نوع مقاله : مقاله علمی - پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم تحقیقات تهران

2 استاد ممتاز گروه سنجش و اندازه‌گیری دانشگاه علامه طباطبائی

3 استاد گروه روانشناسی تربیتی دانشگاه علامه طباطبائی

چکیده

احساس شادی نقش مهمی در کیفیت زندگی افراد دارد و یافتن عوامل همبسته با این احساس اهمیت فراوانی دارد. بنابراین پژوهش حاضر با هدف تدوین مدل شادکامی بر اساس ویژگی‌های شخصیتی، هوش هیجانی، سبک‌های دل‌بستگی، فعالیت‌های ارادی و ویژگی‌های جمعیت­شناختی بود. روش پژوهش توصیفی- همبستگی است. جامعه آماری شامل 12373 زن شاغل در سازمان‌های استان لرستان بود که تعداد 400 نفر بر اساس فرمول کوکران با روش نمونه‌گیری خوشه­ای چندمرحله­ای انتخاب شد. داده­ها از طریق مقیاس شخصیتی نئو، هوش هیجانی شیرینگ، پرسشنامه دل‌بستگی کولینز و رید، پرسشنامه فعالیت‌های ارادی و پرسشنامه شادی آکسفورد جمع­آوری و با استفاده از همبستگی پیرسون و تحلیل مسیر تحلیل گردید. نتایج نشان داد که مدل شادکامی از برازش لازم برخوردار است و اثر مستقیم و غیرمستقیم روان رنجوری و اثر مستقیم برون‌گرایی و گشودگی به تجربه بر شادکامی معنادار است (01/0>p). همچنین اثر مستقیم هوش هیجانی و فعالیت‌های ارادی و اثر کل سبک‌های دل‌بستگی بر شادکامی معنادار است (01/0>p). بین ویژگی‌های جمعیت­شناختی و شادکامی رابطه معناداری وجود ندارد (05/0>p). بر اساس یافته­های پژوهش می­توان گفت که شادکامی می­تواند از شخصیت، سبک دل‌بستگی، هوش هیجانی و فعالیت­های ارادی متأثر شود و مدیران سازمان­ها می­توانند با اولویت قرار دادن و آموزش آن‌ها به ارتقای شادکامی کارکنان کمک نمایند.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Developing a model of happiness based on personality traits, emotional intelligence, attachment style, voluntary activities and demographic characteristics

نویسندگان [English]

  • Seyyed Hossein Jazayeri 1
  • ali delavar 2
  • Fariborz Dortaj 3

1 Department of Psychology, Faculty of Humanities and Social Sciences, Science and Research Branch, Islamic Azad University, Tehran, Iran.

2 Distinguished Professor Department of Psychometrics, School of Psychology and Educational Sciences, Allameh Tabataba'i University, Tehran, Iran

3 School of Psychology and Educational Sciences, Allameh Tabataba'i University, Tehran, Iran

چکیده [English]

