فهیمه فداکار داورانی؛ احمد برجعلی؛ معصومه اسمعیلی؛ خسرو باقری نوعپرست
چکیده
مطالعات منتسب به روانشناسی اسلامی در دهه‌های اخیر در ایران، در حال گسترش بوده است و پژوهش‌های مختلفی ذیل این عنوان به انجام رسیده است. با وجود اهمیت ماهیت روانشناسی اسلامی، متأسفانه مطالعات انجام شده تاکنون به‌طور نظام‌مند به چیستی یا ماهیت روانشناسی اسلامی نپرداخته‌اند و فقدان بحث پیرامون این مسئله به وضوح مشخص است. در ...
بیشتر
مطالعات منتسب به روانشناسی اسلامی در دهه‌های اخیر در ایران، در حال گسترش بوده است و پژوهش‌های مختلفی ذیل این عنوان به انجام رسیده است. با وجود اهمیت ماهیت روانشناسی اسلامی، متأسفانه مطالعات انجام شده تاکنون به‌طور نظام‌مند به چیستی یا ماهیت روانشناسی اسلامی نپرداخته‌اند و فقدان بحث پیرامون این مسئله به وضوح مشخص است. در مقاله حاضر پژوهشگر تلاش کرده است تا با بررسی مطالعات منتسب به روانشناسی اسلامی، به تبیینی از آراء مختلف در مورد ماهیت روانشناسی اسلامی بپردازد. روش این پژوهش روش توصیفی ـ تحلیلی است و شیوه گردآوری اطلاعات بهصورت کتابخانهای و مصاحبه با متخصصان این حوزه بوده است. در این مقاله پژوهشگر تلاش کرده است با تفکیک وجه اسلامی بودن و وجه علمی بودن مطالعات منتسب به روانشناسی اسلامی، به بررسی نظرات موجود در این دو حوزه، ذیل ماهیت روانشناسی اسلامی بپردازد. یافتههای این پژوهش ارزیابی آراء محققان روانشناسی اسلامی در ماهیت روانشناسی اسلامی ذیل دو وجه تفکیک شده است که گامی ضروری برای مسیر پژوهش‌های نظری و عملی روانشناسی اسلامی خواهد بود.
بابک اسلام زاده؛ معصومه اسمعیلی؛ سمیه کاظمیان
چکیده
مقدمه: شناختن هر چه بیشتر خانواده ، درکی عمیق از ساختار و کارکرد خانواده به ارمغان می آرود.بدین منظور هدف پژوهش حاضر بررسی نقش نوسازی توسعه با همراهی تکنولوژی های ارتباطی بر ساختار خانواده است. روش: در پژوهش حاضر از رهیافت کیفی و روش نظریه مبنایی برای بررسی درک و تفسیر تغییرات نوسازی ،تکنولوژی های ارتباطی ، استفاده شد.جامعه پژوهش شامل ...
بیشتر
مقدمه: شناختن هر چه بیشتر خانواده ، درکی عمیق از ساختار و کارکرد خانواده به ارمغان می آرود.بدین منظور هدف پژوهش حاضر بررسی نقش نوسازی توسعه با همراهی تکنولوژی های ارتباطی بر ساختار خانواده است. روش: در پژوهش حاضر از رهیافت کیفی و روش نظریه مبنایی برای بررسی درک و تفسیر تغییرات نوسازی ،تکنولوژی های ارتباطی ، استفاده شد.جامعه پژوهش شامل افرادی بودند که بالای 30 سال سن داشتند که با نمونه گیری نظری از میان آن ها 28 نفر با توجه به اشباع داده ها مورد مصاحبه نیمه ساختار یافته عمیق قرار گرفتند.یافته ها : مقوله های عمده عبارت بودند از: دوری از خود، خانواده و اجتماع، خلاءعاطفی و معنوی، تغییر نقش والدین، تجدید سبک رابطه ها، دنیای مجازی، تقدس زدایی، ظاهر گرایی، تسهیلات ،عدم آرامش، فردگرایی، تغییرات بافت فرهنگ، تغییرات روان شناختی تغییرات ازدواج، تغییرات زیربنایی خانواده ها ،قدرت تصمیم گیری و اجرا ، کاهش همدلی اجتماعی و اثرات مدرنیه و مقوله ی هسته ای عبارت بود از : فراساختارگرایی،. در نهایت و با تمرکز بر سوال اصلی پژوهش ، مقوله ها در سه دسته عمده شرایطی، تعاملی و پیامدی تقسیم شدند و الگوی زمینه ای مورد نظر درک تاثیرات توسعه نوسازی همراه با رسانه های مجازی پیاده سازی و رسم شدنتیجه گیری: با توجه به یافته های پژوهش به این نتیجه رسیدیم که در اثر تحولات ارتباطی و نوسازی جامعه ، خانواده هم دچار تغییرات در درون ساختار خود با محوریت ارتباط شده است و هم دچار تغییرات برون ساختاری با محوریت فرهنگ و بافت شده است.
