بین مراجعان ارجاع داده‌شده به مراکز مشاوره آموزش‌وپرورش مناطق ۲ و ۵ شهر تهران، 10 دانش‌آموز دارای اختلال یادگیری به روش نمونه­گیری هدفمند انتخاب و مورد مصاحبه­­­ی عمیق قرار گرفتند. برای تحلیل داده­ها از تحلیل کیفی با روش ون منن استفاده شد. نتایج حاصل از تحلیل مصاحبه­ها ۳ مضمون اصلی و ۱۷ مضمون فرعی را مشخص کرد. مضمون اصلی اول «مشکلات ارتباطی» بود که مضامین فرعی (خود افشاسازی ضعیف، بی‌اعتمادی، بی­ثباتی در رابطه­ی دوستی، طرد و تمسخر توسط همسالان، کناره‌گیری، ضعف در ایجاد رابطه دوستی، محدودیت دایره­ی دوستی و انزوا) را شامل می­شد. مضمون اصلی دوم، «نیاز به صمیمیت» شامل مضامین فرعی (ترس از تنهایی، توجه‌طلبی، احساس حقارت، تصویر دوست ایده آل، احساس نیاز به حمایت) بود. مضمون اصلی سوم نیز «پیامدهای دوستی دلخواه» شامل مضمون­های فرعی (تجربه­ی داشتن حامی، تجربه­ی حس رضایت، تبادل صمیمیت و ایجاد همدلی) بود. نتایج پژوهش، بینشی در باب شناسایی کیفیت دوستی در دانش آموزان دارای اختلال یادگیری به وجود می­آورد و بررسی تجارب این افراد حول محوردوستی حاکی از محدودیت­ها، تفاوت­ها و نیازهای مربوط به دوستی در این دانش آموزان است.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Identifying the Quality of Friendship in Students with Learning Disabilities

نویسندگان [English]

  • Hossein keshavarz afshar 1
  • Abbas Javaheri 1
  • Nikoo Ghazinejad 2

1 Psychology and Education, University of Tehran

2 Educational Psychology and Counseling, University of Tehran, Tehran. Iran

چکیده [English]

Students with learning disabilities often have difficulties in social skills and friendship. The purpose of this study was to identify the quality of friendship in students with learning disabilities. In this study, a qualitative research method was used with a phenomenological approach. The statistical population of this study was adolescents 10 to 14 years with learning disabilities in Tehran during the academic year of 1396-97. During the research, among the referring to educational counseling centers in 2 and 5 areas of Tehran, 10 Students with learning disabilities were selected through purposive sampling and interviewed by deep intervie. To analyze the data, Van Manen method was used. The results of qualitative analysis from interviews identified 3 main themes and 17 subthemes. The first theme was “communication problems” consisted subthemes (poor self-disclosure, distrust, instability in friendship, peer rejection, withdrawal, weakness in establishing friendship, circle restriction of friendship, isolation). The second theme was “need of intimacy” consisted subthemes (fear of loneliness, attention-seeking, feelings of humiliation, an ideal friend's image, a sense of need for support). And the third theme was “outcomes of favorite friendship” consisted subthemes (a supportive experience, an experience of sense of satisfaction, an exchange of intimacy, and empathy). The results of the research provide an insight into the identification of the quality of friendship among students with learning disabilities, and examining the experiences of these students around the friendship and indicate the limitations, differences and needs of the friendship in students with learning disabilities.

