Document Type : Research Paper

Authors

1 Research institute of Hawzah and University. qom. Iran

2 Quran and Psychology Department, Al_Mustafa International University, Qom,Iran

3 Department of Psychology, Semnan University. semnen.Iran

4 Research institute of Hawzah and University، qom. Iran.

Abstract

"Forgiveness of spouses" is one of the effective factors in strengthening the foundation of the family. The aim of this study was to present the components of couple forgiveness based on Islamic sources. This research is in terms of descriptive-analytical method that by collecting, classifying and analyzing information from verses and hadiths to compile the components of "forgiveness of couples". In this study, the statistical population of Islamic sources including the Quran and hadith communities is ranked first and second according to the classification of the University of Quran and Hadith. Findings showed that the structure of "forgiveness" towards the spouse according to Islamic teachings has 8 components: 1. Positive secondary evaluation; 2. Paying attention to the effects of forgiveness; 3. Paying attention to the pleasure of God and the Ahl al-Bayt; 4. Compassionate and empathetic attitude; 5. Positivism and flexibility; 6. Love and expression of affection; 7. Self-control; 8. Prayers to God. The components of forgiveness among couples with an Islamic approach have wide spiritual dimensions and give a special place to spirituality compared to competing models. The findings of this study have provided a suitable platform for developing a scale and educational package for "couple forgiveness".

