Document Type : Research Paper
Authors
1 islamic azad university
2 Department of Family Counseling, Sanandaj Branch. Islamic Azad University. Sanandaj. Iran.
3 medical science of sanandaj province
Abstract
Low levels of marital commitment can lead to profound problems in couples' relationships and can lead to hatred, jealousy, jealousy, competition, revenge, humiliation, lack of confidence and the like. The purpose of the present study was to compare the effectiveness of problem-based couple therapy based on Islamic approach and meta-cognitive-meta-cognitive couple therapy on marital commitment in couples referred to counseling centers in Sanandaj. The present study is an interventional and quasi-experimental research (pretest-posttest with control group) and is an applied research. The target population included couples who referred to counseling centers in Sanandaj . Due to the nature of the study population, voluntary sampling method was used to select the sample of this study and Adams & Jones (1978) marital commitment questionnaire was administered to them. Statistical analysis of covariance (ANCOVA) was used. In general, the results show the effectiveness of both problem-based sexual therapy based on Islamic approach and meta-cognitive-meta-cognitive couple therapy on marital commitment. Therefore, these approaches can be used as a therapeutic paradigm as well as an educational model to prevent deepening conflicts and to improve couples' relationships through couple therapies.
Keywords
ابن بابویه، محمد (1413). من لایحضره الفقیه. قم: دفتر انتشارات اسلامی.
احمدیان، علیرضا؛ حاتمی، محمد؛ تاجیک، عزیزالله و زهراکار، کیانوش (1397). «اثربخشی درمان حل مسئله محور جنسی مبتنی بر رویکرد اسلامی در بهبود مشکلات جنسی زوجین (بررسی امکان سنجی، تدوین الگوی مفهومی و پیامدهای اولیه درمانی)». پژوهشنامة زنان پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی، 9 (1)، 71-31.
اسماعیلی، مهرناز و قراملکی، ناصر (1395). «نقش فراهیجان، مهارت‌های مقابله‌ای و خودبخششی در پیش‌بینی اهمال‌کاری تحصیلی و فرسودگی تحصیلی». دانشگاه اردبیل، 2 (3)، 123- 111.
آذرتاش، فاطمه (1390). اثر بخشی آموزش مهارت‌های جنسی بر کاهش تعارضات زناشویی زنان مراجعه‌کننده به خانه سلامت منطقه دو. رساله کارشناسی ارشد، روانشناسی، تهران، دانشگاه علوم و تحقیقات.
باقریان، مهرنوش و بهشتی، سعید (1389). «بررسی اثربخشی آموزش مهارت‌های ارتباط زناشویی مبتنی بر آموزه‌های اسلام بر سازگاری زناشویی زوجین». فرهنگ مشاوره و روان‌درمانی، 2 (6)، 94-78.
بشارت، محمد علی و رفیع زاده، بهار (1395). «پیش‌بینی سطوح رضایت جنسی و سازگاری زناشویی بر اساس متغیرهای شغلی، تعهد، صمیمیت و دانش و نگرش جنسی». روانشناسی خانواده، 3 (1)، 46-31.
بطلانی، سعید و احمدی، سید احمد (1389). «تأثیر زوج‌درمانی مبتنی بر دلبستگی بر رضایت و صمیمیت جنسی». مجله اصول بهداشت روان، 12 (2)،505 – 496.
بهرامی، سید زهرا (1389). بررسی اثربخشی زوج‌درمانی مبتنی بر رویکرد گاتمن برافزایش رضایتمندی دانشجویان متأهل شهر مشهد. پایان‌نامه کارشناسی ارشد، روانشناسی، دانشگاه علامه طباطبائی، دانشکده علوم تربیتی و روانشناسی.
پسندیده، عباس؛ آذربایجانی، مسعود و جان بزرگی، مسعود (1396). «مدیریت داخلی سیستم خانواده بر اساس گذشت در آیات و روایات و مداخله کوتاه‌مدت رها – آشکارسازی». اخلاق وحیانی، 6(6)، 56-33.
