نوع مقاله : مقاله علمی - پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری دانشگاه محقق اردبیلی

2 دانشیار دانشگاه محقق اردبیلی

3 استادیار دانشگاه محقق اردبیلی

4 استاد دانشگاه محقق اردبیلی

چکیده

پژوهش حاضر با هدف مقایسه اثربخشی زوج‌درمانی مبتنی بر فراهیجان با زوج‌درمانی روایتی بر سازگاری و دل‌زدگی زناشویی زوجین متعارض انجام گرفت. این پژوهش از نوع مطالعات آزمایشی با طرح پیش‌آزمون- پس‌آزمون و گروه کنترل بود.جامعه آماری پژوهش شامل کلیه زوجین ناسازگار مراجعه‌کننده به دادگاه خانواده، شوراهای حل اختلاف و مراکز مشاوره شهر تبریز در طول پاییز 1395 بودند.برای انتخاب نمونه آماری از بین زوجین واجد شرایط ورود به مطالعه 24 زوج (48 نفر) انتخاب و به‌صورت تصادفی در دو گروه آزمایش و یک گروه کنترل جایگزین و سپس زوج‌درمانی مبتنی بر فراهیجان و زوج‌درمانی روایتی طی 8 جلسه 90 دقیقه‌ای برای گروه‌های آزمایش اجرا شد. برای جمع‌آوری اطلاعات پژوهش از پرسشنامه‌های دل‌زدگی زناشویی پاینز و سازگاری زناشویی اسپانیر در دو مرحله پیش و پس‌آزمون استفاده گردید. تجزیه‌وتحلیل داده‌ها با استفاده از آزمون تحلیل کوواریانس چند متغیری در برنامه SPSS انجام گرفت. تجزیه‌وتحلیل داده‌ها نشان داد که گروه دریافت‌کننده زوج‌درمانی مبتنی بر فراهیجان نسبت به گروه زوج‌درمانی روایتی و گروه کنترل؛ و همچنین گروه دریافت‌کننده زوج‌درمانی روایتی نسبت به گروه کنترل میانگین نمراتشان در پس‌آزمون سازگاری زناشویی افزایش و در پس‌آزمون دل‌زدگی زناشویی کاهش یافته بود. با توجه به نتایج به‌دست‌آمده زوج‌درمانی مبتنی بر فراهیجان با توجه به ماهیت تلفیقی خود و استفاده از مبانی و اصول اعتقادی نظریه‌های مختلف درمانی نسبت به زوج‌درمانی روایتی اثربخشی بیشتری بر افزایش سازگاری زناشویی و کاهش دل‌زدگی زناشویی زوجین متعارض دارد.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Comparing The Effectiveness Of Meta- Emotion Based Couple Therapy with Narrative Couple Therapy On Adjustment And Cuople Burnout In Conflicting Couples

نویسندگان [English]

  • sakineh fotohi 1
  • niloufar mikaeili 2
  • akbar atadokht 3
  • nader hajlo 4

1 mohaghegh ardebili university

2 university of Mohaghegh Ardebil

3 university of Mohaghegh Ardebil

4 university of Mohaghegh Ardebil

چکیده [English]

Aims:The present study was conducted with the aim comparison of the effectiveness of meta-emotion based couple therapy with narrative couple therapy on adjustment and cuople Burnout in conflicting couples. Materials & Methods: This research is a type of experimental study with pre test - post test design and control group. The statistical population of the study included all incompatible couples referring to the family court, dispute resolution councils andTabriz counseling centers during the autumn of 2015.To select the statistical sample among couples are eligible to enter the study were selected 24 couples (48 people) and were randomly assigned into two experimental groups and one control group and then Was implemented meta- emotion based couple therapy and narrative couple therapy during 8 sessions of 90-minute for the expremental groups.To collect research data, it was used of Pinez burnout scale and dyadic adjustment scale In both preand post-test.Data analysis was performed using multivariate analysis of covariance in SPSS. findings: data analysis showed that the group receiving meta-emotion based couple therapy compared to the group of narrative couple therapy and control group; and also the group receiving narrative couple therapy versus control group average scores had increased in the marital adjustment and decreased in the cuople burnout.Conclusion:According to the results meta- emotion based couple therapy regarding to their compilation nature and the use of the principles and principles of the various therapeutic theories comparing the narrative couple therapy it has more efficacy on increasing marital adjustment and reducing cuople burnout of conflicting couples.

