پژوهش های مشاوره ای مبتنی بر فرهنگ ایرانی اسلامی
مجید قندی زاده؛ محمدرضا جهانگیرزاده قمی؛ محمدرضا احمدی
چکیده
پژوهش حاضر به دنبال دستیابی به دو هدفِ تدوین مدل مفهومی اراده بر اساس منابع اسلامی و بررسی میزان روایی آن به روش معناشناسی زبانی، روش کیفی تحلیل محتوا و روش توصیفی زمینهیابی بود.با تشکیل حوزه معنایی اراده 36 مفهوم اولیه مشیر به اراده درمنابع اسلامی شناسایی شد.نتایج حاصل از «بررسی روایی محتوایی» در این مرحله، به حذف 20 مفهوم و ...
بیشتر
پژوهش حاضر به دنبال دستیابی به دو هدفِ تدوین مدل مفهومی اراده بر اساس منابع اسلامی و بررسی میزان روایی آن به روش معناشناسی زبانی، روش کیفی تحلیل محتوا و روش توصیفی زمینهیابی بود.با تشکیل حوزه معنایی اراده 36 مفهوم اولیه مشیر به اراده درمنابع اسلامی شناسایی شد.نتایج حاصل از «بررسی روایی محتوایی» در این مرحله، به حذف 20 مفهوم و باقیماندن 16 مفهوم دیگر منجر شد.نتایج حاصل از جستجوی جملات توصیفی تبیینی مرتبط با مفاهیم شانزدهگانه،بالغ بر 52146 داده بر اساس اصل اشباع بود که در دو مرحله ضعف کتاب و عدم ارتباط مفهومی، غربال شدند.حاصل غربالگری، حذف 51081 داده و باقیماندن 1074 داده بود که با کدگذاری آنها در سه مرحلة کدگذاری باز اولیه، کدگذاری باز محوری و کدگذاری باز انتخابی تحلیل شدند. حاصل این فرایند 265 کدباز، 19 کد محوری و 4 کد انتخابی بود. این فرایند نشان داد که اراده بر اساس منابع اسلامی از 19 مؤلفه در قالب 4 بُعد تشکیل شده است.این مؤلفه ها عبارتند از: عقل و هوای نفس (به عنوان فراسازماندهنده)، الگوهای باور، امیال و نیازها، خلقوخو، محیط اجتماعی – فرهنگی (بعد پیشایندی)، رویدادهای محیطی، توجه، تأملات شخصی، انگیختگی، ارزیابی، قصد، تلاش فعال، عمل (بعد فرایندی)، فروپاشی روانی - معنوی، سرگشتگی دنیوی - اخروی، رشد روانی - معنوی، سازماندهی عمل و تابآوری (بعد پیامدی). این مؤلفهها توسط 9 کارشناس علومانسانی و روانشناسی مورد ارزیابی قرار گرفته و با استفاده از «شاخص روایی محتوایی (CVI)» مطلوب ارزیابی شد (CVI=0.97).این مدل قابلیت تبدیل به سنجههای روانشناختی و پروتکلهای آموزشی - روانشناختی را خواهد داشت.
مجتبی فرهوش؛ محمدرضا جهانگیرزاده؛ محمد فرهوش
چکیده
کمالگرایی نسبت به همسر با انتظارات و توقعات بسیار بالا از همسر همراه است و زمینه ساز تعارض و نارضایتی در خانواده است. هدف پژوهش حاضر تدوین بسته آموزشی تعدیل کمالگرایی نسبت به همسر با رویکرد شناختی رفتاری اسلامی بود. در این پژوهش، از دو روش کیفی و کمی استفاده شده است. ابتدا به منظور یافتن مولفهها و تکنیکها و ساخت بسته آموزشی، دادههای ...