احمد خاکی؛ کیومرث فرحبخش؛ عبدالله معتمدی؛ معصومه اسمعیلی؛ حسین سلیمی بجستانی
چکیده
هدف پژوهش حاضر به دنبال تدوین مدل آموزش زوج‌درمانی بوم‌شناختی چندبعدی به مشاوران مراکز مداخله در بحران سازمان بهزیستی با تأکید بر کاهش میل به طلاق و تعارضات زناشویی بود. روش پژوهش حاضر کیفی و از نوع استقرایی بود. جامعۀآماری این پژوهش را کلیۀ مشاورین وابسته به سازمان بهزیستی استان مرکزی تشکیل می‌دهند که حدودا 200 مشاور هستند. مشارکت‌کنندگان ...
بیشتر
هدف پژوهش حاضر به دنبال تدوین مدل آموزش زوج‌درمانی بوم‌شناختی چندبعدی به مشاوران مراکز مداخله در بحران سازمان بهزیستی با تأکید بر کاهش میل به طلاق و تعارضات زناشویی بود. روش پژوهش حاضر کیفی و از نوع استقرایی بود. جامعۀآماری این پژوهش را کلیۀ مشاورین وابسته به سازمان بهزیستی استان مرکزی تشکیل می‌دهند که حدودا 200 مشاور هستند. مشارکت‌کنندگان در پژوهش با استفاده از روش در دسترس با توجه به شرایط محیطی پژوهش و شناخت و معرفی اساتید و کارشناسان برجسته و باسابقه در مراکز مداخله در بحران سازمان بهزیستی استان مرکزی تعداد 30 نفر به عنوان افراد مشارکت‌کننده انتخاب شدند. در انتخاب مشارکت‌کنندگان در بخش کیفی از اصل اشتهار استفاده شد. تجزیه و تحلیل داده‌ها با استفاده از روش‌های تحلیل داده‌های کیفی و نرم‌افزار MAXqda انجام شد. نتایج نشان داد که کدهای معنایی بدست آمده از متن مصاحبه‌ها را می‌توان در 2 مقولۀ اصلی ، 5 مقولۀ میانی و 12 خرده مقوله دسته بندی کرد. مقوله‌های اصلی شامل طرحی اولیه برای مشکل خاص و اجرا و به روزرسانی بودند. مقوله های میانی شامل تجزیه و تحلیل و طراحی دوره‌های آموزشی (برای مقولۀ اصلی اول) و اجرا، ارزشیابی و اصلاح و تجدید نظر (برای مقوله اصلی دوم) بودند. خرده مقوله‌ها شامل تعریف مشکل، شناسایی منبع مشکل، تعیین راه‌حل‌های ممکن (مقولۀ میانی اول)، تعیین اهداف یادگیری، تهیه محتوای دوره‌ها، تعیین روش‌های آموزشی و تعیین نیروی انسانی (مقولۀ میانی دوم)، اجراهای آزمایشی و اصلی (مقولۀ میانی سوم)، ارزشیابی درونی و بیرونی (مقولۀ میانی چهارم) و اعمال اصلاحات و اجرای مجدد (مقولۀ میانی پنجم) بودند. در نهایت این مقوله‌ها در قابل مدل مفهومی برای آموزش مشاوران طراحی شدند. نتیجه‌گیری : با استفاده از مدلی که برای آموزش زوج‌درمانی در این پژوهش به دست آمد می‌توان دوره‌هایی آموزشی متناسب با هر یک موراد اختلاف زوجین را طرحی و اجرا کرد، از طرفی می توان به طور سازمان یافته و منسجم به حل مشکلات زوجین و مشاوران در زمینه‌های آموزشی اقدام کرد.
