نوع مقاله : مقاله علمی - پژوهشی

نویسندگان

1 کارشناسی ارشد مشاوره خانواده، دانشکده روانشناسی و علوم تربیتی، دانشگاه علامه طباطبائی

2 استادیار، گروه مشاوره، دانشگاه حضرت معصومه(س)، قم، ایران

3 مشاوره، دانشیار گروه مشاوره، دانشکده روانشناسی و علوم تربیتی، دانشگاه علامه طباطبائی، تهران، ایران

10.22054/qccpc.2023.71607.3056

چکیده

سازگاری با طلاق والدین یکی از چالش‌هایی است که فرزندان طلاق با آن مواجه هستند که عدم وجود آن می‌تواند پیامدهای نامطلوبی بر فرزندان طلاق و جامعه ایجاد کند. پژوهش حاضر با هدف مطالعه کیفی فرایند سازگاری فرزندان با طلاق والدین، در سال 1401 با استفاده از روش گراندد تئوری انجام‌گرفته است. مشارکت‌کنندگان پژوهش، فرزندان طلاق دختر ساکن تهران که بین 20 تا 30 سال بودند و حداقل 5 سال از طلاق والدینشان گذشته است. یافته‌های حاصل از مصاحبة نیمه‌ساختاریافته با 12 مشارکت‌کننده بر اساس اصل اشباع نظری ادامه یافت و تجزیه‌وتحلیل یافته‌ها با استفاده از روش استراوس و کوربین صورت گرفت. تحلیل داده‌های حاصل از مصاحبه در زمینه مطالعه کیفی فرایند سازگاری فرزندان با طلاق والدین، منجر به شناسایی 11 کد محوری «تاب آوری»، «شبکه‌های حمایتی»، «موقعیت اقتصادی مطلوب»، «کیفیت والد‌گری»، «پذیرش طلاق توسط والدین»، «دور شدن از شرایط تنش‌زا»، «عوامل محیطی و پیرامونی»، «مقابله‌کارآمد»، «حفظ پویایی»، «چارچوب بندی مجدد شناختی»، «رشد پس از ضربه» و کد انتخابی «مراقبت فعالانه از خود» گردید. نتایج حاصل از این پژوهش ضمن افزایش بینش نسبت به فرایند سازگاری با طلاق والدین، زمینة کافی برای تدوین برنامه‌های آموزشی و کاربردی را با هدف افزایش سازگاری با طلاق والدین فراهم می‌آورد و می‌تواند آسیب‌های ناشی از طلاق والدین را تا حد زیادی کاهش دهد.

کلیدواژه‌ها

موضوعات

عنوان مقاله [English]

A qualitative study of the process of children's adaptation to divorce of parents

نویسندگان [English]

  • Zohre Salehbeigi 1
  • Abolfazl Hatami Varzaneh 2
  • kiimars farahbakhsh 3

1 M.A. in Family Counseling, Faculty of Psychology and Education, Allameh Tabataba'I University, Tehran, Iran.

2 Assistant Professor of Counseling, Hazrate Masume University, Ghom, Iran

3 Counselling, associate professor, faculty of psychology & educational science, Allameh Tabatabai University, Tehran, Iran

چکیده [English]

Adapting to the divorce of parents is one of the challenges that the children of divorce face, the absence of which can cause adverse consequences for the children of divorce and the society. The current research was conducted with the aim of qualitatively studying the process of children's adaptation to parents' divorce, in 1401 using the grounded theory method. The participants of the research are children of divorced girls living in Tehran who were between 20 and 30 years old and at least 5 years have passed since their parents' divorce. The findings from the semi-structured interview with 12 participants were based on the principle of theoretical saturation, and the findings were analyzed using the Strauss and Corbin method. Analyzing the data obtained from the interview in the field of qualitative study of the process of children's adaptation to parental divorce, led to the identification of 11 core codes of "resilience", "support networks", "favorable economic situation", "quality of parenting", "acceptance of divorce by parents","getting away from stressful situations","environmental and peripheral factors", "effective coping", "maintaining dynamism", "cognitive reframing", "growth after trauma" and "active self-care" were selected. The results of this research, while increasing insight into the process of adapting to parental divorce, provide sufficient ground for developing educational and practical programs with the aim of increasing adaptation to parental divorce and can greatly reduce the harm caused by parental divorce.