کلیدواژه‌ها [English]

  • meta-emotion couple therapy
  • Narrative therapy
  • marital adjustment
  • marital cuople burnout
اسکندر پور، نسترن. (1393). بررسی تأثیر آموزش روایت درمانی بر کاهش نارضایتی زناشویی در زوجین شهر تهران. اولین کنفرانس بین‌المللی روان‌شناسی و علوم رفتاری. تهران، موسسه همایشگران مهر اشراق، مرکز همایش‌های دانشگاه تهران.
امانی، رزیتا. (1394). مقایسه تعارض زناشویی در ساختار توزیع قدرت در خانواده. فصلنامه فرهنگی-تربیتی زنان و خانواده، 10 (32)، 52-41.
آرین فر، نیره؛ پورشهریاری، مه سیما. (1396). مدل معادلات ساختاری پیش‌بینی تعارضات زناشویی بر اساس طرح‌واره‌های ناسازگار اولیه حوزه بریدگی و طرد و متغیر میانجی سبک‌های عشق‌ورزی. فصلنامه فرهنگ مشاوره و روان‌درمانی، 8 (29)، 134-108.
آقایوسفی، علیرضا؛ فتحی آشتیانی، علی؛ علی‌اکبری، مهناز؛ ایمانی فر، حمیدرضا. (1394). اثربخشی ساختارگرایی بر تعارضات زناشویی، سبک‌های اسناد و بهزیستی اجتماعی. دوفصلنامه روان‌شناسی بالینی و شخصیت، 13 (2)، 128-115.
برازنده، هدی؛ صاحبی، علی؛ امین یزدی، سید امیر؛ مهرام، بهروز. (1385). رابطه معیارهای ارتباطی با سازگاری زناشویی. روان‌شناسی تحولی، 2 (8)، 330-319.
بساک نژاد، سودابه؛ مهرابی زاده هنرمند، مهناز؛ حسنی، محدثه؛ نرگسی، فریده. (1391). اثربخشی روایت درمانی گروهی بر نگرانی از بدریختی بدن در دانشجویان دختر. روان‌شناسی سلامت، 1 (2)، 11-5.
بهراد فر، رحیم؛ جزایری، رضوان السادات؛ بهرامی، فاطمه؛ عابدی، محمدرضا؛ اعتمادی، عذرا؛ فاطمی، سید محسن. (1395). بررسی تطبیقی اثربخشی زوج‌درمانی هیجان مدار و زوج‌درمانی روایتی بر کیفیت زناشویی و کارکردهای مختل هیجانی، شناختی و رفتاری زوجین آشفته. مجله روان‌شناسی خانواده، 3 (1)، 16-3.
حیرت، عاطفه؛ فاتحی زاده، مریم السادات؛ احمدی، سید احمد؛ اعتمادی، عذرا؛ بهرامی، فاطمه. (1393). نقش ابعاد سبک زندگی زوجی در پیش‌بینی سازگاری زناشویی. فصلنامه زن و جامعه، 5 (2)، 158-145.
خدابخش، محمدرضا؛ کیانی، فریبا؛ نوری تیرتاشی، ابراهیم؛ خستو هشجین، حامد. (1393). اثربخشی روایت درمانی بر افزایش صمیمت زوجین و ابعاد آن: تلویحاتی برای درمان. فصلنامه مشاوره و روان‌درمانی خانواده، 4 (4)، 632-607.
خدایاری فرد، محمد؛ شهابی، روح اله؛ اکبری زردخانه، سعید. (1386). رابطه نگرش مذهبی با رضایتمندی زناشویی در دانشجویان متأهل. فصلنامه خانواده پژوهشی، 3 (1)، 620-611.
داوودی، زهرا؛ اعتمادی، عذرا؛ بهرامی، فاطمه؛ شاه سیاه، مرضیه. (1391). تأثیر رویکرد زوج‌درمانی کوتاه‌مدت راه‌حل محور بر سازگاری زناشویی در زنان و مردان مستعد طلاق شهر اصفهان. اصول بهداشت روانی، 14 (55)، 199-192.
ربیعی، سولماز؛ فاتحی زاده، مریم؛ بهرامی، فاطمه. (1387). روایت درمانی. فصلنامه تازه‌های روان‌درمانی، 47 و 48، 19-12.
روشن، رسول؛ علینقی، علیرضا؛ ثنایی، باقر؛ ملیانی، مهدیه. (1391). اثربخشی زوج‌درمانی مبتنی بر خود نظم‌بخشی در ارتقاء سازگاری زناشویی زوجین دارای مشکلات زناشویی مراجعه‌کننده به مرکز مشاوره. فصلنامه مشاوره و روان‌درمانی خانواده، 2 (2)، 233-222.
ساداتی، سید احسان؛ مهرابی زاده هنرمند، مهناز؛ سودانی، منصور. (1393). رابطه علی تمایزیافتگی، نوروزگرایی و بخشندگی با دل‌زدگی زناشویی با واسطه تعارض زناشویی. فصلنامه روان‌شناسی خانواده، 1 (2)، 68-55.
سودانی، منصور؛ داستان، نصیر؛ خجسته مهر، رضا؛ رجبی، غلامرضا. (1394). مقایسه اثربخشی زوج‌درمانی روایتی و زوج‌درمانی رفتاری تلفیقی بر تاکتیک های حل تعارض زنان قربانی خشونت همسر. فصلنامه زن و جامعه، 6 (3)، 12-1.