Keywords

قران کریم
‏‫ ابن بابویه، محمد بن علی (۱۳۶۲). الخصال (ج 1). قم: جامعه مدرسین.
‏‫ابن بابویه، محمد بن علی (۱۳۷۱). من لایحضره الفقیه (ج 4). قم: دفتر انتشارات اسلامی جامعه مدرسین حوزه علمیه قم.
‏‫ابن شعبه حرانی، حسن بن علی (۱۳۶۳). تحف العقول (ج ۱–1). قم: جامعه مدرسین.
‏‫ابن منظور، ابوالفضل جمال‌الدین محمد بن مکرم (۱۳۷۲). لسان العرب. بیروت: دارالفکر للطباعه و النشر و التوزیع. (نشر اثر اصلی سوم)
‏‫احمدی، صالح (۱۳۹۴). عفو و بخشش. بازیابی ۸ آبان ۱۳۹۷، از ‪http://sadeghain.net‎
‏‫ایروانی، ‌جواد (۱۳۸۴). خاستگاه مدارا و عفو از دیدگاه قرآن و حدیث. الهیات و حقوق، 17(5)، 151-186.
‏‫ایمانی فر، حمیدرضا؛ فاطمی، جمیله؛ و امینی، فاطمه (۱۳۹۱). بخشش از دیدگاه روان­شناسی و قرآن‌کریم. مجتمع آموزش عالی شهید محلاتی، 9(27)، 149-175.
‏‫بیگی، فاطمه؛ خاکی، اکبر؛ و امینی، فاطمه (۱۳۹۵). بررسی نقش عفو و گذشت در تحکیم بنیان خانواده در آموزه‌های دینی. مقاله ارائه‌شده در کنفرانس بین‌المللی نوآوری و تحقیق در علوم انسانی مدیریت و معارف اسلامی.
پارسافر، سارا؛ نامداری، کوروش؛ هاشمی، سید اسماعیل؛ و محرابی، حسینعلی (1394). بررسی رابطه­ی تعهد مذهبی، سبک­های بخشش، نبخشیدن و نشخوار فکری با سلامت روان. فرهنگ مشاوره و روان­درمانی، (6)، 23، 139-162.
‏‫پرچم، اعظم؛ و رمضانی نژاد، الهام (۱۳۹۰). بررسی جایگاه خانوادگی و اجتماعی عفو و بخشش در آموزه‌های دینی. فصلنامه قرانی کوثر، (40)، 60-71.
‏‫پرچم، اعظم؛ و فتاحی سده، فاطمه (۱۳۹۵). کارکرد بخشش در تحکیم و آرامش خانواده از منظر قرآن (نمونه پژوهی: رفتار حضرت یعقوب و حضرت یوسف - علیهم‌السلام). بصیرت و تربیت اسلامی، 13(37)، 67-88.
‏‫تمیمی آمدی، عبدالواحد بن محمد (۱۳۶۸). غررالحکم و درر الکلم (ج 8). قم: دارالکتب الاسلامیه.
‏‫خدایاری‌فرد، ‌محمد؛ غباری‌بناب، ‌باقر؛ فقیهی، ‌علی‌نقی؛ و وحدت‌تریبتی، ‌شادی (۱۳۸۱). روش درمانی عفو و گذشت با تأکید بر دیدگاه اسلامی: بررسی موردی. روانپزشکی و روان‌شناسی بالینی ایران، 29(8)، 39-48.
‏‫دیلمی، حسن بن محمد (۱۳۷۰). ارشاد القلوب الی الصواب (للدیلمی) (ج 1). قم: الشریف الرضی.
‏‫راغب اصفهانی، حسین بن محمد (۱۳۷۰). مفردات الفاظ القران. لبنان-سوریه: دارالعلم، الدار الشامیه.
‏‫ زارعی، محمد؛ نظری، علی محمد؛ و زهراکار، کیانوش (1399). بررسی رابطه بخشش و جهت گیری مذهبی با تعارض زناشویی، مجله پژوهش در دین و سلامت، ۶ (۲، ۸۷-۹۹.)
شریف الرضی، محمد بن حسن (۱۳۷۲). نهج البلاغه (للصبحی صالح) (ج ۱–1). قم: هجرت.
‏‫صلاحیان، ‌افشین؛ صادقی، ‌مسعود؛ بهرامی، ‌فاطمه؛ و شریفی، ‌مریم (۱۳۸۹). بررسی رابطه بین هوش هیجانی و بخشودگی با تعارضات زناشویی. مطالعات روان­شناختی، 23(6)، 115-140.
‏‫طبرسی، فصل بن حسن (۱۳۷۲). مجمع‌البیان فی تفسیر القران (ج 10). تهران: انتشارات ناصر خسرو.
‏‫غفوری، ‌سمانه؛ حسن‌آبادی، ‌حسین؛ مهرام، ‌بهروز؛ و قنبری‌هاشم‌آبادی، ‌بهرام‌علی (۱۳۹۰). بررسی اثربخشی روش بخشودگی مبتنی بر درمان‌های معنوی ـ مذهبی در کاهش تعارضات زناشویی. پژوهش‌های نوین روان­شناختی، 24(6)، 117-136.
‏‫غفوری، ‌سمانه؛ مشهدی، ‌علی؛ و حسن‌آبادی، ‌حسین (۱۳۹۲). اثربخشی روان‌درمانی معنوی مبتنی بر بخشودگی در افزایش رضایت‌مندی زناشویی و کاهش تعارضات زوجین شهر مشهد. اصول بهداشت روانی، 57(15)، 45-57.
‏‫قاسم نژاد، حیدر؛ حسین بگلو، سیاوش؛ و طاهری پور کوزه کنانی، رقیه (۱۳۹۴). بررسی جایگاه عفو و گذشت در اسلام (ج 1، ص 9). مقاله ارائه‌شده در اولین همایش علمی پژوهشی علوم مدیریت و برنامه‌ریزی، آموزش و استاندارد سازی ایران.
کامرانیان، محمدصالح (1389). تحلیل روان‌شناختی عفو و گذشت و ساخت مقیاس آن از دیدگاه اسلام و رابطه آن با آخرت­نگری. پایان‌نامه کارشناسی‌ارشد موسسه امام خمینی، قم.
‏‫کریمی، حسن (۱۳۹۴). پایان‌نامه ساخت و اعتباریابی مقیاس عفو و گذشت بر اساس آموزه‌های اسلام (پایان‌نامه کارشناسی‌ارشد روان­شناسی مثبت‌گرا). قم: دانشگاه قران و حدیث.
‫کریمی، ‌حسن؛ فرخی، ‌نورعلی؛ و مسعودی، ‌عبدالهادی (۱۳۹۵). ساخت و اعتباریابی مقیاس عفو و گذشت بر اساس آموزه‌های اسلام. پژوهش‌نامه روان­شناسی اسلامی، ۵ (۲)، ۶-۳۳.
کلینی، محمد بن یعقوب (۱۳۶۵). الکافی (ط-الاسلامیه) (ج ۱–8). تهران: دارالکتب الاسلامیه.
‏‫لیثی واسطی، علی بن محمد (۱۳۷۶). عیون الحکم و المواعظ (للیثی) (ج ۱–1). قم: دارالحدیث.
‏‫مجلسی، محمدباقر بن محمدتقی (۱۳۶۱). بحارالانوار (ط-بیروت) (ج ۱–111). بیروت: دار احیاء التراث العربی.
‏‫مفید، محمد بن محمد (۱۳۷۱). الامالی (للمفید) (ج ۱–1). قم: کنگره شیخ مفید.
