نوع مقاله : مقاله علمی - پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری مشاوره دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم تحقیقات تهران

2 دانشیار گروه مشاوره دانشگاه آزاد اسلامی واحد ابهر

3 استاد گروه مشاوره دانشگاه الزهرا

چکیده

هدف پژوهش حاضر مقایسه اثربخشی آموزش روانی بر اساس الگوی السون و مک مستر در افزایش انسجام خانواده معلمان زن بود. روش پژوهش نیمه آزمایشی با طرح پیش آزمون - پس آزمون و پیگیری بود. جامعه پژوهش کلیه معلمان زن متاهل شاغل در آموزش و پرورش شهرستان خرمدره در سال تحصیلی 96-95 به تعداد 550 نفربودند. تعداد نمونه 45 نفر بود که از بین معلمانی که نمره پایین در پرسشنامه انسجام خانواده(اولسون،1999) کسب کرده بودند به صورت تصادفی انتخاب و بصورت تصادفی در سه گروه(گروه آزمایشی(1) 15نفر، گروه آزمایشی(2)15 نفر و گروه کنترل 15 نفر) قرار گرفتند. آزمودنیهای گروه های آزمایشی در جلسات آموزشی شرکت کردند و افراد گروه کنترل مداخله خاصی دریافت نکردند. پس از پایان جلسات پس آزمون برای هر سه گروه اجرا شد. یکماه بعد نیز جلسه پیگیری برگزار گردید. داده ها با روش تحلیل واریانس چندراهه (آمیخته) تجزیه و تحلیل شد. نتایج پژوهش نشان داد که آموزش روانی بر اساس الگوی السون و مک مستر در ارتقای انسجام خانواده معلمان زن اثربخش است و این اثربخشی در طی زمان ماندگار است(001/0P≤). همچنین نتیجه پژوهش نشان داد که اثربخشی این دو آموزش در انسجام خانواده معلمان زن متفاوت نیست. بنابراین، می توان نتیجه گرفت برای ارتقای انسجام خانواده معلمان زن می توان از آموزشهای مبتنی بر الگوی اولسون و مک مستر استفاده کرد.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Comparing the effectiveness of psychological education based on McMaster and Olson model on enhancing family coherence of women teachers

نویسندگان [English]

  • amir mostofi sarkari 1
  • mohammad ghamari 2
  • Simin Hoseinian 3

1 department of counseling, islamic azad university, abhar,iran

2 department of counseling, islamic azad university, abhar,iran

3 Professor Alzahra University

چکیده [English]

This research was aimed to compare effectiveness of psychological education based on MacMaster and Olson model on enhancing family coherence of women teachers. The methodology was semi experimental with pre-posttest and following plan. Statistical Society composes of 550 married women teachers of the Khoramdareh city during 2017-2018 educational year. Statistical sample composed of 45 teachers with lower score in questionnaire of family coherence (Olsen, 1999) that randomly divided in test group 1 test group 2, and a control group that each group composes of 15 teachers. Test groups participated in training sessions and the control group did not receive any specific interventions. After training sessions, posttest implemented for all groups. Collected data analyzed by multivariate analyze (mixed). Results revealed that psychological education based on MacMaster and Olson method is effective in enhancing family coherence of women teachers and this effectiveness was lasting (P < 0.001). Results also showed that effectiveness of these two trainings in are not different. Therefore, it can be concluded that for enhancing family coherence of women teachers, it is useful to use psychological education based on MacMaster and Olson method.
Keywords: MacMaster Model, Olson model, family coherence

کلیدواژه‌ها [English]