کلیدواژه‌ها [English]

  • quality of friendship
  • learning disabilities
  • students
ابوالمعالی، خدیجه (1391). پژوهش کیفی از نظریه تا عمل. تهران: نشر علم.
ایرانمهر، مسلم؛ گیتی پسند، زهرا (1395). یک پژوهش کیفی: بررسی عوامل مؤثر بر خوش‌بینی دانش آموزان به نظام آموزشی. فصلنامه فرهنگ مشاوره و روان‌درمانی، 7 (27)، 126-105.
به­پژوه، احمد؛ سلیمانی، منصور؛ افروز، غلامعلی و غلامعلی لواسانی، مسعود (1389). بررسیتأثیرآموزش مهارت‌هایاجتماعیبرسازگاریاجتماعیوعملکردتحصیلیدانشآموزاندیرآموز. فصلنامه نوآوری­های آموزشی، 33 (9)، 51-66.
بهراد، بهنام (1384). فراتحلیل ‌شیوع ناتوانی‌های‌ یادگیری ‌در دانش‌آموزان ‌ابتدایی ایران. فصلنامه­ی کودکان استثنایی، ۵ (۴) : ۴۱۷-۴۳۶.
جمشیدی عفت، سیف نراقی مریم (1384). مقایسه مهارت‌های اجتماعی دانش‌آموزان مبتلا به نارسایی‌های ویژه یادگیری و دانش‌آموزان عادی ۸ تا ۱۲ ساله. فصلنامه کودکان استثنایی، ۵ (۱) : ۶۹-۸۶.
حمیدی، فریده؛ سیدنوری، سیده زهرا و کریمی لیچاهی، رقیه (1393). مقایسه مشکلات رفتاری دانش آموزان با و بدون ناتوانی‌های یادگیری از دیدگاه معلمان. فصلنامه سلامت روان کودک، 1 (1) : 19-26.
زارعی، اقبال؛ میرزایی، میترا؛ صادقی فرد، مریم (1397). ارائه مدلی جهت تبیین نقش مهارت‌های ارتباطی و مهارت‌های حل مسئله در پیشگیری از آسیب‌های روانی و اجتماعی با میانجیگری تعارضات خانوادگی. فصلنامه فرهنگ مشاوره و روان‌درمانی، 9 (35)، 26-1.
سلیمانی، اسماعیل؛ زاهدبابلان، عادل؛ فرزانه، جبرائیل و ستوده، محمد باقر (1390). مقایسه‌ی نارسایی هیجانی و مهارت‌های اجتماعی دانش‌آموزان دارای اختلال یادگیری و بهنجار. مجله‌ی ناتوانی‌های یادگیری، 1 (1)، 93-78.
صالحی، لیلی و سیف، دیبا (1391). الگوی پیش‏بینی احساس تنهایی بر مبنای تعامل معلم با دانش‏آموز و ابعاد ادراک شایستگی در میان نوجوانان با و بدون نقص بینایی. روانشناسی افراد استثنایی، 2 (5)، 43-64.
کافی، موسی؛ زینعلی، شینا؛ خسرو جاوید، مهناز و میاه نهری، فریده (1392). مقایسه­ی ویژگی­های رفتاری و رشد اجتماعی کودکان با و بدون ناتوانی یادگیری. مجله­ی ناتوانی‌های یادگیری، 2 (4)، 139-124.
گنجی، حمزه (1390). راهنمای کامل تغییرات و نکات ضروری DSM-5. چاپ اول. تهران: نشر ساوالان.
مهرابی، حسینعلی. (1384). بررسی میزان و نوع اختلالات رفتاری در کودکان ۶-۱۱ ساله مدارس ابتدائی شهر اصفهان. سازمان آموزش‌وپرورش استان اصفهان: شورای تحقیقات.
همتی علمدارلو، قربان (1391). بهبود بخشی مهارت‌های اجتماعی دانش آموزان با ناتوانی‌های یادگیری غیرکلامی. تعلیم و تربیت استثنایی، ۵ (۱۱۳) : ۳۶-۵۱.
American Psychiatric Association. (2013). Diagnostic and Statistical Manual of Mental Disorders, Fifth Edition. Arlington, VA, American Psychiatric Association.
Bauminger, N. , Schorr Edelsztein, H. , & Morash, J. (2005). Social information processing and emotional understanding in children with LD. Journal of learning disabilities, 38 (1) , 45-61.
Berndt, T. J. (2002). Friendship quality and social development. Current directions in psychological science, 11 (1) , 7-10.
Brennan, M. L. , & Bradshaw, C. P. , & Sawyer, A. L. (2009). Examining developmental deferences in the social-emotional problems among frequent bullienes, victims, and bully/victims. Journal of psychology in the schools, 46 (2) ,100-115.
Bukowski, W. M. , Laursen, B. , & Hoza, B. (2010). The snowball effect: Friendship moderates escalations in depressed affect among avoidant and excluded children. Development and psychopathology, 22 (4) , 749-757.
Burns, N. , & Grove, S. K. (2010). Understanding Nursing Research-eBook: Building an Evidence-Based Practice. Elsevier Health Sciences.