Introduction: The feeling of happiness plays an important role in the quality of life of individuals and the finding of the factors associated with this feeling is important. Therefore, the present study was aimed to develop a model of happiness based on personality traits, emotional intelligence, attachment styles, voluntary activities and demographic characteristics.
Method: The research method is descriptive-correlational. The statistical population consisted of 12373 women employed in organizations of Lorestan province. 400 people were selected by stratified random sampling based on Cochran formula. Data were collected through NEO Personality Scale, Shirin Emotional Intelligence, Collins & Reid Attachment Inventory, Voluntary Activities Questionnaire and Oxford Happiness Questionnaire. Pearson correlation and path analysis were used to analyze the data.
Results: The results showed that the happiness model had the necessary fit and direct and indirect effects of neuroticism and the direct effect of extraversion and openness on experience was significant on happiness (p<0.01). Also, direct effect of emotional intelligence and voluntary activities and the effect of attachment styles on happiness is significant (p<0.01). There was no significant relationship between demographic characteristics and happiness (p<0.05).
Conclusion: According to research findings, happiness can be affected by personality, attachment style, emotional intelligence and voluntary activities, and managers of organizations can help them to increase the happiness of their employees by prioritizing them and teaching them.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Happiness
  • personality
  • emotional intelligence
  • attachment style
  • voluntary activity
بهادری خسروشاهی، جعفر؛ هاشمی نصرت‌آباد، تورج و ماشینچی عباس، نعیمه (1391). رابطه ویژگی‌های شخصیتی و هوش هیجانی با شادکامی در دانشجویان. مجله علوم پزشکی کرمانشاه، 16 (6): 1-6.
بیات، محمدرضا. (1396). رابطه الگوهای ارتباطی خانواده و سبک‌های دل‌بستگی با شادکامی دانشجویان دختر دانشگاه آزاد اسلامی واحد اندیمشک. فصلنامه زن و فرهنگ، 8 (31): 91-102.
پاکدامن، شهلا (1380). بررسی ارتباط بین دل‌بستگی و جامعه­طلبی در نوجوانی. پایان­نامه دکتری روان‌شناسی، دانشگاه تهران.
پورزارعی، رضا. (1386). بررسی رابطه هوش هیجانی، سلامت روان و شادکامی در بین دانش‌آموزان متوسطه شهرستان فراشبند. پایان‌نامه کارشناسی ارشد دانشگاه آزاد اسلامی واحد ارسنجان.
پورفرج عمران، مجید و رضازاده، حلیمه (1397). اثربخشی روان­درمانی مثبت­نگر بر شادکامی و امید به زندگی بیماران سرطانی. فصلنامه فرهنگ مشاوره و روان­درمانی، 9(33): 136-119.
جزایری، سیدحسین. (1397). تدوین مدل روابط ویژگی‌های شخصیتی، سبک‌های دل‌بستگی، هوش هیجانی، ویژگی‌های جمعیت­شناختی و فعالیت‌های ارادی با شادکامی در زنان شاغل. پایان‌نامه دکتری، دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم و تحقیقات.
حجازی، الهه؛ تنها، زهرا؛ رحمانی، سوده؛ و نیک‌پور، روشنک. (1392). سبک‌های عشق: رابطه با پنج عامل بزرگ شخصیت و سبک‌های دل‌بستگی. فصلنامه پژوهش‌های نوین روان‌شناختی، 8(30): 38-37.
حسن‌نیا، سمیه؛ صالح‌صدق‌پور، بهرام و دماوندی، مجید ابراهیم. (1393). مدل‌یابی رابطه ساختاری هوش هیجانی و شادکامی با واسطه‌گری خودکارآمدی و خودتنظیمی تحصیلی. مجله مطالعات آموزش و یادگیری، 6(2):60-32.
حق‌شناس، حسین. (1385). مقایسه ویژگی‌های شخصیتی و سلامت روان دانش‌آموزان دبیرستان‌های تیزهوشان و دبیرستان‌های عادی. پایان‌نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم تحقیقات تهران.
خدابنده­لو، یوسف. (1393). مرور خویشتن؛ فعالیتی برای شادکامی. مجله رویش روان‌شناسی، 3(9): 131-111.
خطیب، حمیده؛ ناظر، محمد؛ نعمت­الله زاده ماهانی، کاظم و صدرمحمدی، رضوان. (1395). رابطه ویژگی‌های شخصیتی با شادکامی و رضایت شغلی بین کارکنان دانشگاه ولی‌عصر (عج) رفسنجان. نشریه مدیریت فرهنگ سازمانی، 14(4): 80-1161.
رجبی گیلان، نادر؛ قاسمی، سید رامین؛ رشادت، سهیلا و زنگنه، علی‌رضا. (1393). شادکامی در کارکنان بخش سلامت: برخی عوامل زمینه‌ای و شغلی مرتبط با آن. مجله دانشکده پزشکی اصفهان، 32 (309): 1-10.