تدین، میترا؛ خیرآبادی، آرزو و ملایی نژاد، میترا (1395). «اثربخشی رفتاردرمانی شناختی بر افکار دهشتناک زنان مبتلا به واژینیسموس اولیه: یک کارآزمایی تک موردی». زنان و مامائی، 19 (39)، 34 – 25.
ترکاشوند، جواد (1394). «تحلیل روان‌شناختی نشوز و راه‌کارهای سه‌گانه قرآن». اسلام و روانشناسی، 9(17)، 152-133.
توکلی زاده، جهانشیر و وثوق، نجمه (1392). «بررسی تأثیر آموزش شناختی-رفتاری بر رضایت زناشویی زنان دارای کم کاری میل جنسی». علوم پزشکی ایلام، 21 (5)، 58 - 44.
جهانفر، شایسته و مولایی نژاد، میترا (1384). درسنامه اختلالات جنسی. تهران، سالمی، (2)، 80-11.
حر عاملی، محمد (1409). وسائل الشیعه. قم: مؤسسه آل البیت.
حسینی زند، مهناز، شفیع‌آبادی، عبدالله و سودانی، منصور (1391). «اثربخشی زوج‌درمانی بر اساس آموزه‌های اسلامی بر صمیمیت جنسی زوج‌های مراجعه کننده به کلینیک نیکارن تهران». یافته‌های نو در روانشناسی، 8 (25)،39-27.
حسینی، جواد و نجفی، محمود (1394). «اعتیاد به مواد: بدکارکردی جنسی و فروپاشی خانواده». سلامت اجتماعی و اعتیاد، 2 (6)، 151- 135.
حیرت، عاطفه (1390). «بررسی اثربخشی زوج‌درمانی اسلام محور بر خوش‌بینی زوجین شهر اصفهان». پژوهش‌های علوم شناختی و رفتاری، 1 (1)، 22-9.
خدایاری فرد، محمد و شهابی، روح الله (1386). «رابطه نگرش مذهبی با رضایت زناشویی در دانشجویان متأهل». خانواده پژوهی، 3 (10)، 620 - 611.
دانش، عصمت (1385). «تأثیر خودشناسی اسلامی در افزایش میزان سازگاری زناشویی». پژوهش‌های مشاوره، (11)، 8 - 30.
دانش، عصمت (1395). «پیش‌بینی امیدواری بر اساس جهت‌گیری مذهبی و سازگاری زناشویی». روانشناسی کاربردی. (38). 174-157.
داوودوندی، مریم؛ نوابی نژاد، شکوه و فرزاد، ولی الله (1396). «مقایسه اثربخشی رویکردهای زوج‌درمانی گاتمن و هیجان محور بر سازگاری زوج‌ها در خانواده». فرهنگی تربیتی زنان و خانواده، 13(43)، 132-117.
رازی، ساناز (1391). اثربخشی آموزش مهارت‌های حل اختلاف به شیوه گاتمن بر افزایش رضایتمندی زناشویی زنان متأهل مراجعه کننده به خانه سلامت شهرداری منطقه پنج تهران. پایان‌نامه کارشناسی ارشد، روانشناسی، دانشگاه علامه طباطبایی.
رجائی، آفرین (1394). بررسی اثربخشی زوج‌درمانی به روش گاتمن بر کاهش طلاق، بهبود روابط کلامی غیرکلامی، تحریف‌های شناختی بین فردی زوج‌های متعارض. پایان‌نامه کارشناسی ارشد، روانشناسی، دانشگاه فردوسی، دانشکده علوم تربیتی و روانشناسی.
رحمانیان، زاهده و موسوی، سید محمد (1393). «اثربخشی تلفیقی فراشناختی فراهیجانی بر ویژگی‌های روان‌سنجی فراشناخت و فراهیجان مثبت در ورزشکاران». روانشناسی و روان‌پزشکی شناخت،1(3)، 62 - 44.
