نوع مقاله : مقاله علمی - پژوهشی

نویسندگان

1 دانشیار گروه فلسفه تعلیم و تربیت اسلامی دانشگاه علامه طباطبائی

2 دانشجوی دکتری روانشناسی تربیتی دانشگاه علامه طباطبائی

چکیده

پژوهش حاضر با هدف ترسیم شخصیت و سیمای زنان مقدس قرآنی به عنوان بدیلی شناخت­شناسانه در برابر الگوی مسخ شده غربی از زن انجام شد. روش پژوهش اسنادی بود که از طریق بهره­گیری از مطالعه کتابخانه­ای (اسناد و مدارک، مجلات، کتب و مقالات معتبر داخلی و خارجی) به بررسی موضوع مقاله پرداخته شد و  ضمن ارائه شواهد تاریخی از وضعیت اسفبار زن در فرهنگ غربی، با اصل قرار دادن قرآن و سیره معصومین علیهم السلام و با استخراج اطلاعات لازم از متون تاریخی و فقهی و در کنار هم قرار دادن آن­ها، به مقایسه دیدگاه غرب و اسلام به زن و همچنین ترسیم شخصیت و سیمای زنان مقدس قرآنی به عنوان الگوی مطلوب اسلام و جایگزینی شناخت­شناسانه برای الگوی مطرح شده غربی، پرداخته شد. نتایج نشان داد که تشریح صفات و ویژگی­های برجسته زنان مقدس قرآنی همچون حضرت آسیه (س)، حضرت مریم (س)، حضرت خدیجه (س) و حضرت فاطمه زهرا (س) که از جمله ویژگی­های آن­ها، تسلیم محض نسبت به خداوند، عبادت، پاکیزگی، تلاش و ایثار در راه تمامی ارزش­های الهی بوده، می­تواند به عنوان بدیلی شناخت­شناسانه در برابر الگوی غربی از زن که در قالب حقوق بشر زنان در حال نشر است، معرفی شود. از این رو، پیشنهاد می­گردد نهادهای مسئول از یک سو در ممانعت از انتشار الگوهای غربی درباره موضوع زن و از سوی دیگر در جهت معرفی و شناساندن اندیشه­های ناب اسلام محمدی (ص) درباره زنان، اهتمام ورزند.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

زنان مقدس قرآنی، بدیلی شناخت شناسانه در برابر زن مسخ شده غربی

نویسندگان [English]

  • syed sadreddin shariati 1
  • neda afsharian 2

چکیده [English]