مرتضی فاضل؛ حسین سلیمی بجستانی؛ کیومرث فرحبخش؛ معصومه اسمعیلی
چکیده
رشد پس از سانحه به تغییرات مثبت در زندگی که از حوادث ترومایی به وجود آمده است، اشاره دارد. این پژوهش با هدف ارائه الگویی از عوامل موثر در رشد پس از حادثه در بیماران سرطانی انجام گرفت. این پژوهش با شیوه کیفی و روش نظریه زمینه‌ای انجام شد. از طریق روش نمونه گیری هدفمند آزمودنیها برگزیده وتا جایی که در جریان مصاحبه اطلاعات جدیدی به دست ...
بیشتر
رشد پس از سانحه به تغییرات مثبت در زندگی که از حوادث ترومایی به وجود آمده است، اشاره دارد. این پژوهش با هدف ارائه الگویی از عوامل موثر در رشد پس از حادثه در بیماران سرطانی انجام گرفت. این پژوهش با شیوه کیفی و روش نظریه زمینه‌ای انجام شد. از طریق روش نمونه گیری هدفمند آزمودنیها برگزیده وتا جایی که در جریان مصاحبه اطلاعات جدیدی به دست می آمد، ادامه پیدا کرد. سرانجام 15 بیمار سرطانی انتخاب شدند وازطریق مصاحبه نیمه ساختاریافته و با استفاده از روش مقایسه ای مداوم استراوس و کوربین مورد تحلیل قرار گرفتند. نتایح نشان داد که خودشکوفایی مقوله مرکزی الگوی رشد پس از حادثه بود. شرایط علی برای رشد پس از حادثه روبروشدن با رنج ابتلا به سرطان به دست آمد. برای شرایط مداخله ای عوامل مربوط به خود، اطرافیان نزدیک، جامعه و پرسنل درمانی استخراج گردید. کنش ها وتعاملات مستخرج شده، شامل کنش ها وتعاملات فرد واطرافیان نزدیک بود ومعنویت به عنوان بستر وشرایط زمینه‌ای رشد در پژوهش حاضر به دست آمد. وسرانجام پیامد های نهایی مستخرج از پژوهش عبارت از رشدپس از سانحه بود. رشدپس از سانحه به معنای یک فرایند دارای پیامد مثبت است که در بستر معنویت ودر کنارخانواده به وقوع می پیوندد عوامل موثر دراین رشد شامل خود فرد، اطرافیان نزدیک، پرسنل درمانی وجامعه است واین رشد نیازمند مولفه ها وراهبردهای خاص می باشد.
میرسعید جعفری؛ معصومه اسمعیلی؛ حسین اسکندری؛ کیومرث فرحبخش
چکیده
هدف این پژوهش بررسی اثربخشی الگوی مشاوره ای سفیر مستخرج از داستانهای منطق الطیر بر افزایش معناداری زندگی بود. جهت تعیین اثربخشی این الگو بر افزایش معناداری زندگی از روش آزمایشی با طرح پیش آزمون و پس آزمون با گروه کنترل استفاده شد. جامعه پژوهش شامل کلیه دانشجویان دختر مقطع کارشناسی دانشکده روانشناسی و علوم تربیتی دانشگاه علامه طباطبایی ...
بیشتر
هدف این پژوهش بررسی اثربخشی الگوی مشاوره ای سفیر مستخرج از داستانهای منطق الطیر بر افزایش معناداری زندگی بود. جهت تعیین اثربخشی این الگو بر افزایش معناداری زندگی از روش آزمایشی با طرح پیش آزمون و پس آزمون با گروه کنترل استفاده شد. جامعه پژوهش شامل کلیه دانشجویان دختر مقطع کارشناسی دانشکده روانشناسی و علوم تربیتی دانشگاه علامه طباطبایی بود که در سال تحصیلی 93-1392 مشغول به تحصیل بودند. جهت ارزیابی اثربخشی الگوی حاضر از پرسشنامه معناداری زندگی مورگان و فارسیدز (2009) استفاده شد. نتایج تحلیل کوواریانس نشان داد که الگوی مشاوره ای سفیر بر افزایش معناداری زندگی موثر بوده است. لذا محورهای مشخص شده در این الگو می تواند در فرآیند درمان مراجعان بومی مورد استفاده قرار گیرد و مسیر درمان را طرح ریزی نماید.