سودانی، منصور؛ دهقانی، مصطفی؛ دهقان‌زاده، زهرا. (1392). اثربخشی آموزش تحلیل ارتباط محاوره‌ای بر دل‌زدگی زناشویی و کیفیت زندگی زوجین. فصلنامه مشاوره و روان‌درمانی خانواده، 3 (2)، 180-160.
شاکریان، عطا؛ نظری، علی‌محمد؛ ابراهیمی، پایناز؛ فاطمی، عادل؛ دانایی، صبا. (1391). ارتباط شباهت و تضاد در ویژگی‌های شخصیتی با سازگاری زناشویی. مجله علوم رفتاری، ۶ (۳)، 13-14.
صفی پوریان، شهین؛ قدمی، سید امیر؛ خاکپور، مسعود؛ سودانی، منصور؛ مهرآفرید، معصومه. (1395). تأثیر مشاوره گروهی با روش درمان بین فردی (IPT) بر کاهش دل‌زدگی زناشویی زنان متقاضی طلاق. آموزش پرستاری، 5 (1)، 11-1.
ضیاالحق، مریم سادات؛ حسن‌آبادی، حسین؛ قنبری هاشم‌آبادی، بهرامعلی؛ مدرس غروی، مرتضی. (1391). تأثیر زوج‌درمانی هیجان مدار بر سازگاری زناشویی. فصلنامه خانواده پژوهشی، 8 (29)، 66-49.
عمادی، زهرا؛ یزدخواستی، فریبا؛ مهرابی، حسینعلی. (1394). اثربخشی روایت درمانی گروهی بر سازگاری با طلاق والدین، تاب‌آوری و مشکلات رفتاری-هیجانی دختران طلاق مقطع ابتدایی شهر اصفهان. مجله روان‌شناسی و روان‌پزشکی شناخت، 2 (3)، 99-81.
فلاح چای، رضا. (1387). مقایسه اثربخشی رویکرد آموزش شناختی-رفتاری زوجین با آموزش زوجین بر اساس رویکرد در روایت درمانگری در کاهش تعارضات زناشویی. پایان‌نامه دکتری روان‌شناسی، دانشگاه علامه طباطبایی.
کاظمی، پروانه؛ آقامحمدیان شعرباف، حمیدرضا؛ مدرس غروی، مرتضی؛ مهرام، بهروز. (1390). بررسی اثربخشی برنامه ارتقاء کیفیت زندگی زوجین بر رضایتمندی زناشویی و سلامت روان. پژوهش‌های روان‌شناسی بالینی و مشاوره، 1 (2)، 86-71.
کرمی بلداجی، روح‌الله؛ ثابت زاده، ماجده؛ فلاح چای، سید رضا؛ زارعی، اقبال. (1393). سبک‌های دل‌بستگی بزرگ‌سالان به‌عنوان پیش‌بینی کننده سبک‌های حل تعارض زناشویی در بین دبیران متأهل شهر بندرعباس. فصلنامه مشاوره و روان‌درمانی خانواده، 4 (4)، 112-85.
محرومی، فائزه. (1392). بررسی اثربخشی زوج‌درمانی به شیوه گاتمن بر الگوها و باورهای ارتباطی زوجین متعارض دانشجو. پایان‌نامه کارشناسی ارشد دانشگاه فردوسی مشهد، دانشکده علوم تربیتی و روان‌شناسی.
محمدی، محمد؛ زهراکار، کیانوش؛ جهانگیری، جهانگیر؛ داورنیا، رضا؛ شاکرمی، محمد؛ مرشدی، مهدی. (1396). بررسی کارآیی مداخله آموزشی مبتنی بر مدل گاتمن بر صمیمیت زناشویی زنان. سلامت و بهداشت، ۸ (۱)، ۷۴-۸۴.
معین، لادن؛ غیاثی، پروین؛ مسموعی، راضیه. (1390). رابطه سخت رویی روان‌شناختی با سازگاری زناشویی. فصلنامه جامعه‌شناسی زنان، 2 (4)، 190-163.
نادری، فرح؛ افتخار، زهرا؛ آملازاده، صغری. (1388). رابطه ویژگی‌های شخصیت و روابط صمیمی همسر با دل‌زدگی زناشویی در همسران معتادان مرد اهواز. یافته‌های نو در روان‌شناسی، 4 (11)، 78-61.
نامنی، ابراهیم؛ شیرآشیانی، آزاده. (1395). سرزندگی و کنترل عواطف در زنان متقاضی طلاق. فصلنامه فرهنگ مشاوره و روان‌درمانی، 7 (27)، 169-150.
نریمانی، محمد؛ عباسی، مسلم؛ بگیان کوله مرز، محمدجواد؛ بختی، مجتبی. (1393). مقایسه اثربخشی دو رویکرد آموزش مبتنی بر پذیرش و تعهد و روایت درمانی گروهی بر تعدیل طرح‌واره‌های ناسازگار اولیه در مراجعان متقاضی طلاق. فصلنامه مشاوره و روان‌درمانی خانواده، 4 (1)، 38-2.
نعیم، سامیه. (1387). رابطهبیندل‌زدگیزناشویی، روابطصمیمی باهمسروتعارضاتزناشویی باخشونتعلیهزنانشهرایلام. پایان‌نامه کارشناسی ارشد روان‌شناسی عمومی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد اهواز.