رضاپورمیرصالح، یاسر؛ اسمعیلی، معصومه و فرحبخش، کیومرث (1392). «اثربخشی آموزه‌های هستی‌شناسی اسلامی بر رضایت زناشویی زنان متأهل». روانشناسی و دین، (22)، 19- 5.
زادهوش، سمیه؛ نشاط دوست، حمیدطاهر؛ حقیقت، فرشته و رسول زاده طباطبایی، کاظم (1390). «بررسی اثربخشی گروه درمانی شناختی رفتاری، باجهت گیری مذهبی بر رضایت زناشویی بانوان». مطالعات روانشناسی بالینی، 3(3)، 42 – 21.
سالاریفر، محمدرضا (1393). طراحی زوج‌درمانی شناختی رفتاری مبتنی بر متون اسلامی و مقایسه کارآمدی آن با زوج‌درمانی شناختی رفتاری توسعه‌یافته در افزایش رضایت زناشویی زوج‌ها. رساله دکتری، روانشناسی، قم: پژوهشگاه حوزه و دانشگاه.
شاکرمی، محمد؛ داورنیا، رضا و زهراکار، کیانوش (1393). «تأثیر آموزش جنسی بر صمیمیت جنسی زنان متأهل». روان پرستاری، 2(1)، 42 - 34.
شاه سیاه، مرضیه؛ بهرامی، فاطمه و محبی، سیامک (1388). «بررسی رابطه رضایت جنسی و تعهد زناشویی زوجین شهرستان شهرضا». اصول بهداشت روانی، (43)، 238-233.
شیخ‌الاسلامی، علی؛ خداکریمی، شهلا و داداش زاده، مجید (1396). «پیش‌بینی تعهد زناشویی بر اساس رضایت جنسی، سلامت معنوی: نقش میانجی مسئولیت‌پذیری». دین و سلامت، 5 (1)، 31 - 21.
صیادی، معصومه؛ تازیک، سعید و مدنی، یاسر (1396). «اثربخشی زوج‌درمانی هیجان مدار بر تعهد زناشویی و دلزدگی زناشویی در زوجین نابارور». آموزش و سلامت جامعه، 4(3)، 32 - 26.
ضیاءالحق، مریم سادات؛ حسن آبادی، حسین؛ قنبری هاشم آبادی، بهرامعلی و مدرس غروی، مرتضی (1391). «تأثیر زوج‌درمانی هیجان مدار بر سازگاری زناشویی». فصلنامه خانواده پژوهی، (29)، 49 - 66.
طبقدهی، منیرالسادات و کاظمی، افتخارالسادات (1385). «فراوانی نسبی اختلالات عملکرد جنسی و برخی از عوامل مرتبط با آن در زنان مراجعه کننده مراکز بهداشتی درمانی شهرستان ساری». دانشگاه علوم پزشکی مازندران، 22 (91)، 107- 102.
طوسی، فاطمه؛ ابوترابی، حمید و مبارکی، ناهید (1395). اثربخشی آموزش گروه‌درمانی مبتنی بر بدکارکردی جنسی با رویکرد خانواده بر ارتقای عملکرد زناشویی زوجین. علوم تربیتی و روانشناسی، آسیب‌های اجتماعی و فرهنگی ایران، تهران، انجمن توسعه و ترویج علوم و فنون بنیادین.
عاشوری، جمال؛ خالقی دهنوی، فرزانه و صفاریان، محمدرضا (1393). «بررسی تأثیر فراشناخت درمانی بر میزان رضایت زناشویی زنان». مجله زن و مطالعات خانواده، 6 (24)، 65 - 53.
عباسی، قدرت الله (1394). بررسی عوامل روان‌شناختی مؤثر بر احساس امنیت عمومی. طرح پژوهشی، نیروی انتظامی جمهوری اسلامی ایران.
عبدالهی راد، الهام (1392). مقایسه اثربخشی خانواده‌درمانی ستیر با زوج‌درمانی هیجان محور بر مهارت‌های ارتباطی و کاهش تعارض‌های زناشویی زوج‌ها. پایان‌نامه کارشناسی ارشد، روانشناسی بالینی. دانشگاه علم و فرهنگ تهران.