بیشتر
کمالگرایی نسبت به همسر با انتظارات و توقعات بسیار بالا از همسر همراه است و زمینه ساز تعارض و نارضایتی در خانواده است. هدف پژوهش حاضر تدوین بسته آموزشی تعدیل کمالگرایی نسبت به همسر با رویکرد شناختی رفتاری اسلامی بود. در این پژوهش، از دو روش کیفی و کمی استفاده شده است. ابتدا به منظور یافتن مولفهها و تکنیکها و ساخت بسته آموزشی، دادههای مرتبط از آموزههای اسلامی و متون روانشناسی جمع آوری شد و با روش تحلیل محتوای کیفی و رویکرد نظریه زمینهای تحلیل شد. سپس به منظور ارزیابی روایی محتوا، نظرات 12 کارشناس درباره اهداف، تکنیکها و تکالیف خانگی ملاحظه شد. پس از حذف و اصلاح برخی آیتمها بر اساس نظرات کارشناسان، بسته نهایی تعدیل کمالگرایی افراطی نسبت به همسر ارائه شد.یافتههای پژوهش حاضر نشان داد که بسته آموزشی تعدیل کمالگرایی نسبت به همسر با رویکرد شناختی رفتاری اسلامی، شامل چهارده جلسه، نود دقیقهای است که شامل 1) ایجاد رابطه درمانی و ارزیابی، 2) کاهش خودمحوری، 3) کاهش انتظارات بالا از همسر، 4) کاهش سلطهجویی نسبت به همسر، 5) افزایش تمایزیافتگی نسبت به همسر، 6) افزایش انعطافپذیری، 7) تقویت بخشش، 8) تقویت توجه به افکار و احساسات همسر، 9) بهبود رابطه با خانواده همسر، 10) مثبت-نگری نسبت به همسر، 11) اصلاح تحریفهای شناختی نسبت به همسر، 12) کاهش حساسیت عاطفی و زودرنجی، 13) کاهش حساسیت افراطی به جزئیات، 14) کاهش مشکلات کاری و اجتماعی و جمع بندی جلسات می باشد.بسته آموزشی تعدیل کمالگرایی نسبت به همسر با رویکرد شناختی-رفتاری با تاکید بر منابع اسلامی، دارای ...
محمد کاویانی؛ مجتبی فرهوش؛ محمد فرهوش؛ مجتبی حافظی
چکیده
«بخشایش زوجین» یکی از عوامل مؤثر بر تحکیم بنیان خانواده میباشد. هدف پژوهش حاضر ارائه مؤلفههای بخشایش زوجین بر اساس منابع اسلامی بود. این پژوهش از جهت روش توصیفی- تحلیلی است که با جمعآوری، طبقهبندی و تحلیل اطلاعات از آیات و روایات به تدوین مؤلفههای «بخشایش زوجین» پرداخت. در این پژوهش جامعه آماری منابع اسلامی شامل ...
بیشتر
«بخشایش زوجین» یکی از عوامل مؤثر بر تحکیم بنیان خانواده میباشد. هدف پژوهش حاضر ارائه مؤلفههای بخشایش زوجین بر اساس منابع اسلامی بود. این پژوهش از جهت روش توصیفی- تحلیلی است که با جمعآوری، طبقهبندی و تحلیل اطلاعات از آیات و روایات به تدوین مؤلفههای «بخشایش زوجین» پرداخت. در این پژوهش جامعه آماری منابع اسلامی شامل قرآن و جوامع حدیثی رتبه اول و دوم بر اساس طبقهبندی دانشگاه قران و حدیث است. یافتهها نشان داد سازه «بخشایش» نسبت به همسر بر اساس آموزههای اسلامی دارای 8 مؤلفه است: 1. ارزیابی مثبت ثانویه؛ 2. توجّه به آثار بخشایش؛ 3. توجّه به رضایت خداوند و اهلبیت؛ 4. نگرش مشفقانه و همدلانه؛ 5. مثبتنگری و انعطافپذیری؛ 6. عشق و ابراز محبت؛ 7. خودمهارگری؛ 8. مناجات با خدا. مؤلفههای بخشایش در بین زوجین با رویکرد اسلامی، ابعاد معنوی گستردهای دارد و نسبت به مدلهای رقیب، برای معنویت جایگاه ویژهای قائل است. یافتههای این پژوهش بستر مناسبی برای تدوین مقیاس و بسته آموزشی «بخشایش زوجین» فراهم کرده است.