سجادیان، پریناز، کلانتری، ‌مهرداد؛ عابدی، محمدرضا و نیلفروشان، پریسا. (1395). تأثیر برون‌گرایی و روان رنجوری بر شادی دانشجویان؛ نقش میانجی هوش هیجانی و بهزیستی روانی. دانش و پژوهش در روان‌شناسی کاربردی، شماره 3: 25-13.
سلیمی، مسعود. (1393). رابطه شادکامی با پنج عامل بزرگ شخصیت. فصلنامه مددکاری اجتماعی، 3 (2): 49-41.
شریعتی، مریم؛ و رمضانی، فریدون. (1388). بررسی رابطه هوش هیجانی و شادکامی در دانشجویان دانشگاه پیام نور. مجموعه مقالات نخستین همایش‌ ملی شادکامی. زاهدان: دانشگاه سیستان و بلوچستان، دانشکده علوم تربیتی و روان‌شناسی.
شیخ مونسی، فاطمه؛ ضرغامی، مهران؛ خادملو، محمد؛ علی­محمدی، محمد مهدی. (1391). بررسی وضعیت شادکامی و ارتباط آن با برخی از عوامل جمعیت­شناختی در دانشجویان پزشکی دانشگاه علوم پزشکی مازندران، ۱۳۸۹. مجله دانشگاه علوم پزشکی مازندران، ۲۲ (۹۷): ۱۳۲-۱۳۷.
صحرائیان، مریم؛ صلحی، مهناز و حقانی، حمید (1391). تأثیر مدل توانمندسازی بلوم در ارتقای مهارت­های زندگی دانش­آموزان دختر پایه سوم دبیرستان جهرم. مجله تخصصی پژوهش و سلامت، 2(1): 100-91.
فیست، جس و فیست، گرگوری (2012). نظریه­های شخصیت. ترجمه یحیی سید محمدی (1394)، ویراست هشتم، تهران: روان.
قدرتی، نعیمه؛ قدرتی، اکرم و قناعتی، مهدی. (1396). رابطه بین معنای زندگی و هوش هیجانی با شادکامی در دانشجویان پرستاری. مجله کمیته تحقیقات دانشجویی دانشگاه علوم پزشکی سبزوار، 22(2): 15-8.
قدم­پور، عزت­اله؛ خلیلی گشنیگانی، زهرا و چهری، پرستو. (1395). بررسی رابطه بین سبک­های دل‌بستگی و عزت‌نفس با شادکامی دانشجویان دختر دانشگاه لرستان. هفتمین کنفرانس بین­المللی روان‌شناسی و علوم اجتماعی، تهران.
قلتاش،‌ عباسی؛ صالحی، مسلم و بهمنی، سمیه. (1390). رابطه هوش هیجانی با فرسودگی شغلی و شادکامی مدیران مدارس شهر مرودشت. فصلنامه رهبری و مدیریت آموزشی دانشگاه آزاد اسلامی واحد گرمسار، 5 (2): 117-135.
کریمی، ام‌البنین؛ کیمیایی، سیدعلی و مهدیان، حسین. (1391). بررسی نقش سبک‌های دل‌بستگی و هوش هیجانی و استرس شغلی بر رضایت شغلی دبیران مقطع متوسطه شهر مشهد در سال تحصیلی 90-89. فصلنامه مشاوره شغلی و سازمانی، 4(10): 31-45.
کشاورز، امیر؛ مولوی، حسین و کلانتری، مهرداد (1387). رابطه بین سرزندگی و ویژگی­های جمعیت­شناختی با شادکامی در مردم شهر اصفهان. مجله مطالعات روان‌شناختی، 4(4): 64-45.
گروسی فرشی، میرتقی؛ مانی، آرش و بخشی­پور، عباس (1385). بررسی ارتباط بین ویژگی­های شخصیتی و احساس شادکامی در بین دانشجویان دانشگاه تبریز. فصلنامه روان‌شناسی دانشگاه تبریز، 1(1): 158-143.
محمدیان منصور، صاحبه؛ گل خندان، داود؛ خوانساری، مجتبی و گل خندان، ابوالقاسم. (1394). تحلیل عوامل اجتماعی- اقتصادی مؤثر بر شادی (یک تحلیل اقتصادسنجی با در نظر گرفتن محدودیت‌های مذهبی). فصلنامه برنامه­ریزی رفاه و توسعه اجتماعی، 7(25): 163-125.
منتظری، علی؛ امیدواری، سپیده؛ آذین، سیدعلی؛ آیین‌پرست، افسون؛ جهانگیری، کتایون؛ صدیقی، ژیلا؛ عبادی، مهدی؛ فرزادی، فرانک؛ مختون، فرزانه، طاووسی، محمود؛ هدایتی، علی‌اصغر و فتحیان، سمیه (1391). میزان شادکامی مردم ایران و عوامل مؤثر بر آن: مطالعه سلامت از دیدگاه مردم ایران. نشریه پایش، 11(4): 475-467.
نشاط دوست، حمیدطاهر؛ مهرابی، حسینعلی؛ بالاهنگ، حسن و سلطانی، ایرج. (1386). تعیین عوامل مؤثر بر شادکامی همسران کارکنان شرکت فولاد مبارکه. فصلنامه خانواده پژوهی، 3(11): 681-669.
نعیمی، ابراهیم و تاجری، زهره (1396). اثربخشی آموزش مهارت­های ویژه چندگانه بر کاهش استرس و افزایش شادکامی مادران دانش­آموزان اتیسم. فصلنامه فرهنگ مشاوره و روان­درمانی، 8(32): 37-17.
نوعی ایران، لیلا و علیلو، مجید محمود (1394). پیش­بینی کیفیت زندگی و شادکامی بر مبنای سبک­های دل‌بستگی در زوجین متأهل شهر تبریز. مجله پژوهش توان‌بخشی در پرستاری، 1(4): 69-60.
نوفرستی، اعظم؛ گنجی، نیما و سلیمانی، علی‌اکبر. (1395). رابطه شادکامی با متغیرهای جمعیت­شناختی، شخصیت و فعالیت‌های ارادی شادی­آفرین در جانبازان و ایثارگران. مطالعات فرهنگ ایثار، 1(1): 34-29.
هادی­نژاد، حسن و زارعی، فاطمه (1388). پایایی، اعتبار، و هنجاریابی پرسشنامه شادکامی آکسفورد. مجله پژوهش­های روان‌شناختی، 12(1-2): 77-62.
Agbo, A. A., & Ngwu, C. N. (2017). Aversion to happiness and the experience of happiness: The moderating roles of personality. Personality and Individual Differences, 111, 227-231.
Argyle, M. (2013). The psychology of happiness. New York: Routledge.