علیخانی، مصطفی و اسکندری، حسین (1393). «نظریه‌پردازی و کشف الگوی فرایند مقابله با اختلالات جنسی آسیب‌زای منجر به اختلافات زناشویی». پژوهش‌های علوم شناختی رفتاری، 4 (1)، 12 - 1.
فاتحی زاده، مریم؛ اصفهانی، نجمه و پرچم، اعظم (1395). «مدیریت تعارض‌های زناشویی با رویکرد حل مسئله از منظر مشاوره خانواده و اسلام». شورای فرهنگی اجتماعی زنان و خانواده، 19(74)، 80 - 67.
فتوحی، سکینه و میکائیلی، نیلوفر (1397). «مقایسه اثربخشی زوج‌درمانی مبتنی بر فراهیجان با زوج‌درمانی روایتی بر سازگاری و دلزدگی زناشویی زوجین متعارض». فرهنگ مشاوره و روان‌درمانی 9(34). 101- 77.
فروتن، کاظم (1387). «طلاق و مشکلات جنسی». سلامت، 3 (165).
فقیهی، علی (1389). جوان و آرامش روان. مشکلات مشاوره و روان درمانگری با نگرش اسلامی. پژوهشگاه حوزه و دانشگاه. ص 246.
فلاح زاده، هاجر (1389). بررسی و مقایسه زوج‌درمانی هیجان مدار و زوج‌درمانی تلفیقی در حل صدمه دلبستگی و اضطراب صمیمیت زوج‌ها. رساله دکتری، روانشناسی، دانشکده روانشناسی و علوم تربیتی. دانشگاه تربیت معلم تهران.
کاظمی، حمید؛ قربانی، مریم و بحرینی، مجید (1391). «مقایسه ابعاد روان‌شناختی مشکلات جنسی در بیماران وابسته به مواد مخدر با گروه شاهد». مجله دانشگاه علوم پزشکی شهرکرد، 16(1)، 10-1.
کریمی، بهزاد؛ خلعتبری، جواد و استوار، ژاله (1396). «هم سنجی اثربخشی مداخله شناختی رفتاری با معنادرمانی بر بی‌رمقی زوجین و رضایت زناشویی و بی‌آلایشی زوجین». آسیب‌شناسی روانی، مشاوره و غنی‌سازی خانواده،3(2)،102-81.
کلینی، محمد (1407). الکافی تهران: دارالکتب الاسلامیه.
گودرزی، محمود (1390). «اثربخشی زوج‌درمانی با رویکرد ستیر بر بهبود عملکرد خانواده و کاهش دلزدگی زوجین». پژوهش‌های مشاوره، 12 (48)،158-142.
گودرزی، محمود؛ فاطمی اصل، شهریار و کریمی ثانی، پرویز (1398). «اثربخشی زوج‌درمانی هیجان مدار بر احساس تنهایی زنان آسیب‌دیده از روابط فرازناشویی در شهرستان سلماس». دانش و پژوهش در روانشناسی کاربردی، 20 (2)،57-48.
گودرزی، محمود؛ نوابی نژاد، شکوه و فرشاد، محسن زاده (1386). «اثربخشی مشاوره گروهی با رویکرد ارتباطی ستیر بر عملکرد زوج‌های ناکارآمد». تحقیقات زنان، 2 (1)، 74-57.
مجلسی، محمدباقر (1403). بحارالانوار. بیروت: دار احیاء التراث العربیه.
مدنی، یاسر؛ گلپایگانی، فاطمه و لواسانی، مسعود (1395). «ارائه مدل تلفیقی رویکرد هیجان مدار و مدل گاتمن و اثربخشی آن بر احساس تنهایی زنان». پژوهش‌های مشاوره، 16(62).