نوری تیرتاش، ابراهیم؛ کاظمی، نرجس. (1391). بررسی تأثیر روایت درمانی بر میزان تمایل به بخشودگی در زنان. مجله روان‌شناسی بالینی، 4 (2)، 78-71.
نویدی، ا. (1384). بررسی رابطه بین دل‌زدگی زناشویی و ابعاد جوسازمانی و مقایسه آن در زنان و مردان شاغل در خدمات پرستاری و کارکنان ادارات آموزش‌وپرورش شهر. تهران: پایان‌نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه شهید بهشتی تهران.
ویسی، اسداله. (1391). طراحی و مقایسه‌ی اثربخشی دو برنامه درمانی مبتنی بر اصول درمان روایتی و درمان مبتنی بر آموزه‌های قرانی در کاهش تعارض‌های زناشویی. فصلنامه مشاوره و روان‌درمانی خانواده، 2 (3)، 357-340.
هواسی، ناهید؛ زهراکار، کیانوش؛ محسن زاده، فرشاد. (1395). بررسی اثربخشی زوج‌درمانی گروهی به روش گاتمن بر کاهش فرسودگی زناشویی زوجین. روان پرستاری، ۴ (۶)، 64-59.
Babcock, J. C., Gottman, J. M., Ryan, K. D. And Gottman, J. S. (2013). A component analysis of a brief psycho-educational couples' workshop: one-year follow-up results. J Fam Ther, 35, 252–280.
Baucom, D. H., Hahlweg, K., Atkins, D. A., Engl, J., Thurmaier, F. (2006). Long term prediction of marital quality following a relationship education program: Being positive in a constructive way. J Fam Psychol, 20 (3), 448-455.
Chen, Z. Tanaka, N. Uji, M. Hiramura, H. & Shikai, N. (2007). The role of personalities in marital adjustment of Japanese couples. Journal of Social Behavioral and Personality, 35(4), 561 – 572.
David, P. (2015). Wedding the Gottman and Johnson Approaches into an Integrated Model of Couple Therapy. The Family Journal, 23(4), 336-345.
Faircloth, B. (2012). Children andmarital Conflict: A Review. Case makers, 6(1), 1-5.
Gottman, J., Swanson, C., Swanson, K. (2002). A General Systems Theory of Marriage: Nonlinear Difference Equation Modeling of Marital Interaction. Pers Soc Psychol Rev, 6(4), 326-40.
Gottman, J. M., Katz, L. F., & Hooven, C. (1997). Meta Emotion: How Families Communicate Emotionally. Mahwah, Nj: Erlbaum.
Gurman, S. A. (2008). Clinical Handbook Of Couple Therapy (4 Ed). New York: Guilford Publications.
Markowitz, J. (2009). Developments in interpersonal psychotherapy. Canadian of psychiatry. 44, 556-61.
Navarra, R. J., & Gottman, J. M. (2011). Gottman method couple therapy: From theory to practice. In D.K. Carson. And M. Casado-Kehoe (Eds.) Case studies in couples therapy: Theory-based approaches (331-343). New York: Routledge.
Pines, A., Nanws, R. (2009). The relationship between career and couple burnout: implication for career and couple counseling. Journal Of employment counseling. 42, 50-64.
Pinez, A. M. (1996). Couples Burnout: Courses And Cures. London Rout Ledge, 32, 1-27.
Polkinghrone, D. E. (2010). Narrative And Postmodernism. In Angus, L. E., & Mcleod, J. (Eds.), The Handbook Of Narrative And Psychotherapy. London: Sage Publication, 53-103.
Wamboldt, F. (2006). Co-Constructing A Marriage: Analyses Of Young Couples' Relationship Narratives Monographs Of The Society For Research In Child Development. Monographs Of The Society For Research In Child Development, 64, 37–51.