This study aimed to delineate the character and appearance of Quran Holy women’s as an epistemological alternative to the Western model of the mesmerized woman. Methods was documented through the use of the library (documents, magazines, books and papers of domestic and foreign) to the subject of his article and presents the historical evidence of the plight of women in culture Western, the principle of the Qur'an and the tradition infallible and extract the necessary information from historical texts and jurisprudence and in putting together the information, to compare the attitudes of the West and the Muslim Woman and also to illustrate the character and appearance of women in Islam and the Quran holy as a good model epistemological alternative proposed for Western pattern were examined. The results showed that outlines the characteristics of Quran Holy women’s as Asiya, Maryam, Khadijeh and Fatima Zahra, including its features, the submission of the God, worship, cleanliness, effort and sacrifice in the cause of all divine values, can be used as an epistemological alternative to the Western model of women who are released in form of women's human rights is to be introduced. Hence, it is suggested authorities on the one hand to prevent the spread of Western patterns on the subject of women and the other was pursued to introduce and promote the ideas of pure Islam Mohammadi on women.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Quran Holy women’s
  • Western women
  • Western human rights
قرآن کریم. مترجم ناصرمکارم شیرازی، مشهد: انتشارات آستان قدس رضوی،
ابن بابویه قمی، علی بن حسین. (1380). عیون اخبارالرضا. ترجمه حمیدرضا مستفید و علی اکبر غفاری. چاپ اول، تهران: انتشارات دارالکتب اسلامی.
ابن بابویه قمی، علی بن حسین. (1410 ق). معانی الاخبار. بیروت: چاپ اول، انتشارات الاعلمی للمطبوعات.
ابن شهر آشوب،  محمدبن علی. (1371). مناقب آل ابیطالب. قم: انتشارات مصطفوی.
ارسطو. (1358). سیاست. ترجمه حمید عنایت، تهران: کتاب­های جیبی.
اسلامی فرد ، زهرا. (1379). زنان اسوه در قرآن. چاپ اول، تهران: انتشارات فردا به تهران.
افروز، غلامعلی. (1383). روانشناسی رابطه­ها. چاپ چهارم، تهران: انتشارات دانشگاه تهران.
امام خامنه­ای، سید علی. (1393). بیانات در دیدار با جمعی از بانوان برگزیده کشور. 30/1/1393
امام خمینی، روح الله. (1379). سیمای زن در کلام امام خمینی. چاپ سوم، قم: انتشارات وزارت فرهنگ و ارشاد.
امیرعباسی، فاطمه. (1391). «سازوکار بررسی دوره­ای جهانی (UPR) شورای حقوق بشر (ابزاری برای جهانی شدن حقوق بشر)». فصلنامه مطالعات راهبردی جهانی شدن، سال سوم، شماره چهارم، صص 123-101.
بحرانی، هاشم. (1419 ق)، البرهان. چاپ اول، بیروت:  انتشارات الأعلی للمطبوعات.
بستان، حسین. (1382). نابرابری و ستم جنسی از دیدگاه اسلام و فمینیسم. چاپ اول، قم: مؤسسه پژوهشی حوزه و دانشگاه.
به پژوه، احمد. (1386). خانواده و جهانی شدن، جهانی شدن و آسیب­شناسی خانواده. تهران: انتشارات انجمن اولیاء و مربیان.
بهشتی، احمد. (1379). عیسی پیام آور اسلام. چاپ دوم، تهران: انتشارات اطلاعات.
جعفری، محمد‌جعفر. (1344ق). آفرینش و انسان. تهران: نشر مطبوعات دار التبلیغ اسلامی.
جعفریان، رسول. (1387). تاریخ سیاسى اسلام، قم: پژوهشگاه حوزه و دانشگاه.
جوادی آملی، عبدالله. (1379). زن در آئینه جمال و جلال. تهران: انتشارات فرهنگ رجاء.
جوادی آملی، عبدالله. (1376). سیره پیامبران در قرآن. چاپ اول، قم: انتشارات اسراء.
جویباری، محمود. (1376). شکوفه عصمت. چاپ دوم، قم: انتشارات نبوی.
حسن زاده آملی، حسن. (1379). شرح فص الحکمه عصمتیه فی کلمه فاطمیه. تهران: انتشارات سنا.