مؤمنی، خدامراد و علیخانی، مصطفی (1392). «رابطه عملکرد خانواده، تمایزیافتگی خانواده و تاب‌آوری با استرس، اضطراب و افسردگی در زنان متأهل شهر کرمانشاه». فصلنامه مشاوره و روان‌درمانی خانواده، 3 (2)، 298 - 316.
نیسی، عبدالکاظم؛ کرمعلیان، حسن و همایی، رضا (1391). «بررسی تأثیر آموزش مداخله‌ای گروهی شناختی رفتاری مذهبی بر اضطراب». علوم رفتاری، 2(2)، 162-151.
یعقوبی، حسن؛ سهرابی، فرامرز و محمدزاده، علی (1391). «مقایسه اثربخشی رفتاردرمانی شناختی و روان‌درمانی معنوی بر کاهش اضطراب». مطالعات روانشناسی بالینی، 2(7)، 169-151.
یوسف زاده، صدیقه؛ نامنی، فاطمه و گلمکانی، ناهید (1392). «بررسی تأثیر آموزش‌های جنسی مبتنی بر آموزه‌های دینی بر سازگاری زناشویی زنان متأهل». زنان مامائی و نازایی ایران، (16)، 19-10.
یوسفی، ناصر و سهرابی، احمد (1390). «مقایسه اثربخشی رویکردهای خانواده‌درمانی مبتنی بر حضور ذهن و فراشناخت بر کیفیت روابط زناشویی در مراجعان در آستانه طلاق». مجله مشاوره و روان‌درمانی خانواده، 1 (2)، 211 - 192.
Abby Girard &Scott R. Woolley. (2017). Using Emotionally Focused Therapy to Treat Sexual Desire Discrepancy in Couples Pages 720-735 | Accepted author version posted online: 28 Nov 2016, Published online.
Cheung, M. W. L., Wong, P. W. C., Liu, K. Y.,Yip, P. S. F., Fan, S. Y., & Lam, T. (2008). A study of sexual satisfaction and frequency of sex among Hong Kong Chinese couples. Journal of Sex Research, (45), 129-139.
Clifton, J., Seehuus, M. and Rellini, A. H. (2015). Testing cognitive predictors of individual differences in the sexual psychophysiological responses of sexually functional women Psychophysiology, (52), 957–968.
Corona, G., Rastrelli, G., Monami, M., Maseroli, E., Jannini, E. A., Balercia, G., Sforza, A.,Forti, G., Mannucci, E. and Maggi, M. (2013). Frequency of sexual activity and cardiovascular risk in subjects with erectile dysfunction: cross-sectional and longitudinal analyses. Andrology, (1), 864–871.
Denton WH, Wittenborn AK, Golden RN. (2012). Augmenting antidepressant medication treatment of depressed women with emotionally focused therapy for couples: a randomized pilot study. J Marital Fam Ther, 38 (1), 23-38. PMID: 22765322 DOI: 10.1111/j.1752-0606.2012.00291.x
Ebrahimi A, Zeinodini SS, Merasi MR. (2012). The association between psychopathology of family relationships and cognitive vulnerability (Dysfunctional Attitude and Interpersonal Cognitive Distortion). Journal of Isfahan Medical School, 29(167), 1-9 (Persian).
Gottman, J. & Gottman, J. (2017). The Natural Principles of Love. J of Family Theory & Review, 9(1), 7–26.
Halford, W. K. & Snyder, D. k. (2012). Universal processes and common factors in couple therapy and relationship education. Behavior Therapy, (43), 1-12.
Jeremy Couper , Anna Collins , Sidney Bloch , Annette Street , Gillian Duchesne , Tessa Jones James Olver , Anthony Love. (2015). Cognitive existential couple therapy (CECT) in men and partners facing localised prostate cancer: a randomised controlled trial. https://doi.org/10.1111/bju.12991
Johnson S.M., Zuccarini, D. (2010). Integrating Sex And Attachment In Emotionally Focused Couple Therapy. Journal of Marital and Family Therapy, 36(4), 431–445.
Kermani M, Bahrainis S. (2009). Sexual satisfaction and life satisfaction. New Psychotherapy Magazine, (51), 67-85 (Persian).