کلیدواژه‌ها [English]

  • adaptation
  • children's adaptation
  • divorce of parents
  • children of divorce
اسمعیلی، معصومه؛ طاهری چمعالی، جیران؛ قاسمی نیائی، فاطمه و حقانی زمیدانی، مجتبی (1401). بررسی راهبردهای اثربخش نوجوانان در برخورد با سوگ ناشی از طلاق والدین. رویش روان‌شناسی. 11(4): 99-106. http://frooyesh.ir/article-1-3243-fa.html
امانی، رزیتا؛ اعتمادی، عذرا؛ فاتحی زاده، مریم و بهرامی، فاطمه (1391). رابطه بین سبک‌های دلبستگی و سازگاری اجتماعی . روان‌شناسی بالینی و شخصیت، 10(1): 15-26. http://cpap.shahed.ac.ir/article_2658.html
بلالی، طیبه؛ اعتمادی، عذرا و فاتحی زاده، مریم السادات (1390). بررسی رابطه عوامل روان‌شناختی و جمعیت‌شناختی پیش‌بینی‌کننده سازگاری پس از طلاق در زنان مطلقه شهر اصفهان. فرهنگ مشاوره و روان‌درمانی، 3(11): 29-53. https://doi.org/10.22054‌/qccpc‌.2011.5900
زمانی زارچی، محمدصادق؛ غلامعلی لواسانی، مسعود؛ اژه‌ای، جواد؛ حسین‌زاده اسکویی، علی و صمدی کاشان، سحر (1397). فصلنامه پژوهش در سلامت روان‌شناختی، 12(1): 24-36. https://psychologyj.tabrizu.ac.ir/article_8617.html
عبدی، محمدرضا؛ تقی‌پور، ابراهیم و نظری، علی‌محمد (1392). تأثیر برنامه مداخله‌ای کودکان طلاق بر میزان سازگاری آن‌ها با طلاق والدینشان. فصلنامه خانواده پژوهشی، 9(3): 344-358. https://jfr.sbu.ac.ir/article_97201.html
عزیزی، جابر (1400). بررسی تأثیر حسن خلق بر استحکام خانواده. نهمین کنفرانس ملی توسعه پایدار در علوم تربیتی و روان‌شناسی، مطالعات اجتماعی و فرهنگی: تهران. EPSCONF09_125
عیوض خانی، زهرا؛ سهرابی ملأ یوسف، اسرا و جعفری کلیبر، فاطمه (1400). مشکلات عاطفی، اجتماعی و هیجانی دانش‌آموزان تک والد طلاق در مدارس از دیدگاه دبیران دوره اول متوسطه، هفتمین کنفرانس بین‌المللی دانش و فناوری علوم تربیتی مطالعات اجتماعی و روان‌شناسی: دانشگاه تهران. ESPCONF07_105
قره داغی، علی و مبینی کشه، فریبا (1399). مقایسه شفافیت خودپنداره، نقش جنسیتی و بلوغ عاطفی در فرزندان با و بدون تجربه طلاق والدین. فرهنگ مشاوره و روان‌درمانی، 11(42): 231-260. doi: 10.22054/qccpc.2020.49446.2302
کریمی، محسن؛ محمدی، صمد؛ غضنفری، مریم و علی کرمی، مریم (1400). بررسی تأثیر طلاق والدین بر تحصیل و تربیت دانش‌آموزان. اولین کنفرانس بین‌المللی علوم تربیتی، روان‌شناسی و علوم‌انسانی: بروکسل. EPHCONF01_164
گرجین پور، فاطمه؛ علی‌پور، غلامرضا؛ جلوه، مازیار و عبدی، منصور (1399). اثربخشی درمان مبتنی بر شفقت بر حرمت خود و انعطاف‌پذیری کنشی نوجوانان طلاق. خانواده‌درمانی کاربردی، 1(2): 1-22. https://doi.org/10.22034/aftj.2020.113723
نریمانی، محمد؛ عباسی، مسلم؛ ابوالقاسمی، عباس و احدی، بتول (1392). مقایسه اثربخشی آموزش پذیرش/ تعهد با آموزش تنظیم هیجان بر سازگاری دانش‌آموزان دارای اختلال ریاضی. ناتوانی‌های یادگیری، 2(4): 154-176. JLD-2-4-92-5-9
یاریگرروش، محیا (1401). تجربه زیسته زنان از زندگی خود و فرزندانشان پس ازطلاق. فرهنگ مشاوره و روان‌درمانی، 13(50): 253-274.   doi: 10.22054/qccpc.2022.627‌48‌.2761
References
Afifi, T. D. Huber, F. N. & Ohs, J. (2006). Parents' and adolescents' communication with each other about divorce-related stressors and its impact on their ability to cope positively with the divorce. Journal of Divorce & Remarriage45(1-2), 1-30. https://doi.org/10.1300/J087v‌45n‌01_01
Albanese, P. (2020). Children in Canada Today (3rd ed). Oxford University Press.
Auersperg, F. Vlasak, T. Ponocny, I. & Barth, A. (2019). Long-term effects of parentaldivorce on mental health - a meta-analysis. Journal of Psychiatric Research, 119,107-115. https://doi.org/10.1016/j‌.jpsychires.‌2019.09.011