  • MacMaster Model
  • Olson model
  • family coherence
اسدی، مسعود (1388).بررسی تأثیر گروه درمانی کوتاه مدت ستیر بر الگوهای ارتباطی زوج ها، پایان‌نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه خوارزمی، تهران.
اصلانی، خالد؛ امان الهی، عباس؛ ولد مؤمن، پری؛ تقی پور، منوچهر (1393). بررسی رابطه ساده و تعدیل گر ناامیدی و عملکرد خانواده با افکار خودکشی گرا در بین دانش آموزان پایه اول دبیرستان‌های شهر اهواز، فصلنامه فرهنگ مشاوره و روان‌درمانی، 20، 59-79.
اولیاء، نرگس؛ فاتحی زاده، مریم، بهرامی، مریم. (1390). آموزش غنی‌سازی زندگی زناشویی. تهران: نشر دانژه.
باباخانی، وحیده (1394). مقایسه اثربخشی آموزش الگوی مک مستر و فلدمن بر ذهن آگاهی و تعارضات زناشویی زوجین. پایان نامه دکتری مشاوره. دانشگاه آزاد علوم و تحقیقات تهران.
بخشایش، علیرضا؛ انتظاری، الهام (1390). رابطه کمالگرایی و باورهای غیر منطقی در زنان شاغل و خانه دار شهرستان یزد، فصلنامه اندیشه‌های نوین تربیتی، 25، 9-28.
بزرگ منش، کامیلا؛ نظری، محمد علی؛ زهراکار، کیانوش (1395). اثر بخشی خانواده درمانی بر انسجام و انعطاف پذیری خانواده، فصلنامه پرستاری و مامایی جامع نگر، 92، 35-27.
جلالی، ایران؛ احدی، حسن؛ کیامنش، علیرضا (1395). بررسی تأثیر آموزش خانواده مبتنی بر رویکرد اولسون بر بهبود انطباق و انسجام خانواده، روش‌ها و مدل‌های روان‌شناختی، 7 (24). 22-1.
جواهری، فاطمه؛ سراج زاده، سید حسین؛ رحمانی، ریتا (1389). تحلیل اثرات اشتغال زنان بر کیفیت زندگی آنها، فصلنامه زن در سیاست و توسعه، 29، 143-162.
حسینی حاجی بکنده، نازک؛ نوابی نژاد، شکوه؛ کیامنش، علیرضا (1395). اثربخشی الگوی گشتاوری السون بر تاب‌آوری و تعارض زناشویی زوجین، فصلنامه روانشناسی خانواده، (1)3، 47-58.
ریان، ای کریستین. اپستین، ناتان بی. کیتز، گابورای. میلر، ایوان دبلیو. بیشاپ دوآن اس (2005). ارزیابی و درمان خانواده‌ها: رویکرد مستر. ترجمه: فاطمه بهرامی، روناک عشقی، مجید غفاری، مهناز جوکار. محمد مسعود دیاریان و نامهر یوسفی (1391) تهران: ارجمند
زهرا کار، کیانوش. جعفری، فروغ (1394). مشاوره خانواده (مفاهیم، تاریخچه، فرآیندها)، تهران: ارسباران
سامانی، سیامک (1381). مدل علی برای همبستگی خانواده، استقلال عاطفی و سازگاری، پایان‌نامه دکتری، روانشناسی تربیتی، دانشگاه شیراز
سپهوند، تورج؛ رسول زاده طباطبایی، سید کاظم؛ بشارت، محمد علی؛ الهیاری، عباسعلی (1393). مقایسه مدل زوج درمانگری تلفیقی مبتنی بر خودتنظیم گری دلبستگی با مدل غنی‌سازی انریچ در افزایش رضایت زناشویی و بهزیستی روان شناختی زوجین، روانشناسی معاصر، (1). 9، 70-55.
سلیمی، هادی؛ حسین زاده، پریا؛ زارعی، اقبال؛ بدل پور، زینب (1396). پیش‌بینی سلامت جسمی و روانی بر اساس مؤلفه‌های تصمیم‌گیری و حل مسئله، انسجام خانواده، ابراز محبت و ظاهر فیزیکی در معلمان متأهل مقطع ابتدایی شهر کرج، مجله شهید سید اسماعیل جرجانی، (1)5، 89-77.
شیخی کوهسار، زینب (1390). اثربخشی آموزش غنی‌سازی ازدواج اولسون بر ارتقاء آگاهی از انتظارات، بهبود باورهای ارتباطی و افزایش رضایت زناشویی افراد مراجعه‌کننده به بهزیستی گنبد. پایان‌نامه کارشناسی ارشد. دانشگاه فردوسی مشهد.
قاسمی مقدم، کبری؛ بهمنی، بهمن؛ عسگری، علی (1392). اثربخشی آموزش گروهی برنامه غنی‌سازی زناشویی (سبک اولسون) بر افزایش رضایتمندی زنان متأهل، فصلنامه روانشناسی بالینی و شخصیت،20 (8)، 10-1.
کبیری، سحر (1393). اثربخشی آموزش غنی‌سازی ازدواج به سبک اولسون بر صمیمیت و تعارضات زناشویی، پایان‌نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه آزاد اسلامی واحد مرودشت.
کردی، حسین؛ هادیزاده، سکینه (1391). بررسی سبک زندگی زنان شاغل و غیر شاغل، فصلنامه علمی –پژوهشی زن و جامعه، (3)4،21-41
کریمی، ناهید؛ باباخانی، وحیده؛ و امیری مجد، مجتبی (1394).اثربخشی الگوی کارکرد خانواده(مک مستر)بر صمیمیت زناشویی زوجین، مجله علوم رفتاری ابهر، 23، 138-123.
متین، حسین؛ حیاتی، مژگان (1396). اثربخشی آموزش گروهی ایماگوتراپی بر مکانیزمهای دفاعی وحل مشکل زنان، فصلنامه فرهنگ مشاوره و روان‌درمانی، 32، 63- 78.
میرزایی کوتنایی، فرشته؛ حسین خانزاده، عباسعلی؛ اصغری، فرهاد؛ شاکری نیا، ایرج (1394). نقش انسجام خانواده در تبیین رفتارهای پرخاشگرانه فرزندان، فصلنامه تحول روان‌شناختی کودک، 2، 84-73.
نقیائی، مائده (1392). اثربخشی زوج درمانی مبتنی بر تلفیق رویکرد وجودگرایی با مدل اولسون بر رضایت مندی زناشویی و کارکرد خانواده زنان ماستکتومی شده و همسرانشان. پایان‌نامه کارشناسی ارشد. دانشگاه علوم بهزیستی و توان‌بخشی.
یزدان پناه احمدآبادی، منصوره (1391). اثربخشی آموزش پیش از ازدواج به روش اولسون بر انتظار از ازدواج و هوش هیجانی دختران در آستانه ازدواج. پایان‌نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه فردوسی مشهد.
 