حسینی، مجتبی. (1379). مقامات اولیاء. چاپ دوم، تهران: انتشارات نیستان تهران.
حویزی، عبدالعلی. (1428 ق). نورالثقلین. تحقیق سید علی عاشور. بیروت: انتشارات موسسه التاریخ العربی.
خامنه‌ای، سید محمد. (1388). حقوق زن. تهران: نشر سپهر.
خرمشاهی، بهاءالدین. (1379). دانش نامه قرآن و قرآن پژوهی. چاپ اول، تهران: انتشارات ناهید.
خلیلیان، خلیل. (1379). سیمای زن در قرآن و زنان بزرگ صدر اسلام. چاپ دوم، تهران: انتشارات شرکت سهامی تهران.
دورانت، ویل. (1391). تاریخ تمدن. چاپ یازدهم، تهران: انتشارات علمی و فرهنگی
دوست محمدی، هادی. (1388). شخصیت زن از دیدگاه قرآن. تهران: سازمان تبلیغات اسلامی.
رازی، فخرالدین. (1383). تفسیر کبیر (مفاتیح الغیب ). ترجمه علی اصغر حلبی. چاپ اول، تهران: انتشارات دارالفکر.
رسولی محلاتی، هاشم. (1374). تاریخ انبیاء. چاپ هشتم، قم: انتشارات فرهنگ اسلامی.
رضائیان ریزی، وحید. (1379). ریحانه خانه وحی از ولادت تا ازدواج. چاپ اول، بی­جا: انتشارات نصایح.
سبحانی، جعفر. (1377). فروغ ابدیت. چاپ چهاردهم، قم: انتشارات تبلیغات اسلامی
سبحانی، جعفر. (1378). فرازهایی حساس از زندگی امیرالمومنین علی (ع). تهران:  انتشارات جهان آرا.
سجادی، محمد تقی. (1381). فاطمه الزهراء. قم: انتشارات الزهرا.
سیوطی، جلال الدین (1386). الاتقان فی علوم القرآن. ترجمه محمود دشتی. چاپ دوم، قم: انتشارات دانشکده اصول الدین قم.
سیوطی، جلال الدین. (1421ق). در المنثور. بیروت: انتشارات دارالاحیاء التراث العربی.
شیخی، محمدتقی. (1380). جامعه­شناسی زنان و خانواده. چاپ اول، تهران: شرکت سهامی انتشار.
صدر، حسن. (1385). حقوق زن در اسلام و اروپا. چاپ نهم، تهران: نشر جاویدان
صدوق، محمد بن علی قمی. (1385). خصال. ترجمه محمدباقر، کمره­ای. چاپ یازدهم، تهران: انتشارات مدرسه حضرت عبدالعظیم.
طباطبایی، محمد حسین. (1384). تفسیر المیزان. ترجمه محمد باقر موسوی همدانی. چاپ ششم، قم: انتشارات اسلامی حوزه علمیه قم.
طبرسی، ابوالفضل بن حسن. (1379). مجمع البیان. ترجمه علی کرمی. تهران: انتشارات فراهانی.
طیب، عبد الحسین. (1378). اطیب البیان. چاپ دوم، تهران: انتشارات اسلام.
فرهادی، مرتضی. (1390). «حرکت و کار در اندیشه و آیین‌های‌ ایرانی و یونانی‌ (بستگی‌های‌ کار و نظام ‌اجتماعی‌ در فلسفه‌ و ادیان‌ "ایرانی‌ ـ اسلامی"‌ و یونانی‌ و یهودی‌ ـ مسیحیایی)».  فصلنامه علوم اجتماعی،دوره 18، شماره 55، صص 1-57.
کاستلز، مانوئل. (1389). عصر اطلاعات، قدرت هویت. ترجمه حسن چاوشیان. چاپ ششم، تهران: طرح نو.
مجلسی، محمد باقر. (1402 ق). بحار الانوار. چاپ سوم، بیروت: انتشارات دارالاحیاء التراث العربی.
محمدی اشتهاردی، محمد. (1377). حضرت خدیجه اسطوره ایثار و مقاومت. چاپ اول، تهران: انتشارات نبوی.
محمدی گرمساری، علی. (1360). زن و حقوق آن از دیدگاه دکتر بهشتی.  مشهد: نشر موسسه قدس، چاپ نمونه.
مشگی، الناز. (1391). «راهبردهای مقابله با چالش­های فراروی کارکرد خانواده در عرصه جهانی شدن». فصلنامه مطالعات راهبردی جهانی شدن، سال سوم، شماره چهارم، صص 180-159.
مطهری، مرتضی. (1390). نظام حقوق زن در اسلام. چاپ چهل و سوم، قم: نشر صدرا.
مکارم شیرازی، ناصر. (1377). نمونه. چاپ سی و پنجم، تهران: انتشارات دارالکتب الاسلامیه.
مکنون، ثریا و صانع­پور، مریم. (1374). بررسی تاریخی منزلت زن از دیدگاه اسلام و تطبیق الگوی صدر اسلام با جامعه کنونی. چاپ پنجم، تهران: سازمان تبلیغات اسلامی.
موحدی، الناز. (1380). زنان، توسعه و تعدد نقش­ها. مجموعه مقالات مرکز امور مشارکت زنان، تهران: انتشارات برگ زیتون.
نقبایی، حسام. (1342). سیر تکامل حقوق زن در تاریخ. تهران: نشر بدیع.
واردی، تقی. (1378). خاندان عصمت. چاپ اول، قم: انتشارات تبلیغات اسلامی حوزه علمیه قم.
وکیلی، الهه. (1390). زن در آینه قرآن و آیین­های زردشت، یهود و مسیح. چاپ پنجم، تهران: سازمان تبلیغات اسلامی.