رضوان صالحی؛ محمدرضا عابدی؛ پریسا نیلفروشان
چکیده
هدف از پژوهش حاضر تدوین مدل مفهومی موفقیت تحصیلی برای دانشآموزان سال اول دبیرستان بوده است. روش پژوهش کیفی و ابزار جمع‌آوری اطلاعات مصاحبه و مطالعة متون بوده است. جامعه پژوهش، والدین دانشآموزان موفق، معلمان و متخصصان مشاوره و روانشناسی و متون مرتبط با موضوع بوده است. نمونهگیری به‌صورتبه‌صورت هدفمند بوده به این صورت که تا ...
بیشتر
هدف از پژوهش حاضر تدوین مدل مفهومی موفقیت تحصیلی برای دانشآموزان سال اول دبیرستان بوده است. روش پژوهش کیفی و ابزار جمع‌آوری اطلاعات مصاحبه و مطالعة متون بوده است. جامعه پژوهش، والدین دانشآموزان موفق، معلمان و متخصصان مشاوره و روانشناسی و متون مرتبط با موضوع بوده است. نمونهگیری به‌صورتبه‌صورت هدفمند بوده به این صورت که تا جایی که دیگر به اطلاعات جدیدی دست پیدا نمیشد، نمونهگیری نیز پایان میپذیرفت؛ بنابراین نمونه شامل 40 نفر از والدین دانشآموزانِ موفق، 15 نفر از معلمان و 15 نفر از متخصصان رشتههای روانشناسی و مشاوره بوده که در یک مصاحبه نیمه ساختاریافته شرکت کردند. متون مرتبط نیز شامل کتب، پایاننامهها و مقالاتِ منتشرشده و قابل‌دسترس در سال‌های 1990 تا 2014 بود. دادههای حاصل از مصاحبه با روش نظریه زمینهای و متون به روش تحلیلِ محتوای کیفی، تحلیل شدند و مقولههای اصلی موفقیت تحصیلی استخراج شد. بدین ترتیب عوامل موفقیت تحصیلی در چهار مقوله اصلی کدگذاری شده که هرکدام دارای مقولههای فرعی دیگری میشد. مقولههای اصلی به‌دست‌آمده عبارت‌اند از: 1- عوامل فردی پایدار شامل مقولههای فرعی هوش، شخصیت و رغبت؛ 2- عوامل فردی ناپایدار شامل خودپنداره تحصیلی، خودکارآمدی تحصیلی، اشتیاق تحصیلی، اهمال‌کاری تحصیلی، مهارت‌های تحصیلی، انگیزه پیشرفت، انطباقپذیری مسیر شغلی و هوش هیجانی؛ 3-عوامل خانوادگی شامل شیوه فرزندپروری، مشارکت والدین، دلبستگی و وضعیت اجتماعی اقتصادی؛ 4- عوامل مربوط به جو تحصیلی شامل ادراک از جو مدرسه و جامعه. به‌طورکلی موفقیت تحصیلی از عوامل متعددی چون فرد، خانواده، مدرسه و جامعه متأثر است.