Cao, H. Fine, M. A. & Zhou, N. (2022). The Divorce Process and Child Adaptation Trajectory Typology (DPCATT) Model: The Shaping Role of Predivorce and Postdivorce Interparental Conflict. Clinical Child and Family Psychology Review, 1-29. https://doi.org/10.1007‌/s10567-022-00379-3
Crespin-Boucaud, J. & Hotte, R. (2021). Parental divorces and children’s educational outcomes in Senegal. World Development145, 105483. https://doi.org/10.1016/j.worlddev.2021.105483
Dahlia, & Tartilla, N. (2020). Self-esteem and Coping Strategy among Adolescents as Victims of Parental Divorce.In Proceedings of the 1st International Conference on Psychology-ICPsy, 19–28.
Dunlop, R. (2022). Parental divorce at adolescence: a longitudinal study (Doctoral dissertation, Macquarie University). https://hdl.handle.net/‌10.25949/‌19427264.v1
Du Plooy, K. & Van Rensburg, E. (2015).Young adults’perception of coping with parental divorce: A retrospective study. Journal of Divorce & Remarriage56(6), 490-512. https://doi.org/10.1080/10502556.2015.1058661
Garriga, A. & Pennoni, F. (2020). The causal effects of parental divorce and parental temporary separation on children’s cognitive abilities and psychological well-being according to parental relationship quality. Social Indicators Research, 1–25. https://doi.org/10.1007/s11205-020-02428-2
Henson, C. Truchot, D. & Canevello, A. (2021). What promotes post traumatic growth? A systematic review. European Journal of Trauma & Dissociation5(4), 100195. https://doi.org/10.1016/j.ejtd.2020.‌100195
Karela, C. & Petrogiannis, K. (2020). Young children’s emotional well-being after parental divorce: discrepancies between “resilient” and “vulnerable” children. Journal of educational and developmental psychology10(1), 1-18. http://doi.org/10.5539/jedp.v10n1p18
O’Hara, K. L. Rhodes, C. A. Wolchik, S. A. Sandler, I. N. & Yun‐Tein, J. (2021). Longitudinal effects of postdivorce interparental conflict on children’s mental health problems through fear of abandonment: Does parenting quality play a buffering role? Child development92(4) Practice, 14, 311–325. https://doi.org/10.1111/cdev.13539
Potts, L. (2022). Siblings Improve Adult Psychosocial Health of Individuals who Experienced Parental Divorce in Childhood (Doctoral dissertation). https://hdl.handle.net/2104/11868
Salvatore, J. E. Aggen, S. H. & Kendler, K. S. (2022). Role of parental divorce and discord in the intergenerational transmission of alcohol use disorder. Drug and Alcohol Dependence234, 109404. https://doi.org/10.1016/j.drugalcdep.2022.109404
Sumari, M. R. Subramaniam, S. D. & Md Khalid, N. (2020). Coping with parental divorce: A study of adolescents in a collectivist culture of Malaysia. Journal of Divorce & Remarriage61(3), 186-205. https://doi.org/10.1080/10502556.2019.1679595
Tullius, J. M. De Kroon, M. L. Almansa, J. & Reijneveld, S. A. (2022). Adolescents’ mental health problems increase after parental divorce, not before, and persist until adulthood: a longitudinal TRAILS study. European child & adolescent psychiatry31(6), 969-978. https://doi.org/10.1007/s00787-020-01715-0
Wibisono, N. B. & Napitupulu, S. S. (2022). The Moderating Role of Timespan since Parental Divorce on the Relationship between Self Compassion and Anxiety. International Journal of Research and Innovation in Social Science. 6(3), 145-152. https://www.rsisinternational.org/virtual-library/papers/the-moderating-role-of-timespan-since-parental-divorce-on-the-relationship-between-self-compassion-and-anxiety/