Ciairano, S; Rabaglietti, E; Roggero, A; Bonino, S; Beyers, W. (2007). Patterns of adolescent friendships, psychological adjustment and antisocial behavior: The moderating role of family stress and friendship reciprocity. International Journal of Behavioral Development, 31 (6) , 539-548.
Elias, M. J. (2004). The connection between social-emotional learning and learning disabilities: Implications for intervention. Learning Disability Quarterly, 27 (1) , 53-63.
Elksnin, L. K. , & Elksnin, N. (1998). Teaching social skills to students with learning and behavior problems. Intervention in School and Clinic, 33 (3) , 131-140.
Guba, E. G. , & Lincoln, Y. S. (1994). Competing paradigms in qualitative research. Handbook of qualitative research, 105-117.
Jing, G. (2005). Predictors of substance use among adolescents with and without learning. Unpublished doctoral disabilities, University of at Carbondale.
Keffe, F. K. (2008). An evaluation of the olweus bullying prevention program. Hofstra University: submitted in partial fulfilment of the degree of doctor of psychology.
Kuk, P. N. (2008). Understanding school bulling: A general theory of crime and Emprirical findings. University of Texas at San Antonio: Thesis for degree of phD.
Lemmens, J. S. , Valkenburg, P. M. , Goodman, P. R. , Ford, T. & Beveridge, M. (2011). ADHD and conduct disorders and involvement in different bulling roles in a british community sample. University of Bristol: Avon Longtitudinal Study of Parents and Children. Department of Social Medicine
Maag, J. W. , & Reid, R. (2006). Depression among students with learning disabilities: Assessing the risk. Journal of learning disabilities, 39 (1) , 3-10.
Mamen, M. (2007). Understanding Nonverbal Learning Disabilities: A Common-Sense Guide for Parents and Professionals. London: Jessica Kingsley Publisher.
Mcquillan, M. K. , Coleman, G. A. , Tucker, C. R. & Thompson, A. L. (2011). Guidelin for identifying children with learning disability. Connecticute State: Department of Education.
Parker, J. G. , Low, C. M. , Walker, A. R. , & Gamm, B. K. (2005). Friendship jealousy in young adolescents: individual differences and links to sex, self-esteem, aggression, and social adjustment. Developmental psychology, 41 (1) , 235.
Raskind, M. (2007). Research trends: Social information processing and emotional understanding in children with LD. Journal of Learning Disabilities, 38, 190.
Sideridis, G. D. , Morgan, P. , Botsas, G. , Padeliadu, S. , & Fuchs, D. (2006). Prediction of students with LD based on metacognition, motivation, emotions and psychopathology: A ROC analysis. Journal of Learning Disabilities, 39, 215-229.
Silver, C. H. , Ruff, R. M. , Iverson, G. L. , Barth, J. T. , Broshek, D. K. , Bush, S. S. , Koffler, S. P. & Reynolds, C. R. , (2008). Learning disabilities: The need for neuropsychological evaluation. Archives of Clinical Neuropsychology, 2 (23) , 217-219.
Van Manen, M. (2016). Researching lived experience: Human science for an action sensitive pedagogy. Routledge.
Woodcock, S. , & Jiang, H. (2012). Attributions of the educational outcomes of students with learning disabilities in China. International journal of special education. 27 (2) , 1-14.