Koo, H. P., Wilson, E. K. Minnis, A. M. (2017). A Computerized Family Planning Counseling Aid: A Pilot Study Evaluation of Smart Choices. Perspect Sex Repro H, (49), 45– 53. doi:10.1363/psrh.
Mahoney, A. (2005). Enhancing womans sexuality: Mindfulness, acceptance, cognitive defusion. Journal of Sex and Medicine, (5), 2741- 2748.
Melanie S. Fischer ,Donald H. Baucom ,Matthew J. Cohen. (2016). Cognitive Behavioral Couple Therapies: Review of the Evidence for the Treatment of Relationship Distress, Psychopathology, Chronic Health Conditions. https://doi.org/10.1111/famp.12227
Melissa Burgess Moser , Susan M. Johnson , Tracy L. Dalgleish ,Stephanie A. Wiebe , Giorgio A. Tasca. (2017). The Impact of Blamer softening on Romantic Attachment in Emotionally Focused Couples Therapy. https://doi.org/10.1111/jmft.12284
Mitmansgruber, H., Beck, T. N., Höfer, S., Schüßler, G. (2009). When You Don’t Like What You Feel: Experiential Avoidance, Mindfulness And Meta-Emotion In Emotion Regulation. Personality And Individual Differences, (46), 448–453.
Nelson JA, Kirk AM, Ane P, Serres SA. (2011). Religious and spiritual values and moral commitment in marriage: untapped resources in couples counseling? Counseling and Values; 55(2), 228 - 46.
Oprisan, E., Cristea, D. (2012). A few variables of influence in the concept of marital satisfaction. Procedia-Social and Behavioral Sciences, (33), 468 - 472.
Patterson JM. (2002). Integrating family resilience and family stress theory. Journal of Marriage and the Family, 64(2), 349 - 60.
Ramirez Jr A. (2008). An examination of the tripartite approach to commitment: an actorpartner interdependence model analysis of the effect of relational maintenance behavior. Journal of Social and Personal Relationships, 25(6), 943-65.
Snyder, D. K., Castellani, A. M., & Whisman, M. A. (2006). Current status andfuture directions in couple therapy. Annual Rev. Psychol., (57), 317-344.
Speranger, E. (2008). Types of Men: The Psychology and Ethics of Personality. Translate by P. J. W. Pigors.Halle: Max Niemeyer
Stephanie A. Wiebe , Susan M. Johnson ,Marie France Lafontaine , Melissa Burgess Moser Tracy L. Dalgleish , Giorgio A. Tasca. (2015). Outcomes in Emotionally Focused Couple Therapy: An Investigation of Relationship Satisfaction and Attachment Trajectories. https://doi.org/10.1111/jmft.12206.
Stulhofer, A., Ferreira, L. C., & Landripet, I. (2014). Emotional intimacy, sexual desire, and sexual satisfaction among partnered heterosexual men. Sexual and Relationship Therapy, (29), 229 -244.
Tang CY, Curran MA. (2012). Marital commitment and perceptions of fairness in household chores. Journal of Family Issues, 34(12), 1598 - 622.
Wells, A., Welford, M., King, P., Papageorgiou, C., Wisely, J., & Mendel, E. (2010). A pilot randomized trial of metacognitive therapy vs applied relaxation in the treatment of adults with generalized anxiety disorder. Journal of Behaviour Research and Therapy, (48), 429 - 434.
Whisman, M. A., & Uebelacker, L. A. (2013). Prospective associations between marital adjustment and life satisfaction. Personal Relationships, (20), 728-739.
Zarei S, Sabet M. (2014). Effectiveness of emotionally focused couple therapy on marital commitment. intimacy and confidence of Tehran city married women. Quart J Health Breeze, 3(1): 21-7. [Persian]
Zoë D. Peterson،Sue Johnson. (2017). An Emotionally Focused Approach to Sex Therapy. https://doi.org/10.1002/9781118510384.ch16.
)