الهام فتحی؛ معصومه اسمعیلی؛ کیومرث فرحبخش؛ منیژه دانشپور
چکیده
چکیدههدف و زمینه : حل تعارض سازنده می تواند منجر به نتایجی همچون رضایت زناشویی، تقویت رابطه و بهزیستی گردد. هدف این مطالعه کاوش حوزه های تعارض زوجین رضایتمند ایرانی و راهبردهای حل تعارض این زوجین است.روش:10 زوج رضایتمند ایرانی در این پژوهش شرکت کردند، آن‌ها با استفاده از روش نمونه‌گیری هدفمند انتخاب شدند و نمونه‌گیری تا زمان رسیدن ...
بیشتر
چکیدههدف و زمینه : حل تعارض سازنده می تواند منجر به نتایجی همچون رضایت زناشویی، تقویت رابطه و بهزیستی گردد. هدف این مطالعه کاوش حوزه های تعارض زوجین رضایتمند ایرانی و راهبردهای حل تعارض این زوجین است.روش:10 زوج رضایتمند ایرانی در این پژوهش شرکت کردند، آن‌ها با استفاده از روش نمونه‌گیری هدفمند انتخاب شدند و نمونه‌گیری تا زمان رسیدن به اشباع نظری ادامه یافت. تحلیل محتوای قراردادی به‌منظور استخراج مضامین و خرده مضامین این مطالعه استفاده شد.یافته‌ها: سه مضمون همراه با خرده مضامینش به‌دست‌آمد که عبارت‌اند از:1) تعارض های متفاوت در مراحل مختلف ازدواج(تعارضهای مرحله پیش از ازدواج، مرحله نامزدی، مرحله اولیه ازدواج و مرحله ثانویه ازدواج)، 2) نقش خانواده‌ها در تعارض‌ها( خانواده ها به عنوان منبع حمایتی، کمرنگ شدن نقش خانواده ها به مرور زمان)، 3) راهبردهای سازنده برای حل تعارضهای زن و شوهری و خانوادگی (روشن‌سازی، حمایت از همسر و منظومه زن‌وشوهری، سازگاری، جبران، افزایش استقلال، آرام‌بخشی، بهره گیری از منابع حمایتی).نتیجه‌گیری: نتایج این مطالعه نشان داد که تعارض‌ها و راهبردهایی که زوجین رضایتمند برای حل تعارض‌ها استفاده می‌کنند مبتنی بر فرهنگ هستند و نیاز بیشتری به مطالعات حساس به فرهنگ و ایجاد برنامه‌های مداخله‌ای مبتنی بر این مطالعات وجود دارد.
داوود نوده ئی؛ معصومه اسمعیلی؛ کیومرث فرحبخش
چکیده
پژوهش حاضربه منظور بررسی پیش‌بینی عزت نفس، خودکارآمدی و پیشرفت تحصیلی دانش‌آموزان بر اساس شیوه‌های فرزندپروری والدین و خودمتمایزسازی آنان در بین دانش‌آموزان پسر مقطع دبیرستان صورت گرفت. نمونه مورد نظر در این پژوهش تعداد 200 نفراز دانش‌آموزان پسر به همراه والدین آن‌ها بود که از طریق انتخاب سه دبیرستان (شاهد، غیرانتفاعی و دولتی) ...