Augusto Landa, J. M., Martos, M. P., & Lopez-Zafra, E. (2010). Emotional intelligence and personality traits as predictors of psychological well-being in Spanish undergraduates. Social Behavior and Personality: an international journal38(6), 783-793.
Azizi, A. Movahedi, Y. (2013). The predict happiness based on attachment styles. In Tabriz University 6th International Congress on Child and Adolescent psychiatey Tabriz University of Medical Sciences.
Bai, N., & Niazi, S. M. (2014). The relationship between emotional intelligence and happiness in collegiate champions (Case study: Jiroft University). European Journal of Experimental Biology4(1), 587-590.
Bayrami, M., Heshmati, R., Mohammadpour, V., Gholamzadeh, M., Hasanloo, H. O., & Moslemifar, M. (2012). Happiness and willingness to communicate in three attachment styles: A study on college students. Procedia-Social and Behavioral Sciences46, 294-298.
Carr, A. (2004). Positive psychology: The science of happiness and human strengths. New York: Routledge.
Diener, E. (2000). Subjective wellbeing: The science of happiness and a proposal for a national index. American Psychological Association, 55: 34-43.
Eddington, N., & Shuman, R. (2004). Subjective Well-being. Presented by continuity psychology education.
Furnham, A., & Christoforou, I. (2007). Personality Traits, Emotional Intelligence, and Multiple Happiness. North American Journal of Psychology, 9(3): 439-62.
Frijters, P., & Beatton, T. (2012). The mystery of the U-shaped relationship between happiness and age. Journal of Economic Behavior & Organization, 82(2-3), 525-542.
Gomez, V., Krings, F., Bangerter, A., & Grob, A. (2009). The influence of personality and life events on subjective well-being from a life span perspective. Journal of Research in Personality, 43(3), 345-354.
Hardie, E., & Tee, M. Y. (2007). Excessive Internet use: The role of personality, loneliness and social support networks in Internet Addiction. Australian Journal of Emerging Technologies & Society, 5(1): 34-44.
Joshanloo, M. (2018). Fear and fragility of happiness as mediators of the relationship between insecure attachment and subjective well-being. Personality and Individual Differences, 123, 115-118.
Kafetsios, K. (2004). Attachment and emotional intelligence abilities across the life course. Personality and individual Differences, 37(1), 129-145.
Lim, C., & Putnam, R. D. (2010). Religion, social networks, and life satisfaction. American sociological review75(6), 914-933.
Lyubomirsky, S., King, L., & Diener, E. (2005). The benefits of frequent positive affect: Does happiness lead to success?. Psychological bulletin, 131(6), 803-55.
Mayer, J. D., Salovey, P., & Caruso, D. R. (2008). Emotional intelligence: New ability or eclectic traits?. American psychologist, 63(6), 503-17.
Mikulincer, M., & Shaver, P. R. (2003). The attachment behavioral system in adulthood: Activation, psychodynamics, and interpersonal processes. Advances in experimental social psychology, 35, 56-152.
Platsidou, M. (2013). Trait emotional intelligence predicts happiness, but how? An empirical study in adolescents and young adults. International Journal of Wellbeing, 3(2): 197-209.
Robinson, F. P. (2004). Measurement of quality of life in HIV disease. Journal of the Association of Nurses in AIDS Care15(5), 14S-19S.
Ruiz‐Aranda, D., Extremera, N., & Pineda‐Galán, C. (2014). Emotional intelligence, life satisfaction and subjective happiness in female student health professionals: the mediating effect of perceived stress. Journal of psychiatric and mental health nursing21(2), 106-113.
Sheldon, K. M., & Lyubomirsky, S. (2004). Achieving sustainable new happiness: Prospects, practices, and prescriptions. Positive psychology in practice, 127-145.
Szczygieł, D., & Mikolajczak, M. (2017). Why are people high in emotional intelligence happier? They make the most of their positive emotions. Personality and Individual Differences, 117, 177-181.