Bowling, T. K. Hill, C. M. & Jencius, M. (2005). An overview of marriage enrichment. The Family Journal, 13(1), 87-94.
Copez-Lonzoy, A. Villarreal-Zegarra, D. & Paz-Jesús, A. (2016). Propiedades psicométricas de la Escala de Comunicación Familiar en estudiantes universitarios. Revista Costarricense de Psicología, 35(1),37-52.
Kelly, E. L. Moen, P. Oakes, J. M. Fan, W. Okechukwu, C. Davis, K. D. ... & Mierzwa, F. (2014). Changing work and work-family conflict: Evidence from the work, family, and health network. American Sociological Review, 79(3), 485-516
Neziri, Ibrahim; Kamberi, Ibadete (2016). Family Cohesion and the Efficacy of Employees in the Working Environment, Mediterranean Journal of Social Sciences, Vol, 7,426-434.
Olson D. (2011) FACESIV and the circumflex Model: validation study. Journal of Marita1 and Family Therapy. Dv.64-80.
Olson, D, H. (1999). Circumflex model of marital & family systems. Available by internet (online).
Olson, D. H. (2010). Family Communication and Family Satisfaction Scales. In FACES IV Package. www.facesiv.com
Pampliega, A.M; Laura Merino, Merino, Iriarte, L; and Olson, D.O(2017). Psychometric Properties of the Spanish version of the Family Adaptability and Cohesion Evaluation Scale I, Psicothema 2017, Vol. 29, No. 3, 414-420.
Smith, E. P. Prinz, R. J. Dumas, J. E. & Laughlin, J. (2018). Latent Models of Family Processes in African American Families: Relationships to Child Competence, Achievement, and Problem Behavior. Journal of Marriage and family, 63(4), 967-980.
Vandeleur, C.L. Jeanpretre, N. Perrez, M. & Schoebi, D. (2009). Cohesion, satisfaction eith family bonds, and emotional well-being in families with adolescents. Journal of Marriage and Family, 71, 1205-1219.
Villarreal-Zegarra, D. & Paz-Jesús, A. (2017). Family Cohesion, Adaptability and Composition in Adolescents from Callao, Peru. Propositions y Representaciones, 5(2), 21 – 64
Zemerman, K. Markman, H. J. & Stainly, H. (2009).Effectiveness of behavioral marital therapy: Empirical status of behavioral techniques inpreventing and alleviating marital distress. Journal of Counseling and Clinical Psychology, 56, 440-447.