بیشتر
پژوهش حاضربه منظور بررسی پیش‌بینی عزت نفس، خودکارآمدی و پیشرفت تحصیلی دانش‌آموزان بر اساس شیوه‌های فرزندپروری والدین و خودمتمایزسازی آنان در بین دانش‌آموزان پسر مقطع دبیرستان صورت گرفت. نمونه مورد نظر در این پژوهش تعداد 200 نفراز دانش‌آموزان پسر به همراه والدین آن‌ها بود که از طریق انتخاب سه دبیرستان (شاهد، غیرانتفاعی و دولتی) و با استفاده از نمونه‌گیری تصادفی از بین تمامی دانش‌آموزان مشغول به تحصیل در مقطع دبیرستان انتخاب شدند. ابزارهای به کار رفته در این پژوهش شامل پرسشنامه شیوه‌های فرزندپروری بامریند، پرسشنامه عزت‌نفس کوپر اسمیت، پرسشنامه خودمتمایزسازی اسکورن و فراید لندر و پرسشنامه شرر و همکارانش و معدل نیمسال اول تحصیلی 90-89 دانش‌آموزان بود. برای تحلیل داده‌ها از ضریب همبستگی پیرسون و نیز تحلیل رگرسیون گام به گام برای بررسی رابطه بین متغیرها استفاده شد. نتایج یافته‌ها نشان داد که بین شیوه‌های فرزندپروری والدین و پیشرفت تحصیلی، عزت نفس و خودکارآمدی همبستگی معناداری در گروه نمونه پژوهش مشاهده نشده اما در مؤلفه‌های خودمتمایزسازی بین جایگاه من و آمیختگی با دیگران با معدل تحصیلی رابطه مستقیم و معنادار، بین گسلش عاطفی و عزت نفس رابطه معکوس و معنادار و بین جایگاه من و عزت نفس رابطه مستقیم و معناداری مشاهده شد و در نهایت بین خودکارآمدی فرزندان با خودمتمایزسازی نیز رابطه معناداری مشاهده نشد. در مورد همایندی شیوه‌های فرزندپروری و خودمتمایزسازی والدین نیز نتایج نشان می‌دهد که بین مؤلفه واکنش عاطفی و شیوه فرزندپروری مستبدانه رابطه معکوس و معنادار و بین مؤلفه جایگاه من و شیوه فرزندپروری مستبدانه رابطه مستقیم و معنادار وجود دارد. همچنین بین مؤلفه جایگاه من و شیوه فرزندپروری مقتدرانه رابطه مستقیم و معنادار وجود دارد و نیز بین مؤلفه آمیختگی با دیگران و شیوه فرزندپروری استبدادی رابطه معکوس و معنادار وجود دارد.
معصومه اسمعیلی
دوره 5، شماره 20 ، دی 1393، ، صفحه 27-57
چکیده
این پژوهشبا هدف ارائه یک الگوی مشاوره ازدواج و خانواده صورت گرفته است. به اینمنظور ابتدا مقدمهای بر چگونگی تشکیل خانواده، تحولات خانواده در جهان و تأثیرپذیریو تأثیرگذاری این تحولات در زندگی انسان، با توجه به متون مرتبط ارائه‌شده است. روش مورد استفاده در این پژوهش، روش استقرایی-قیاسی است. سطح تحلیل در این جستار هم تهیه یک گزارش ...
بیشتر
این پژوهشبا هدف ارائه یک الگوی مشاوره ازدواج و خانواده صورت گرفته است. به اینمنظور ابتدا مقدمهای بر چگونگی تشکیل خانواده، تحولات خانواده در جهان و تأثیرپذیریو تأثیرگذاری این تحولات در زندگی انسان، با توجه به متون مرتبط ارائه‌شده است. روش مورد استفاده در این پژوهش، روش استقرایی-قیاسی است. سطح تحلیل در این جستار هم تهیه یک گزارش توصیفی از آیات درباره ازدواجو خانواده و هم گسترش یک نظریه درباره ازدواج و خانواده است. مبانی و اصول مستخرج از آیات قرآن کریم به عبارت ذیل تدوینشدند: مبنای اول مخلوقیت سهم گذار و اصول مرتبط: حکیمانه بودن نیاز ذاتی به همسری،خالق محور معنابخشی، مسئول در مقابل اهداف کلی آفرینش، عامل در سعادت و شقاوت خود.مبنای دوم آفرینش احسن و اصول مرتبط: انتخاب‌گری لازمه تکوین بشر،ارتباط لازمه‌ی تکوین بشر، معیارمندی آفرینش. مبنای سوم پیوستگی و وسعت هستی واصول مرتبط:حق محور همگرایی ، نظارت و قاعده‌مندی آفرینش، درک اصل وفرع لایه‌های وجود از طرف سهم گذار، درک پیوستار زمان از طرف سهم گذار، درک بافتپرورش سهم گذار. مبنای چهارم هدفمندی آفرینش و اصول مرتبط: مشابهت نگاه سهم‌گذاران،هماهنگی نگاه سهم‌گذاران بر محور حق، نیت‌مداری و در نهایت مبنای پنجم زوجیت واصول مرتبط: آرامش، مودت ، رعایت نقش‌های زوجی، دوستی بر مبنای حق، هماهنگ باقواعد کلی، زوجیت به اذن الله. برنامه مورد نظر در بخش محتوا مؤلفه‌های زندگیسعادتمند زوجی با توجه به ویژگی‌هایی که قرآن کریم در سوره فرقان و انبیا مطرحفرموده؛ در بخش فرایند مسیر سلوک انسانی از نظر قرآن کریم و در بخش فنون نیز ازفنونی ارتباطی، استدلالی،استعلایی و قانع سازی هیجانی هستی شناسانه قرآن کریم بهرهگرفته است.