منیرپور، نادر؛ عطاری، بهناز؛ و حاجبی، مجید (1398). تبیین بخشش در سالمندان از طریق قدردانی، شادکامی و پذیرش خود با نقش میانجی توانمندی خود. فرهنگ مشاوره و روان­درمانی. 39، 123-156.
‏‫موسوی همدانی، سید محمدباقر (۱۳۷۴). ترجمه تفسیر المیزان (ج 12). قم: دفتر انتشارات اسلامی جامعه مدرسین حوزه علمیه قم.
‏‫موسوی، ‌سیده‌فاطمه (۱۳۹۳). بررسی تطبیقی بخشودگی بین فردی در آموزه‌های اسلامی و متون روان‌شناختی. معرفت، 201(23)، 13-24.
طباطبایی، سید محمدکاظم (1390). منطق فهم حدیث. قم: موسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی (ره)، انتشارات. بازیابی از کتابخانه موسسه علمی فرهنگی دارالحدیث.
Edwards, K. (1990). The interplay of affect and cognition in attitude formation and change. Journal of personality and social psychology, 59(2), 202.‏
Blum, L. A. (1988). Gilligan and Kohlberg: Implications for moral theory. Ethics, 98(3), 472-491.
Scharp, K. M, & Curran, T. (2018). Caregiving When There Is Family Conflict and Estrangement. Generations, 42(3).
Schrodt, P, & Afifi, T. D. (2018). A social relations model of negative relational disclosures and closeness in families. Journal of Social and Personal Relationships, 35(2), 180-201.
Wilson, S, Elkins, I. J, Bair, J. L, Oleynick, V. C, Malone, S. M, McGue, M, & Iacono, W. G. (2018). Maladaptive personality traits and romantic relationship satisfaction: A monozygotic co-twin control analysis. Journal of abnormal psychology, 127(4), 339.
Asadi, M, & Attari, Y. A. (2018). A relationship between forgiveness, family performance with marital conflicts among married personnel of Ahvaz Jihad-e-Jihad Center. International Journal of Development and Sustainability, vol. 7 No 3, pp, 962-972.
McDonald, J. E, Olson, J. R, Lanning, A. H, Goddard, H. W, & Marshall, J. P. (2018). Effects of Religiosity, Forgiveness, and Spousal Empathy on Marital Adjustment. Marriage & Family Review, 54(4), 393-416.
Akhtar, S, & Barlow, J. (2018). Forgiveness therapy for the promotion of mental well-being: A systematic review and meta-analysis. Trauma, Violence, & Abuse, 19(1), 107-122.
Curry, O. S, Rowland, L. A, Van Lissa, C. J, Zlotowitz, S, McAlaney, J, & Whitehouse, H. (2018). Happy to Help? A systematic review and meta-analysis of the effects of performing acts of kindness on the well-being of the actor. Journal of Experimental Social Psychology, 76, 320-329.‏
Blum, L, BLUM, L. A, Cucker, F, Shub, M, & Smale, S. (1998). Complexity and real computation. Springer Science & Business Media.‏
Brandsma, J. M. (1982). Forgiveness: A dynamic, theological and therapeutic analysis. Pastoral Psychology, 31(1), 40-50.‏
Enright, R. D, & Fitzgibbons, R. P. (2000). Helping clients forgive: An empirical guide for resolving anger and restoring hope. American Psychological Association.‏
Ghobari Bonab, B, Khodayarifard, M, Geshnigani, R. H, Khoei, B, Nosrati, F, Song, M. J, & Enright, R. D. (2020). Effectiveness of forgiveness education with adolescents in reducing anger and ethnic prejudice in Iran. Journal of Educational Psychology.‏
Hargrave, T. D. (1994). Families and forgiveness: A theoretical and therapeutic framework. The family journal, 2(4), 339-348.‏
Lim, S. A, & Lee, J. (2020). Gender differences in the relationships between parental marital conflict, differentiation from the family of origin, and children’s marital stability. The American Journal of Family Therapy, 48(5), 546-561.
Ripley, J. S, & Worthington Jr, E. L. (2002). Hopefocused and forgivenessbased group interventions to promote marital enrichment. Journal of Counseling & Development, 80(4), 452-463.‏
Roberts, K, Jaurequi, M. E, Kimmes, J. G, & Selice, L. (2021). Trait Mindfulness and Relationship Satisfaction: The Role of Forgiveness Among Couples. Journal of Marital and Family Therapy, 47(1), 196-207.‏
Xie, X, Tang, X, Rapp, H, Tong, D, & Wang, P. (2020). Does forgiveness alleviate depression after being phubbed for emerging adults? The mediating role of self-esteem. Computers in Human Behavior, 109, 106362.‏