طاهره جباری؛ معصومه اسمعیلی؛ آتوسا کلانتر هرمزی
دوره 5، شماره 19 ، مهر 1393، ، صفحه 1-16
چکیده
هدف: پژوهش حاضر به منظور بررسی تأثیر آگاهی از حقوق متقابل والد- فرزند از دیدگاه آموزه های اسلامی برکاهش تعارضات والد – فرزند (مادر- دختر) در نوجوانان انجام گرفته است. روش: روش پژوهش تجربی و طرح تحقیق از نوع پیش آزمون- پس آزمون با گروه کنترل بود. جامعه آماری این پژوهش، دانش آموزان دختر مقطع متوسطه شهرستان گرگان در سال تحصیلی 1392-1391 بودند. ...
بیشتر
هدف: پژوهش حاضر به منظور بررسی تأثیر آگاهی از حقوق متقابل والد- فرزند از دیدگاه آموزه های اسلامی برکاهش تعارضات والد – فرزند (مادر- دختر) در نوجوانان انجام گرفته است. روش: روش پژوهش تجربی و طرح تحقیق از نوع پیش آزمون- پس آزمون با گروه کنترل بود. جامعه آماری این پژوهش، دانش آموزان دختر مقطع متوسطه شهرستان گرگان در سال تحصیلی 1392-1391 بودند. نمونه مورد پژوهش که شامل 24 نفر( 8 نفر والدین ، 8 نفر فرزندان همان والدین به عنوان گروه های آزمایش و 8 نفر فرزند به عنوان گروه کنترل ) بودند به صورت تصادفی درگروههای آزمایش و کنترل جایگزین شدند. در این پژوهش بر اساس تعالیم و آموزه های اسلامی حقوقی که هریک از اعضای خانواده نسبت به یکدیگر دارند در طی 6 جلسه به شیوه ی گروهی به گروه های آزمایش به صورت جداگانه آموزش داده شد. ابزار سنجش، پرسشنامه تاکتیک های تعارض مورای- اشتراس فرم تعارض با والدین بود که از فرزندان پیش آزمون و پس آزمون گرفته شد. در این پژوهش از آزمون تحلیل کوواریانس جهت آزمون اختلاف میانگین های گروه ها استفاده گردید. یافته ها: نتایج نشان داد که آموزش آگاهی از حقوق والد – فرزند به والدین و فرزندانشان در افزایش مهارت استدلال، کاهش پرخاشگری کلامی و کاهش تعارض های فرزندان در ارتباط با والدین مؤثر بوده است.
معصومه اسماعیلی
چکیده
پژوهش حاضر به منظور بررسی اثر بخشی درمان مرور زندگی با تاکید بر اصول هستی شناسی اسلامی بر کاهش علائم اختلال استرس پس از سانحه صورت گرفته است به این منظور طی یک سال از بین مراجعان به مرکز مشاوره 18 آزمودنی که تشخیص PTSD گرفته بودند و موافق شرکت در این نوع از درمان بوده و متعهد شرکت در تمام جلسات شدند انتخاب و به صورت تصادفی در دو گروه آزمایش ...
بیشتر
پژوهش حاضر به منظور بررسی اثر بخشی درمان مرور زندگی با تاکید بر اصول هستی شناسی اسلامی بر کاهش علائم اختلال استرس پس از سانحه صورت گرفته است به این منظور طی یک سال از بین مراجعان به مرکز مشاوره 18 آزمودنی که تشخیص PTSD گرفته بودند و موافق شرکت در این نوع از درمان بوده و متعهد شرکت در تمام جلسات شدند انتخاب و به صورت تصادفی در دو گروه آزمایش و کنترل جایگزین شدند. ابزاری که در این پژوهش بکار گرفته شد آزمون مصاحبه ی تشخیص بود. پس از انجام ده جلسه درمانی تجزیه و تحلیل اطلاعات به دست آمده به وسیله ی آزمون t نشان داد این روش درمانی با p<0/000 در کاهش علائم اختلال استرس پس از سانحه موثر است.
